Amnesty International აცხადებს, რომ BBC-ის გამოძიების შემდეგ, რომელმაც მიუთითა, რომ პოლიციამ 2024 წლის ბოლოს მშვიდობიან დემონსტრანტებზე "მავნე და სავარაუდოდ აკრძალული ტოქსიკური ქიმიკატები" გამოიყენა, ქვეყანაში ექსპერტებზე, ჟურნალისტებზე და ადამიანის უფლებების დამცველებზე "ზეწოლის ტალღა" მიმდინარეობს.

ორგანიზაციის თქმით, ხელისუფლება სამაგიეროდ დაკავებულია იმ პირების წინააღმდეგ საქმეებით, რომლებიც მიღებულ დაზიანებებს ადასტურებდნენ ან საჯაროდ საუბრობდნენ. მათ ბრალად "სხვისი სახელმწიფოსადმი მტრულ საქმიანობაში დახმარება" ედებათ, რაც "ამნესტის" შეფასებით "უსაფუძვლოა".

ორგანიზაცია აღნიშნავს, რომ საქართველოს ხელისუფლების მხრიდან წყლის ჭავლისთვის გამოყენებული ქიმიკატების გამჟღავნებაზე უარის თქმა — მიუხედავად ქიმიური იარაღის კონვენციის ვალდებულებების — აჩენს "საერთაშორისო საგამოძიებო მექანიზმის" საჭიროებას.

BBC-ის დოკუმენტური ფილმი When Water Burns წარმოადგენდა მტკიცებულებებს, რომ პოლიციამ წყლის ჭავლში შერეული ქიმიური ნივთიერება გამოიყენა, რომელსაც დამწვრობის და ხანგრძლივი ჯანმრთელობის დაზიანების გამოწვევა შეუძლია. BBC-ში ციტირებული რეცენზირებადი კვლევის მიხედვით, ბევრ მონაწილეს აღენიშნებოდა "გრძელვადიანი ხველა, ქოშინი და კანის გაღიზიანება".

ექიმებმა მანამდეც მოითხოვეს გამოყენებული ნივთიერებების დასახელება, თუმცა ადგილობრივი მონიტორინგის ჯგუფების თქმით, მათი მოთხოვნები ერთხელაც არ დაკმაყოფილდა.

დოკუმენტური ფილმის ეთერში გასვლის შემდეგ, სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურმა გამოძიება დაიწყო, იმ მტკიცებით, რომ მასალა "საქართველოს ეროვნული ინტერესებს და რეპუტაციას აზიანებს".

პრემიერმინისტრმა ირაკლი კობახიძემ BBC-ს ინფორმაციას "ცრუ" უწოდა და გამოაცხადა, რომ უცხოურ მედიასთან თანამშრომლობა შესაძლოა სისხლის სამართლის საქმედ ჩაითვალოს.

მოგვიანებით მან დაადასტურა, რომ წყლის ჭავლებში მართლაც იყო დამატებული გარკვეული ქიმიკატი, თუმცა კონკრეტული ნივთიერება არ დაუსახელეია მან არც კამიტის გამოყენება უარყო.

Amnesty International- ის განცხადებით, კვლევის ავტორები, რომლებიც BBC-ის სიუჟეტში ფიგურირებდნენ, დაკითხვაზე დაიბარეს და ძირითადად მათ მოტივებსა და კვალიფიკაციაზე ეკითხებოდნენ. მთავარი ავტორის, კონსტანტინე ჩახუნაშვილის თქმით ის ამ ქმედებას უპირველესად აკადემიურ თავისუფლებაზე თავდასხმად აღიქვამს.

"მე ამას უპირველესად აკადემიურ თავისუფლებაზე თავდასხმად აღვიქვამ… თუკი ქიმიკატს აღმოვაჩენდი და საერთაშორისო ჟურნალში შევიტანდი, ეს მაინც ვერ იქნებოდა დევნის საფუძველი", — თქვა კონსტანტინე ჩახუნაშვილმა.

საერთაშორისო გამჭვირვალობის (TI) აღმასრულებელი დირექტორი ეკა გიგაური ამბობს, რომ დაკითხვა აშკარა ზეწოლას წარმოადგენდა და მას კითხეს, ხომ არ იყო "გადახდილი მედიისთვის საუბრისთვის".

Amnesty International-ის შეფასებით, ეს ტაქტიკები მოწმეების გაჩუმებას და კრიტიკული კვლევის შეფერხებას ემსახურება.

ორგანიზაცია ხაზს უსვამს, რომ ქიმიური ნივთიერებების დამატება წყლის ჭავლში საერთაშორისო სტანდარტებს არღვევს, რადგან დოზის კონტროლი "შეუძლებელი" ხდება .

თუ გამოყენებული ქიმიკატები არ შედიოდა დასაშვები ცრემლსადენი აგენტების შეზღუდულ ჩამონათვალში, Amnesty International-ის თქმით, საქართველო შესაძლოა ქიმიური იარაღის კონვენციას არღვევდეს.

Amnesty International OPCW-ის წევრ ქვეყნებს მოუწოდებს, დაიწყონ ოფიციალური გამოძიება, ხოლო საერთაშორისო პარტნიორებს — შეაჩერონ საქართველოსთვის სამართალდამცავი აღჭურვილობის მიწოდება, სანამ დამოუკიდებელი გამოძიება არ დასრულდება და სრული ანგარიშგება არ იქნება უზრუნველყოფილი.

მეტი BBC-ის გამოძიებაზე: