Freedom House: სასამართლო სისტემის გაუმჯობესება საქართველოში და “სტაგნაცია” მედიის თავისუფლების კუთხით
საერთაშორისო ორგანიზაცია Freedom House-მა დღეს, 12 აპრილს, გამოაქვეყნა ახალი ანგარიში, სადაც ევროპისა და აზიის 28 ქვეყანასთან ერთად საქართველოში მიმდინარე პროცესებია შეფასებული დემოკრატიულობის ჭრილში. “სახელმწიფოები გარდამავალ ეპოქაში” - ასე ჰქვია ანგარიშს, რომელიც ასახავს ქვეყნების მდგომარეობას 2015 წელს. საქართველო რეგიონის ქვეყნებში კვლავ ლიდერის პოზიციას ინარჩუნებს.
საქართველოს დემოკრატიულობის ხარისხი რეგიონის კონტექსტში
ფრიდომ ჰაუსმა 2015 წელს საქართველოს დემოკრატიულობის ხარისხი 4.61 ქულით შეაფასა, რაც 2014 წელთან შედარებით 0.03-ით გაუმჯობესებული მაჩვენებელია. საქართველო ამ ქულით შეფასებულია როგორც “გარდამავალი მმართველობა, ან ჰიბრიდული რეჟიმი”. რაც შეეხება აზერბაიჯანს, მას მინიჭებული აქვს 6.86 ქულა და რუსეთის მსგავსად (6.5 ქულა), ისიც ავტორიტარულ რეჟიმად არის შეფასებული. სომხეთი 5.36 ქულით ნახევრად ავტორიტარული ქვეყნის სტატუსს იკავებს. საქართველოს მსგავსად ჰიბრიდული რეჟიმის სტატუსი დაიმსახურეს უკრაინამ და მოლდოვამ, ნახევრადდემოკრატიული - უნგრეთი, რუმინეთი, ბულგარეთი, ხოლო დემოკრატიული - ლატვია, ლიტვა, ესტონეთი, პოლონეთი, ჩეხეთი, სლოვაკეთი, სლოვენია.
ზოგადი მიმოხილვა
ფრიდომ ჰაუსს ქვეყნების, მათ შორის საქართველოს დემოკრატიულობის ხარისხი შეფასებული აქვს რამდენიმე ძირითადი კრიტერიუმებით. ესენია: მედიის თავისუფლება, არჩევნები, სასამართლო სისტემის დამოუკიდებლობა, ადგილობრივი თვითმმართველობა, ეროვნული მმართველობა (მთავრობის საქმიანობა), კორუფცია, არჩევნები.
როგორც ანგარიშშია აღნიშნული, დემოკრატიულ ინსტიტუტებსა და დემოკრატიულ პროცესებს ეტყობოდა როგორც გაუმჯობესების, ისე სტაგნაციისა და რეგრესის ნიშნები 2015 წელს. ამ წელს უფრო თვალსაჩინო გახდა პოლიტიკური პლურალიზმი და შედარებით შემცირდა ახალი სისხლის სამართლის საქმეების გამოძიება ყოფილი ხელისუფლების, ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის წევრთა მიმართ, ამავე დროს, შენარჩუნებული იქნა სასამართლოს სტრუქტურული დამოუკიდებლობა და ფუნქციონირება.
“ზოგიერთი მიმართულებით, მაგალითად, მედიის თავისუფლების კუთხით, იყო სტაგნაციისა და რეგრესის ნიშნებიც კი. მაშინ, როცა ქართული მედია ლანდშაფტი მრავალფეროვანი და პლურალისტურია, გამოძიების დაწყება მთავარი ოპოზიციური ტელეარხის, რუსთავი 2-ის მიმართ, მიუთითებს კოალიცია ქართული ოცნების ელემენტების მხრიდან პოლიტიკურ ზეწოლაზე” - აღნიშნავს ფრიდომ ჰაუსი.
ფრიდომ ჰაუსი ასევე წერს, რომ მიუხედავად ივანიშვილის მიერ პრემიერ მინისტრის პოსტის დატოვებისა, ის ქართული ოცნების პარტიულ საქმეებში მაინც აქტიურად ერევა, რამაც მის მიმართ გამოიწვია ოპოზიციის ბრალდებები არაფორმალურ მმართველობასთან დაკავშირებით. ანგარიშში ასევე საუბარია “სამართლიანობის აღდგენის” დაპირებასა და ამ კონტექსტში ნაციონალური მოძრაობის დადანაშაულებაზე ქართული ოცნების ლიდერების მხრიდან.
ანგარიშში ასევე მოხვდა საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ იმ ნორმის არაკონსტიტუციურად გამოცხადება, რომლის საფუძველზე თბილისის ყოფილი მერი წინასწარ პატიმრობაში იმყოფებოდა, ასევე, ე.წ. კაბელების საქმეზე დაკავებულთა წინასწარი პატიმრობიდან გათავისუფლება და ამ საქმესთან დაკავშირებით დაპირისპირება ივანიშვილსა და ალასანიას გუნდებს შორის.
მედიის დამოუკიდებლობის მიმართულებით რეგრესის მთავარ მიზეზად ფრიდომ ჰაუსი რუსთავი 2-ის გარშემო განვითარებულ მოვლენებს ასახელებს. ასევე, ანგარიშში საუბარია, რომ წლის განმავლობაში სხვადასხვა ტელეარხებზე დაიხურა სატელევიზიო გადაცემები, რის მიზეზადაც ხელისუფლების მხრიდან ზეწოლა დასახელდა.
ფრიდომ ჰაუსის შეფასებით, 2015 წელს მცირედით გაუმჯობესდა სასამართლო სისტემის დამოუკიდებლობა 2014 წელთან შედარებით. ამ პარამეტრში საქართველოს ქულა 5.00-დან გაუმჯობესდა და გახდა 4.75. შესაბამისად, საქართველოს დემოკრატიულობის ინდექსი მცირედით გაუმჯობესდა 4.64-დან 4.61-მდე. სხვა პარამეტრები უცვლელი დარჩა.
საერთაშორისო ორგანიზაცია ასევე ახსენებს საქართველოს პრეზიდენტ გიორგი მარგველაშვილსა და პრემიერ ღარიბაშვილს შორის კონფრონტაციული თანამშრომლობის რეჟიმს, მათ შორის, კამათს იმის შესახებ, თუ ვინ წავიდოდა ამა თუ იმ საერთაშორისო ღონისძიებაზე.
ფრიდომ ჰაუსის მიერ შედარებით დადებითად არის შეფასებული თვითმმართველობის რეფორმა და აღნიშნულია, რომ ამ ცვლილებამ 2014-2015 წლებში უკეთესობისკენ შეცვალა ადგილობრივი თვითმმართველობა.
ფრიდომ ჰაუსი ამბობს, რომ საქართველოში სამოქალაქო საზოგადოება მტკიცე და აქტიურია. ასევე, ქართული NGO-ები ყოველგვარი შევიწროებისა და დაშინების გარეშე მუშაობენ. საქართველოს კანონმდებლობა კი უზრუნველყოფს არასამთავრობოების მუშაობის დაცულობას. ანგარიშში აღნიშნულია, რომ იზრდება პრო-რუსული ორგანიზაციების დაფინანსება, რომლებიც ანტიდასავლურ პროპაგანდას ეწევიან.
როგორი იქნება 2016 - ორგანიზაციის პროგნოზი
2016 წლის ოქტომბერში დაგეგმილი საპარლამენტო არჩევნები იქნება წლის მთავარი პოლიტიკური მოვლენა. ფრიდომ ჰაუსს მიაჩნია, რომ მმართველი კოალიციის მიმართ ნდობის კლება და ენმ-ს მიმართ არსებული განწყობების ფონზე, თუ ეს ტენდენცია გაგრძელდება, მოსალოდნელია რომ პარლამენტში მოხვდნენ ის პარტიები, რომლებიც ახლა პარლამენტში არ არიან, მათ შორის კი, შეიძლება იყვნენ ანტი დასავლური, პრორუსული ძალები. თუმცა, მოსალოდნელი არ არის, რომ მათ უმრავლესობა მოიპოვონ პარლამენტში. გარდა ამისა, 2016 წელს ყურადღების ცენტრში იქნება რუსთავი 2-სა და გიგი უგულავას საქმეები, რადგან წინ არის მათი სასამართლო პროცესები სააპელაციო სასამართლოებში.
-
გადახედვა"ჩემი ხმა" 25 ნოემბერს, დილის 9 საათზე, პარლამენტის უკან აქციას აანონსებს "ჩემი ხმა" 25 ნოემბერს, დილის 9 საათზე, პარლამენტის უკან აქციას აანონსებს
-
გადახედვამამუკა ხაზარაძე გახარიას გუნდს შეხვედრას სთავაზობს მამუკა ხაზარაძე გახარიას გუნდს შეხვედრას სთავაზობს
-
გადახედვა22 ნოემბერს თბილისის ნაწილს ელექტროენერგია შეეზღუდება 22 ნოემბერს თბილისის ნაწილს ელექტროენერგია შეეზღუდება
-
გადახედვაგიორგი ვაშაძე: შაბათს გვექნება დიდი აქცია გიორგი ვაშაძე: შაბათს გვექნება დიდი აქცია
-
გადახედვაპუტინის თქმით, ბაიდენის ადმინისტრაციის გადაწყვეტილების საპასუხოდ, უკრაინაში ახალი ჰიპერბგერითი ბალისტიკური რაკეტა გამოიყენეს პუტინის თქმით, ბაიდენის ადმინისტრაციის გადაწყვეტილების საპასუხოდ, უკრაინაში ახალი ჰიპერბგერითი ბალისტიკური რაკეტა გამოიყენეს
-
გადახედვაეუთო/ოდირი: ოდირი შეშფოთებულია საქართველოში გადაჭარბებული საპოლიციო ძალის გამოყენების შესახებ ცნობებით ეუთო/ოდირი: ოდირი შეშფოთებულია საქართველოში გადაჭარბებული საპოლიციო ძალის გამოყენების შესახებ ცნობებით
-
გადახედვაპროკურატურა ბრალდებას დაუმძიმებს პირს, რომელმაც საგარეჯოში მეუღლეს სიცოცხლისთვის სახიფათო დაზიანებები მიაყენა — ქალი კლინიკაში გარდაიცვალა პროკურატურა ბრალდებას დაუმძიმებს პირს, რომელმაც საგარეჯოში მეუღლეს სიცოცხლისთვის სახიფათო დაზიანებები მიაყენა — ქალი კლინიკაში გარდაიცვალა
-
გადახედვააშშ-მა რუსულ "გაზპრომბანკს" სანქციები დაუწესა აშშ-მა რუსულ "გაზპრომბანკს" სანქციები დაუწესა
-
გადახედვალიზი თირქია: საგამოძიებოში მითხრეს, რომ გაურკვევლობა მოხდა ლიზი თირქია: საგამოძიებოში მითხრეს, რომ გაურკვევლობა მოხდა
-
გადახედვაგიორგი გახარია: "ოცნებას" მალე წამოვაძახებ რაღაცებს, პირველ რიგში ბოდიშს გავახსენებ გიორგი გახარია: "ოცნებას" მალე წამოვაძახებ რაღაცებს, პირველ რიგში ბოდიშს გავახსენებ
-
გადახედვა1 იანვრიდან "საზოგადოებრივი მაუწყებლის" გენერალური დირექტორის ხელფასი 16 250 ლარი იქნება 1 იანვრიდან "საზოგადოებრივი მაუწყებლის" გენერალური დირექტორის ხელფასი 16 250 ლარი იქნება
-
გადახედვადამკვირვებლები აცხადებენ, რომ ქართულ დიასპორას ხმის მიცემის უფლება შეეზღუდა დამკვირვებლები აცხადებენ, რომ ქართულ დიასპორას ხმის მიცემის უფლება შეეზღუდა
-
გადახედვაგიორგი კალანდარიშვილს 6-საათიანი გამოკითხვის შემდეგ, კომენტარი არ გაუკეთებია გიორგი კალანდარიშვილს 6-საათიანი გამოკითხვის შემდეგ, კომენტარი არ გაუკეთებია
-
გადახედვააზერბაიჯანელ აქტივისტ ვაფა ნაგს COP29-ის პროტესტისთვის სამთავრობო მედია ესხმის თავს აზერბაიჯანელ აქტივისტ ვაფა ნაგს COP29-ის პროტესტისთვის სამთავრობო მედია ესხმის თავს
-
გადახედვაარსებობს სიტყვა, რომელიც მრავალ ენაში უნივერსალურია არსებობს სიტყვა, რომელიც მრავალ ენაში უნივერსალურია
-
გადახედვადღეს 20 საათზე მელიქიშვილზე საპროტესტო აქცია — "მათეს თავისუფლებისთვის" გაიმართება დღეს 20 საათზე მელიქიშვილზე საპროტესტო აქცია — "მათეს თავისუფლებისთვის" გაიმართება
-
გადახედვაეროვნულმა ბანკმა ლარის ახალი კურსი დაადგინა ეროვნულმა ბანკმა ლარის ახალი კურსი დაადგინა
-
გადახედვაპრეზიდენტი: ახალგაზრდა ქართველი აქტივისტების წინააღმდეგ სადამსჯელო ღონისძიებები მიმდინარეობს პრეზიდენტი: ახალგაზრდა ქართველი აქტივისტების წინააღმდეგ სადამსჯელო ღონისძიებები მიმდინარეობს
-
გადახედვაადგურ არძინბას თქმით, ქართველ ოლიგარქს აფხაზეთში შეღწევა სურს ადგურ არძინბას თქმით, ქართველ ოლიგარქს აფხაზეთში შეღწევა სურს
-
გადახედვასაგარეჯოში, კლინიკაში გარდაიცვალა ქალი, რომელიც ყოფილმა ქმარმა ქვით სცემა საგარეჯოში, კლინიკაში გარდაიცვალა ქალი, რომელიც ყოფილმა ქმარმა ქვით სცემა
-
გადახედვა19 ნოემბერს აქციის დაშლისას დაკავებული ისაკო დევიძე მშრალ შიმშილობას აცხადებს 19 ნოემბერს აქციის დაშლისას დაკავებული ისაკო დევიძე მშრალ შიმშილობას აცხადებს
კომენტარები