NGO-ების განცხადებით, EU-ის 12 რეკომენდაციიდან მხოლოდ ერთია შესრულებული

8 არასამთავრობო ორგანიზაციამ ერთობლივი ანგარიში გამოაქვეყნა. შეფასების დოკუმენტი — სტატუსმეტრი, ხელისუფლების მიერ 2023 წლის 31 მარტამდე ევროკავშირის რეკომენდაციის მიმართულებით მიღწეულ პროგრესს აფასებს.

რატომ არის მნიშვნელოვანი: ევროპულმა საბჭომ ასოცირებული ტრიოს ქვეყნებიდან მოლდოვასა და უკრაინას კანდიდატის სტატუსი, ხოლო საქართველოს ევროპული პერსპექტივა მიანიჭა.

სამივე ქვეყანას გადაეცა კონკრეტული რეკომენდაციები და მათი შესრულება დაევალათ. საქართველოს შემთხვევაში, კანდიდატის სტატუსის მინიჭების წინაპირობა სწორედ 12 რეკომენდაციის შესრულებაა.
პუნქტების შესრულების პროცესი არაერთხელ გააკრიტიკეს არასამთავრობო ორგანიზაციებმა.
თუმცა, ამის მიუხედავად ქართული ოცნება ამტკიცებს, რომ რეკომენდაციებს "ზედმიწევნით სწორად" ასრულებენ.

დეტალები: ორგანიზაციების თანახმად, სრულად შესასრულებელია 5 პირობა, ესენია დეპოლარიზაცია, დეოლიგარქიზაცია, მედიის თავისუფლება, სამოქალაქო საზოგადოების ჩართულობა და დამოუკიდებელი სასამართლო.

ნაწილობრივ შესრულებულია 4, კერძოდ, საარჩევნო და ინსტიტუციური რეფორმები, ანტიკორუფციული ზომები, მოწყვლადი ჯგუფების დაცვა, დამოუკიდებელი სახალხო დამცველი.
დიდწილად შესრულებულ პირობებს შორისაა ორგანიზებული დანაშაულის წინააღმდეგ ბრძოლა და გენდერული თანასწორობა.
სრულად შესრულებული კი მხოლოდ ერთი პირობა და ესაა ევროკომისიის რეკომენდაცია ECHR-ის გადაწყვეტილებების გათვალისწინებაზე.

დეპოლარიზაცია: ამ ნაწილში NGO-ები გამოწვევებს შორის ასახელებენ იმას, რომ ისევ არ გატარებულა რეფორმები საარჩევნო ბარიერებთან და ძალაუფლების გადანაწილებასთან დაკავშირებით.

ისევ პრობლემად რჩება სააკაშვილისა და გვარამიას საქმეები, გრძელდება პოლიტიზებული მართლმსაჯულება;
აქვე ახსენებენ საზოგადოებრივი ორგანიზაციებისა და მედიის საქმიანობისთვის ხელისშემშლელი კანონების მიღებას.
ამავე ნაწილში საუბარია იმაზე, რომ არ მცირდება პოლარიზაციის გამომწვევი რიტორიკა და პოლიტიკური პროცესები 2024 წლის არჩევნების წინ მკვეთრად პოლარიზებული რჩება.
გამოწვევებს შორისაა ისიც, რომ იქ სადაც მაღალი კვორუმია საჭირო (სახალხო დამცველი, გენერალური პროკურორი, ცესკოს თავმჯდომარე) პოლიტიკური შეთანხმების ნება არ არსებობს.
და ბოლოს, საუბარია იმაზეც, რომ 19 აპრილის შარლ მიშელის შეთანხმების სულისკვეთება არ არის გათვალისწინებული.

მედიის თავისუფლება: ორგანიზაციები მიუთითებენ, რომ 5 ივლისის ძალადობის ორგანიზატორები ამ დრომდე არ არიან დასჯილი, კრიტიკული ტელევიზიების წარმომადგენლების წინააღმდეგ კი სამართლებრივი დევნა გრძელდება.

ამავე ნაწილში, ორგანიზაციები საუბრობენ მოლოდინებზე და ერთ-ერთად მედიის წარმომადგენლების უკანონო ფარული მოსმენა-მიყურადების ფაქტებზე გამოძიების დასულებასა და დამნაშავეების სისხლის სამართლებრივ პასუხისგებაში მიცემას ასახელებენ.

დამოუკიდებელი სასამართლო: დოკუმენტის მიხედვით, პარლამენტის მიერ წარმოდგენილი კანონპროექტი არ მოიცავს უმაღლესი საბჭოს რეფორმას.

პარლამენტმა ვერ უზრუნველყო მართლმსაჯულების რეფორმის სტრატეგიისა და სამოქმედო გეგმის შემუშავების პროცესში ფართო ჩართულობა, რაც საფრთხეს უქმნის ინკლუზიურობისა და მრავალპარტიულ კონსულტაციებზე EU-ს მოთხოვნის შესრულებას.
ნათქვამია, რომ სასამართლოს რეფორმაზე ქართული ოცნების მიერ ინიცირებული ცვლილებები ოპოზიციისა და საზოგადოებრივი ორგანიზაციების კრიტიკას იწვევს.
"ქართული ოცნების მიერ წარდგენილი ცვლილებები, რეალურად, დამოუკიდებელი, ანგარიშვალდებული და მიუკერძოებელი სასამართლოს ჩამოყალიბებისთვის საკმარისი არაა, რასაც ადასტურებს ვენეციის კომისიის ბოლო მოსაზრება".

დეოლიგარქიზაცია: ორგანიზაციები მიუთითებენ, რომ ვენეციის კომისიამ კანონპროექტებში მნიშვნელოვანი ხარვეზები დაინახა, მათივე რეკომენდაციით, არსებულ კანონპროექტს, რომელიც პერსონალურ მიდგომას ეფუძნება, სისტემური ტიპის მიდგომა სჯობს.

NGO-ები გამოწვევებს შორის ასახელებს იმას, რომ კანონი, შესაძლოა, ვენეციის კომისიის მოსაზრების სრულყოფილად გათვალისწინების გარეშე მიიღონ.
ასევე, გამოწვევაა ისიც, არ არსებობს პოლიტიკური ნება, რათა მოხდეს საწყის მიდგომასთან დაბრუნება, რომლის თანახმადაც კანონის მიღება პრიორიტეტების შესრულებისთვის საჭირო არაა.

ორგანიზაციები, რომლებმაც ამ შეფასებაზე იმუშავენ, არიან: ღია საზოგადოების ფონდი, დემოკრატიის კვლევის ინსტიტუტი, საქართველოს გუშაგი, საქართველოს დემოკრატიული ინიციატივა, საქართველოს სტრატეგიისა და საერთაშორისო ურთიერთობების კვლევის ფონი, მმართველი მონიტორინგის ცენტრი, საქართველოს რეფორმების ასოციაცია, პარტნიორობა ადამიანის უფლებებისთვის და საფარი.