პოლიტიკური პარტია ლელო საქართველოსთვის ონის კასკადის მშენებლობაზე გაცემულ ნებართვას საგანგაშოდ მიიჩნევს. ისინი გამოდიან ინიციატივით, რაჭის დაცული ტერიტორიები და ბუნება გამოცხადდეს ეროვნულ პარკად.

პარტიაში განმარტავენ, რომ მასშტაბური ინფრასტრუქტურული პროექტების წინააღმდეგი არ არიან, მაგრამ ხელმძღვანელობენ მოსაზრებით — მართებული ჰესი მართებულ ადგილას.

"არის აღსაშფოთებელი ის ფაქტი, რომ 21 კილომეტრის მანძილზე, სოფელ გლოვადან სორამდე, რიონი უნდა მოაქციონ გვირაბში, მშენებლობა უნდა იწარმოოს ბურღვა-აფეთქების მეთოდით. ეს არამხოლოდ ანგრევს ჩვენ ეკოსისტემას, არამედ უსაფრთხოების თვალსაზრისით არის გაუმართლებელი.

პარტია მოუწოდებს ხელისუფლებას, რომ ყველა მსგავსი პროექტის განხილვის დროს წარმოადგინოს გარემოზე ზემოქმედების საერთაშორისო დასკვნა დამოუკიდებელი ექსპერტებისგან.

"იქნება ეს რაჭის პროექტები, პროექტები ხადას ხეობაში, სვანეთში, ბახმაროში თუ სხვა ისტორიულად მნიშვნელოვან და დაცულ ტერიტორიებზე, ევროკავშირთან ასოცირების ხელშეკრულების ფარგლებში, წარმოდგენილი იყოს გარემოზე ზემოქმედების შეფასების საერთაშორისო დასკვნები, საერთაშორისო ექსპერტიზები. ყველა საკითხი აუცილებლად იყოს გავლილი მოსახლეობასთან ერთად", — განაცხადეს მათ.

ლელოს პრესკონფერენციაზე ხელოვნებათმცოდნე თამარ შავგულიძემ განმარტა, რომ კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლების სამშენებლო არეალში არ მოხვედრა არ ნიშნავს, რომ ისინი არ დაზიანდება.

"ეს არ არის საკმარისი, იქიდან გამომდინარე, რომ ძეგლებზე ირიბი ზემოქმედება თავისუფლად შეიძლება. მითუმეტეს, ონის რაიონი მდიდარია კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლებით. უადრესი კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლი განეკუთვნება მეზოლითის ხანას და უახლესი მე-19 საუკუნეს. წარმოგიდგენიათ, რამხელა დიაპაზონზე არის საუბარი", — განაცხადა მან.

მსგავსი განცხადებით გამოეხმაურა ონის კასკადის მშენებლობას ბუნების დაცვის მსოფლიო ფონდის (WWF) კავკასიის ოფისიც. ბუნების დაცვის მსოფლიო ორგანიზაცია ემხრობა მართებულ ადგილას, მართებული ჰესის მშენებლობას, თუმცა აღნიშნავს, რომ რაჭას არა ჰესების კასკადი, არამედ დიდი ეროვნული პარკი ესაჭიროება.

ფონდი ეწინააღმდეგება ჰესების ყველა იმ პროექტს, რომელთა დაგეგმვა და განვითარება არ შეესაბამება საერთაშორისო დონეზე აღიარებულ სტანდარტებსა და საუკეთესო პრაქტიკის პრინციპებს. როგორც განცხადებაშია აღნიშნული, საქართველო მდიდარია ჰიდროენერგეტიკული რესურსებით და ქვეყანამ ამით უნდა ისარგებლოს, მაგრამ რაჭა და მდინარე რიონი მართებული ადგილი არაა.

რაჭის კასკადის მშენებლობად გამოეხმაურა EMC-ც. ორგანიზაცია წერს, რომ კორონავირუსის გავრცელების პირობებში, 2020 წლის 17 მარტს, ონის კასკადის პროექტზე გარემოსდაცვითი ნებართვა დაჩქარებულად, სათანადო საჯარო განხილვის გარეშე გაიცა. მათი თქმით, ჰიდრორესურსების ათვისების ყველა მცდელობა ფრაგმენტულია და არ არის გამოკვლეული ქვეყნის ერთიანი ენერგეტიკული თუ სხვა სახის საჭიროებების კონტექსტში.

პასუხად ონის კასკადში განმარტეს, რომ მარტში სამინისტრომ არა მშენებლობის ნებართვა, არამედ გარემოსდაცვითი გადაწყვეტილება გამოსცა, რაც მშენებლობის ნებართვის პროცედურის ერთ-ერთი ნაწილი. ისინი უარყოფენ, რომ გვირაბი სოფლის თავზე გავა და ამისთვის მთებს აფეთქებენ. მათივე თქმით, კასკადის მშენებლობისთვის არ იგეგმება მდინარე რიონის დაშრობა და არც უწერის მინერალური წყლები განადგურდება.

სოფლის მეურნეობის მინისტრის, ლევან დავითაშვილის მტკიცებით, ონის კასკადის მშენებლობისას ბუნებაში მინიმალური ინტერვენციები იგეგმება. მისივე თქმით, ჰესის აშენების ერთ-ერთი პირობაა, რომ შენარჩუნდეს რაჭის მინერალური წყლები და სამუშაოებმა მათზე ზემოქმედება არ უნდა იქონიონ.