თავისუფლებასა და მწერლობაზე — ტონი მორისონის 12 დასამახსოვრებელი ციტატა
ტონი მორისონი ცნობილი ამერიკელი მწერალია, რომელმაც თავისი მრავალფეროვანი შემოქმედებით არა მხოლოდ ამერიკულ, არამედ მთელ თანამედროვე მსოფლიო ლიტერატურაზე წარუშლელი კვალი დატოვა.
1931 წელს დაბადებულ მწერალს 1987 წელს ყველაზე გავლენიანი ამერიკული ლიტერატურული ჯილდო, პულიცერი გადაეცა რომანისთვის საყვარელი, რამდენიმე წლის შემდეგ კი, 1993-ში ნობელის პრემიაც მიენიჭა ლიტერატურაში შეტანილი მნიშვნელოვანი წვლილისთვის.
ტონი მორისონი გასული წლის 5 აგვისტოს 88 წლის ასაკში გარდაიცვალა, ახლა კი მის რამდენიმე მნიშვნელოვან გამონათქვამს გთავაზობთ მწერლობაზე, იდენტობასა და სხვა თემებზე, რომლებიც სხვადასხვა დროს თავის ნაშრომებში დაუწერია ან ინტერვიუებისას უთქვამს.
წერის შესახებ
- "მწერლის ცხოვრება და შემოქმედება კაცობრიობისთვის ძღვენი კი არა, გარდაუვალი აუცილებლობაა," — The Source of Self -Regard.
- "ჩვენ აღარ გვჭირდება მწერლები, რომლებიც ეული გმირები არიან. ჩვენ გვჭირდება გმირი მწერლების ერთიანი მოძრაობა, რომელიც მტკიცე, მებრძოლი და უკომპრომისო იქნება", — What Moves at the Margin: Selected Nonfiction.
- "თავს ჯაზმუსიკოსად აღვიქვამ, რომელიც მუდმივად შრომობს, შრომობს და შრომობს, რათა შეძლოს რაიმეს შექმნა ისე, რომ მისი შემოქმედება მსუბუქი და მოხდენილი იყოს. წერას ყოველთვის დაგეგმილ, წინასწარგანსაზღვრულ პროცესად აღვიქვამდი და თუ შემოქმედების შედეგი ბუნებრივი და ნატიფია, ეს მხოლოდ მუდმივი შრომისა და ფორმალური სტრუქტურის ცოდნის დამსახურებაა. შრომაში კი უნდა იყო ხელმომჭირნე, რათა ისე მიაღწიო მფლანგველობის ბრწყინვალე ხარისხს,— იმის შეგრძნებას, თითქოს გასაფლანგად საკმარისი გაქვს; თითქოს თავს იკავებ, — რომ რეალურად ტყუილად არაფერი გაანიავო", — Toni Morrison, The Art of Fiction.
- "ენა მხოლოდ და მხოლოდ სახელდაურქმეველი საგნების შიშისგან გვიცავს. ენა მარტოოდენ ჩვენი აზროვნების ანარეკლია", — ტონი მორისონის სანობელე ლექცია.
იდენტობის შესახებ
- "რასიზმის სიღრმისეული დანიშნულება ყურადღების გადატანაა. ის გაიძულებს, რომ შენს საქმეს მოსწყდე. გაიძულებს, მუდმივად და დაუსრულებლად ახსნა შენი არსებობის მიზეზი. ვიღაც გეტყვის, რომ საკუთარი ენა არ გაგაჩნია და შენც 20 წლის დახარჯვა გიწევს იმაში, რომ საპირისპირო დაამტკიცო. ვიღაც გეტყვის, რომ შენი თავის ფორმა ნორმალური არ არის და მეცნიერებთან ერთად უნდა დაამტკიცო, რომ არა, არის. ვიღაც გეტყვის, რომ ხელოვნება არ გაგაჩნია და კვლავ უნდა დაიწყო საწინააღმდეგოს მტკიცება, არადა ამ ყველაფრის დასამტკიცბლად გარჯა სულაც არ არის აუცილებელი", — პორტლენდის უნივერსიტეტში 1975 წელს წარმოთქმული სიტყვა.
- "არასდროს ვთხოვდი ტოლსტოის, რომ ჩემ შესახებ, ოჰაიოს შტატ ლორეინში მცხოვრები ფერადკანიანი პატარა გოგოს შესახებ დაეწერა. არც ჯოისს ვთხოვდი, რომ კათოლიციზმი და დუბლინის სამყარო არ ეხსენებინა თავის წიგნებში. არასდროს. და არ ვიცი, რატომ უნდა მთხოვოთ მე, რომ თქვენი ცხოვრების შესახებ მაინცდამაინც თავად მოგიყვეთ", — Conversations With Toni Morrison.
- "ჩვენ ვკვდებით და შესაძლოა, ცხოვრების აზრიც ეს არის, მაგრამ ამავდროულად ვქმნით ენას, რაც ჩვენი სიცოცხლის საზომი შეიძლება იყოს", — ტონი მორისონის სანობელე ლექცია.
- "მსურდა, რომ დომინანტური მზერისგან გათავისუფლებულს, თეთრკანიანთა მზერის გარეშე მეწერა. ადრეულ წლებში აფროამერიკელი მწერლების მიერ, რომლებიც ძირითადად კაცები იყვნენ, დაწერილ წიგნებში ვგრძნობდი, რომ ისინი ჩემთვის სულაც არ წერდნენ. მე კი რაც მაინტერესებდა, სწორედ აფროამერიკელების გამოცდილება იყო ყველგან და ყველა დროს. ყოველთვის აფროამერიკული კულტურითა და ხალხით ვიყავი დაინტერესებული — იქნებოდა ეს კარგი, ცუდი, გულგრილი თუ სხვა ნებისმიერი — როგორიც უნდა ყოფილიყო, სწორედ ეს იყო ჩემი სამყარო", — ინტერვიუ The New York Times-თან.
ფრაზები მისი რომანებიდან
- "საკუთარი თავის გათავისუფლება ერთი იყო, ამ თავისუფლებაზე უფლების მოთხოვნა კი მეორე", — საყვარელი.
- "თუ ჰაერს დანებდები, მის მართვასაც შეძლებ", — ქებათა-ქება სოლომონისა.
- "მას ორგვარი თვალები ჰქონდა — თითო სხვადასხვა ფერის: სევდისფერით მის სულში ჩაიხედავდი, გამჭვირვალე კი შენსაში იხედებოდა", — ჯაზი.
- "განსაზღვრებები განმსაზღვრელებს ეკუთვნით და არა მას, ვინც მათით განსაზღვრეს.", — საყვარელი.
ტონი მორისონის ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი და მნიშვნელოვანი რომანის შესახებ — ქებათა-ქება სოლომონისა — მთავარი არხის გადაცემაში შუადღე მწერალმა ტორესა მოსიმ ვრცლად ისაუბრა.
-
გადახედვახვალ, საპროტესტო აქცია ბათუმშიც გაიმართება ხვალ, საპროტესტო აქცია ბათუმშიც გაიმართება
-
გადახედვაკესარია აბრამიძის მკვლელობაში ბრალდებული ბექა ჯაიანი, ფსიქიატრიულ-ფსიქოლოგიური ექსპერტიზის დასკვნის თანახმად, შერაცხადია კესარია აბრამიძის მკვლელობაში ბრალდებული ბექა ჯაიანი, ფსიქიატრიულ-ფსიქოლოგიური ექსპერტიზის დასკვნის თანახმად, შერაცხადია
-
გადახედვაუკრაინის პარლამენტმა სარაკეტო დარტყმის საფრთხის გამო სხდომა გააუქმა უკრაინის პარლამენტმა სარაკეტო დარტყმის საფრთხის გამო სხდომა გააუქმა
-
გადახედვააშშ-მ რუსეთის 50 ბანკის წინააღმდეგ ახალი სანქციები დააწესა აშშ-მ რუსეთის 50 ბანკის წინააღმდეგ ახალი სანქციები დააწესა
-
გადახედვალავროვი: უკრაინისგან მხოლოდ ნაწილი რჩება და დასავლეთი იწყებს ამის გაგებას ლავროვი: უკრაინისგან მხოლოდ ნაწილი რჩება და დასავლეთი იწყებს ამის გაგებას
-
-
გადახედვაოქსფორდის მუზეუმში Radiohead-ისთვის შექმნილი ნამუშევრების გამოფენა მოეწყო ოქსფორდის მუზეუმში Radiohead-ისთვის შექმნილი ნამუშევრების გამოფენა მოეწყო
-
გადახედვათბილისის 25-ე საერთაშორისო კინოფესტივალი 1-ელ დეკემბერს იწყება — ნახეთ პროგრამა თბილისის 25-ე საერთაშორისო კინოფესტივალი 1-ელ დეკემბერს იწყება — ნახეთ პროგრამა
-
-
გადახედვალაშა ბაქარაძემ მოქალაქეებს მოუწოდა, თეთრ ნაჭერზე შავი წრე დახატონ და როგორც წინააღმდეგობის სიმბოლო, ფანჯრიდან გადმოკიდონ ლაშა ბაქარაძემ მოქალაქეებს მოუწოდა, თეთრ ნაჭერზე შავი წრე დახატონ და როგორც წინააღმდეგობის სიმბოლო, ფანჯრიდან გადმოკიდონ
-
გადახედვასპეციალურ საგამოძიებო სამსახურში ნიკო მანაგაძის გამოკითხვა დასრულდა სპეციალურ საგამოძიებო სამსახურში ნიკო მანაგაძის გამოკითხვა დასრულდა
-
გადახედვათბილისსა და ერევანს შორის რეგულარული რეისები დაინიშნა თბილისსა და ერევანს შორის რეგულარული რეისები დაინიშნა
-
გადახედვაორბანი აცხადებს, რომ ნეთანიაჰუს უნგრეთში მიიწვევს და გარანტიას იძლევა, რომ ჰააგის გადაწყვეტილებას არ შეასრულებს ორბანი აცხადებს, რომ ნეთანიაჰუს უნგრეთში მიიწვევს და გარანტიას იძლევა, რომ ჰააგის გადაწყვეტილებას არ შეასრულებს
-
-
გადახედვა"ვითხოვთ ხელახალ არჩევნებს" — ზუგდიდში საპროტესტო აქცია მიმდინარეობს "ვითხოვთ ხელახალ არჩევნებს" — ზუგდიდში საპროტესტო აქცია მიმდინარეობს
-
გადახედვატრამპის ადმინისტრაცია ჰააგის სასამართლოს დასანქცირებას გეგმავს ტრამპის ადმინისტრაცია ჰააგის სასამართლოს დასანქცირებას გეგმავს
-
გადახედვასაქსტატი: მოსახლეობის აღწერის თვითრეგისტრაციის ვადა გახანგრძლივდა საქსტატი: მოსახლეობის აღწერის თვითრეგისტრაციის ვადა გახანგრძლივდა
-
გადახედვარიკარდ იოზვიაკი: ევროპარლამენტი საქართველოზე არასავალდებულო რეზოლუციას 28 ნოემბერს მიიღებს რიკარდ იოზვიაკი: ევროპარლამენტი საქართველოზე არასავალდებულო რეზოლუციას 28 ნოემბერს მიიღებს
-
გადახედვაპროტესტების მოთხოვნები მიმართული უნდა იყოს ხელახალი არჩევნების ჩატარებისკენ — 23 NGO ერთობლივ განცხადებას ავრცელებს პროტესტების მოთხოვნები მიმართული უნდა იყოს ხელახალი არჩევნების ჩატარებისკენ — 23 NGO ერთობლივ განცხადებას ავრცელებს
-
გადახედვათინა ბოკუაჩავა: პაპუაშვილი ცრუობს, რომ დიპლომატიური კორპუსი არ მიიწვიეს, დიპლომატიური კორპუსი უარს აცხადებს მივიდეს პარლამენტის სხდომაზე თინა ბოკუაჩავა: პაპუაშვილი ცრუობს, რომ დიპლომატიური კორპუსი არ მიიწვიეს, დიპლომატიური კორპუსი უარს აცხადებს მივიდეს პარლამენტის სხდომაზე
-
გადახედვასააკაშვილი: ტრამპის ახალი ადმინისტრაციის მხარდაჭერა გვექნება — მე ძალიან კარგად ვიცნობ იმ ხალხს სააკაშვილი: ტრამპის ახალი ადმინისტრაციის მხარდაჭერა გვექნება — მე ძალიან კარგად ვიცნობ იმ ხალხს
კომენტარები