თავისუფლებასა და მწერლობაზე — ტონი მორისონის 12 დასამახსოვრებელი ციტატა
ტონი მორისონი ცნობილი ამერიკელი მწერალია, რომელმაც თავისი მრავალფეროვანი შემოქმედებით არა მხოლოდ ამერიკულ, არამედ მთელ თანამედროვე მსოფლიო ლიტერატურაზე წარუშლელი კვალი დატოვა.
1931 წელს დაბადებულ მწერალს 1987 წელს ყველაზე გავლენიანი ამერიკული ლიტერატურული ჯილდო, პულიცერი გადაეცა რომანისთვის საყვარელი, რამდენიმე წლის შემდეგ კი, 1993-ში ნობელის პრემიაც მიენიჭა ლიტერატურაში შეტანილი მნიშვნელოვანი წვლილისთვის.
ტონი მორისონი გასული წლის 5 აგვისტოს 88 წლის ასაკში გარდაიცვალა, ახლა კი მის რამდენიმე მნიშვნელოვან გამონათქვამს გთავაზობთ მწერლობაზე, იდენტობასა და სხვა თემებზე, რომლებიც სხვადასხვა დროს თავის ნაშრომებში დაუწერია ან ინტერვიუებისას უთქვამს.
წერის შესახებ
- "მწერლის ცხოვრება და შემოქმედება კაცობრიობისთვის ძღვენი კი არა, გარდაუვალი აუცილებლობაა," — The Source of Self -Regard.
- "ჩვენ აღარ გვჭირდება მწერლები, რომლებიც ეული გმირები არიან. ჩვენ გვჭირდება გმირი მწერლების ერთიანი მოძრაობა, რომელიც მტკიცე, მებრძოლი და უკომპრომისო იქნება", — What Moves at the Margin: Selected Nonfiction.
- "თავს ჯაზმუსიკოსად აღვიქვამ, რომელიც მუდმივად შრომობს, შრომობს და შრომობს, რათა შეძლოს რაიმეს შექმნა ისე, რომ მისი შემოქმედება მსუბუქი და მოხდენილი იყოს. წერას ყოველთვის დაგეგმილ, წინასწარგანსაზღვრულ პროცესად აღვიქვამდი და თუ შემოქმედების შედეგი ბუნებრივი და ნატიფია, ეს მხოლოდ მუდმივი შრომისა და ფორმალური სტრუქტურის ცოდნის დამსახურებაა. შრომაში კი უნდა იყო ხელმომჭირნე, რათა ისე მიაღწიო მფლანგველობის ბრწყინვალე ხარისხს,— იმის შეგრძნებას, თითქოს გასაფლანგად საკმარისი გაქვს; თითქოს თავს იკავებ, — რომ რეალურად ტყუილად არაფერი გაანიავო", — Toni Morrison, The Art of Fiction.
- "ენა მხოლოდ და მხოლოდ სახელდაურქმეველი საგნების შიშისგან გვიცავს. ენა მარტოოდენ ჩვენი აზროვნების ანარეკლია", — ტონი მორისონის სანობელე ლექცია.
იდენტობის შესახებ
- "რასიზმის სიღრმისეული დანიშნულება ყურადღების გადატანაა. ის გაიძულებს, რომ შენს საქმეს მოსწყდე. გაიძულებს, მუდმივად და დაუსრულებლად ახსნა შენი არსებობის მიზეზი. ვიღაც გეტყვის, რომ საკუთარი ენა არ გაგაჩნია და შენც 20 წლის დახარჯვა გიწევს იმაში, რომ საპირისპირო დაამტკიცო. ვიღაც გეტყვის, რომ შენი თავის ფორმა ნორმალური არ არის და მეცნიერებთან ერთად უნდა დაამტკიცო, რომ არა, არის. ვიღაც გეტყვის, რომ ხელოვნება არ გაგაჩნია და კვლავ უნდა დაიწყო საწინააღმდეგოს მტკიცება, არადა ამ ყველაფრის დასამტკიცბლად გარჯა სულაც არ არის აუცილებელი", — პორტლენდის უნივერსიტეტში 1975 წელს წარმოთქმული სიტყვა.
- "არასდროს ვთხოვდი ტოლსტოის, რომ ჩემ შესახებ, ოჰაიოს შტატ ლორეინში მცხოვრები ფერადკანიანი პატარა გოგოს შესახებ დაეწერა. არც ჯოისს ვთხოვდი, რომ კათოლიციზმი და დუბლინის სამყარო არ ეხსენებინა თავის წიგნებში. არასდროს. და არ ვიცი, რატომ უნდა მთხოვოთ მე, რომ თქვენი ცხოვრების შესახებ მაინცდამაინც თავად მოგიყვეთ", — Conversations With Toni Morrison.
- "ჩვენ ვკვდებით და შესაძლოა, ცხოვრების აზრიც ეს არის, მაგრამ ამავდროულად ვქმნით ენას, რაც ჩვენი სიცოცხლის საზომი შეიძლება იყოს", — ტონი მორისონის სანობელე ლექცია.
- "მსურდა, რომ დომინანტური მზერისგან გათავისუფლებულს, თეთრკანიანთა მზერის გარეშე მეწერა. ადრეულ წლებში აფროამერიკელი მწერლების მიერ, რომლებიც ძირითადად კაცები იყვნენ, დაწერილ წიგნებში ვგრძნობდი, რომ ისინი ჩემთვის სულაც არ წერდნენ. მე კი რაც მაინტერესებდა, სწორედ აფროამერიკელების გამოცდილება იყო ყველგან და ყველა დროს. ყოველთვის აფროამერიკული კულტურითა და ხალხით ვიყავი დაინტერესებული — იქნებოდა ეს კარგი, ცუდი, გულგრილი თუ სხვა ნებისმიერი — როგორიც უნდა ყოფილიყო, სწორედ ეს იყო ჩემი სამყარო", — ინტერვიუ The New York Times-თან.
ფრაზები მისი რომანებიდან
- "საკუთარი თავის გათავისუფლება ერთი იყო, ამ თავისუფლებაზე უფლების მოთხოვნა კი მეორე", — საყვარელი.
- "თუ ჰაერს დანებდები, მის მართვასაც შეძლებ", — ქებათა-ქება სოლომონისა.
- "მას ორგვარი თვალები ჰქონდა — თითო სხვადასხვა ფერის: სევდისფერით მის სულში ჩაიხედავდი, გამჭვირვალე კი შენსაში იხედებოდა", — ჯაზი.
- "განსაზღვრებები განმსაზღვრელებს ეკუთვნით და არა მას, ვინც მათით განსაზღვრეს.", — საყვარელი.
ტონი მორისონის ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი და მნიშვნელოვანი რომანის შესახებ — ქებათა-ქება სოლომონისა — მთავარი არხის გადაცემაში შუადღე მწერალმა ტორესა მოსიმ ვრცლად ისაუბრა.
-
გადახედვადღეს, 14:00 საათზე, სპორტის სასახლესთან, საპროტესტო აქცია გაიმართება დღეს, 14:00 საათზე, სპორტის სასახლესთან, საპროტესტო აქცია გაიმართება
-
გადახედვაუამინდობის გამო, საავტომობილო გზების ცალკეულ მონაკვეთებზე შეზღუდვები დაწესდა უამინდობის გამო, საავტომობილო გზების ცალკეულ მონაკვეთებზე შეზღუდვები დაწესდა
-
გადახედვაცესკო თეთრიწყაროსა და გორის სასამართლოების გადაწყვეტილებას სააპელაციო სასამართლოში ასაჩივრებს ცესკო თეთრიწყაროსა და გორის სასამართლოების გადაწყვეტილებას სააპელაციო სასამართლოში ასაჩივრებს
-
გადახედვარა თქმა უნდა, ჩვენ ქართველი ხალხის გვერდით ვდგავართ — მეთიუ მილერი რა თქმა უნდა, ჩვენ ქართველი ხალხის გვერდით ვდგავართ — მეთიუ მილერი
-
გადახედვავლადიმერ ხუჭუა: ამ ხმის დამთვლელი აპარატით ხმის დაცულობისა და ხმის ფარულობის გარანტია ამომრჩეველს არ ჰქონდა ვლადიმერ ხუჭუა: ამ ხმის დამთვლელი აპარატით ხმის დაცულობისა და ხმის ფარულობის გარანტია ამომრჩეველს არ ჰქონდა
-
გადახედვასალომე ზურაბიშვილი: საქართველო გადარჩება - ერთი წესიერი მოსამართლე გამოჩნდა, ერთი ღირსეული დიპლომატი და უამრავი უცნობი გმირი სალომე ზურაბიშვილი: საქართველო გადარჩება - ერთი წესიერი მოსამართლე გამოჩნდა, ერთი ღირსეული დიპლომატი და უამრავი უცნობი გმირი
-
გადახედვაგორის სასამართლომ 15 უბანზე ბათილი ბიულეტენების გადათვლის შესახებ ISFED-ის სარჩელი დააკმაყოფილა გორის სასამართლომ 15 უბანზე ბათილი ბიულეტენების გადათვლის შესახებ ISFED-ის სარჩელი დააკმაყოფილა
-
გადახედვათეთრიწყაროს სასამართლომ დააკმაყოფილა საია-ს სარჩელი ხმის ფარულობაზე თეთრიწყაროს სასამართლომ დააკმაყოფილა საია-ს სარჩელი ხმის ფარულობაზე
-
გადახედვამდინარაძე: აქციები ისე ჩატარდეს, ფოთოლი არ ჩამოვარდეს! მდინარაძე: აქციები ისე ჩატარდეს, ფოთოლი არ ჩამოვარდეს!
-
გადახედვამამუკა ხაზარაძის განცხადებით, ბარათაშვილის ხიდზე "გამაფრთხილებელი პიკეტირება მოეწყობა" მამუკა ხაზარაძის განცხადებით, ბარათაშვილის ხიდზე "გამაფრთხილებელი პიკეტირება მოეწყობა"
-
გადახედვაოპოზიციურმა პარტიებმა რუსთაველის გამზირზე შეკრებილებს სამოქმედო გეგმა გააცნეს ოპოზიციურმა პარტიებმა რუსთაველის გამზირზე შეკრებილებს სამოქმედო გეგმა გააცნეს
-
გადახედვაზურა ჯაფარიძე: მოგვიწევს ქუჩაში ბრძოლა და ამისთვის იყავით მზად ზურა ჯაფარიძე: მოგვიწევს ქუჩაში ბრძოლა და ამისთვის იყავით მზად
-
გადახედვამე აქ ვარ იმისათვის, რომ მხარი დავუჭირო დემოკრატიისათვის ბრძოლას და ქართველების თავისუფლებას — გრეტა ტუნბერგი აქციაზე მივიდა მე აქ ვარ იმისათვის, რომ მხარი დავუჭირო დემოკრატიისათვის ბრძოლას და ქართველების თავისუფლებას — გრეტა ტუნბერგი აქციაზე მივიდა
-
გადახედვანიკა მელია: ხვალ 14 საათზე სპორტის სასახლესთან შევიკრიბებით ნიკა მელია: ხვალ 14 საათზე სპორტის სასახლესთან შევიკრიბებით
-
გადახედვაგიორგი მარგველაშვილი: პროტესტი მოიტანს შედეგს, მაგრამ უნდა გვესმოდეს, რომ ის იქნება ხანგრძლივი, დამქანცველი, თავისი "პიკებით" და ჩავარდნებით გიორგი მარგველაშვილი: პროტესტი მოიტანს შედეგს, მაგრამ უნდა გვესმოდეს, რომ ის იქნება ხანგრძლივი, დამქანცველი, თავისი "პიკებით" და ჩავარდნებით
-
გადახედვაურსულა ფონ დერ ლაიენი: არჩევნების შემდგომი სიტუაცია კვლავ შემაშფოთებელია ურსულა ფონ დერ ლაიენი: არჩევნების შემდგომი სიტუაცია კვლავ შემაშფოთებელია
-
გადახედვაინდოეთში ავტობუსი ამობრუნდა - დაიღუპა სულ მცირე 36 ადამიანი ინდოეთში ავტობუსი ამობრუნდა - დაიღუპა სულ მცირე 36 ადამიანი
-
გადახედვანონა ქურდოვანიძე: საიას შუამდგომლობა ერთადერთმა სასამართლომ დააკმაყოფილა ნონა ქურდოვანიძე: საიას შუამდგომლობა ერთადერთმა სასამართლომ დააკმაყოფილა
-
გადახედვამამუკა ხაზარაძე: წინააღმდეგობა გაგრძელდება დღესაც და მომავალ დღეებშიც - ჩვენი მომავალი ვერ იქნება დამპყრობელთან მამუკა ხაზარაძე: წინააღმდეგობა გაგრძელდება დღესაც და მომავალ დღეებშიც - ჩვენი მომავალი ვერ იქნება დამპყრობელთან
-
გადახედვაეროვნულმა ბანკმა ლარის ახალი კურსი დაადგინა ეროვნულმა ბანკმა ლარის ახალი კურსი დაადგინა
-
გადახედვასალომე ზურაბიშვილი ურსულა ფონ დერ ლაიენს ესაუბრა სალომე ზურაბიშვილი ურსულა ფონ დერ ლაიენს ესაუბრა
კომენტარები