ვენეციის კომისია ევროსასამართლოში ე.წ. რუსული კანონის (გამჭვირვალობის შესახებ კანონის) წინააღმდეგ საქმეში მესამე მხარედ ჩაერთო.

ვენეციის მიერ გამოქვეყნებულ დასკვნაში წერია, რომ 2025 წლის 12 აგვისტოს წერილით, ადამიანის უფლებათა ევროპულმა სასამართლომ, სასამართლოს რეგლამენტის 44-ე მუხლის მე-3 პუნქტის (ა) ქვეპუნქტზე დაყრდნობით, ვენეციის კომისიას ნება დართო მესამე მხარის სახით ჩარეულიყო და წერილობითი მოსაზრებები წარედგინა საქმეში "საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია და სხვები საქართველოს წინააღმდეგ".

"ვენეციის კომისიამ არაერთხელ გაუსვა ხაზი, რომ სამოქალაქო საზოგადოების ნებისმიერი შეზღუდვა უნდა იყოს ვიწროდ მორგებული, ზუსტად განსაზღვრული და თან ახლდეს ბოროტად გამოყენებისგან ეფექტური დაცვის მექანიზმები. ეს შეზღუდვები არ უნდა იქნას გამოყენებული ორგანიზაციების სტიგმატიზაციის ან მარგინალიზაციისთვის მათი დაფინანსების წყაროების ან აღქმული პოლიტიკური პოზიციის საფუძველზე.

ვენეციის კომისიამ ასევე წინათ ხაზგასმით აღნიშნა, რომ "უცხოური გავლენის შესახებ კანონმდებლობა" ხშირად ემთხვევა არსებულ სამართლებრივ ჩარჩოებს, რომლებიც უკვე აწესებენ რეგისტრაციისა და ანგარიშგების მოთხოვნებს და რეკომენდაცია გაუწია, რომ იმ შემთხვევაში, თუ შიდა კანონმდებლობის არსებული დებულებები არასაკმარისი აღმოჩნდა ლეგიტიმური მიზნის მისაღწევად, ხელისუფლებამ უნდა შეცვალოს და გააუმჯობესოს ისინი, ახალი კანონების მიღების ნაცვლად.

კომისია ასევე მიიჩნევს, რომ ყველა კანონმდებლობა, რომელიც ეხება ერთსა და იმავე საკითხს (უცხოური გავლენის გამჭვირვალობა) ერთი და იგივე სუბიექტების (ფიზიკური ან იურიდიული პირების) მიმართ, უნდა შემოწმდეს სისტემური მიდგომით, რათა თავიდან იქნას აცილებული აუცილებლობისა და პროპორციულობის ტესტის გამოტოვება ერთდროულად მოქმედი კანონების კომბინირებული ეფექტის განხილვისას იმავე სუბიექტებზე ან ფიზიკურ პირებზე.

"უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ" კანონის ფართო სპექტრის დებულებები რეგისტრაციასა და ანგარიშგებასთან დაკავშირებით, რომლებიც ვრცელდება სამოქალაქო საზოგადოების წარმომადგენლებისა და მედიის ფართო სპექტრზე, გამყარებულია მონიტორინგისა და აღსრულების მექანიზმებით, ხოლო შეუსრულებლობა ექვემდებარება ადმინისტრაციულ სანქციებს. ეს რეჟიმი მოქმედებს „უცხოელი აგენტების რეგისტრაციის შესახებ“ კანონით დადგენილ რეჟიმთან პარალელურად, რომელიც აკისრებს კიდევ უფრო ფართო ვალდებულებებს, რომლებიც უზრუნველყოფილია სისხლის სამართლის სანქციებით. გარდა ამისა, გრანტების შესახებ კანონი მოითხოვს მთავრობის წინასწარ თანხმობას ნებისმიერი უცხოური გრანტისთვის.

კომისია მიიჩნევს, რომ ეს საკანონმდებლო აქტები იყენებენ ბუნდოვან ცნებებს და ანიჭებენ ხელისუფლებას გადაჭარბებულ დისკრეციას, რაც ხელს უშლის ფიზიკურ პირებს მათი შედეგების წინასწარ განჭვრეტაში და ამით არ აკმაყოფილებს სამართლებრივი დარწმუნებულობის მოთხოვნებს. ინდივიდუალურად, და კიდევ უფრო მეტად ერთად აღებულ შემთხვევაში, ეს ზომები აწესებს ფართომასშტაბიან და გადამკვეთ ვალდებულებებს, რომლებიც გაერთიანებულია მკაცრ პასუხისმგებლობის დებულებებთან, რაც არაპროპორციულად ამძიმებს და აკონტროლებს დემოკრატიული ზედამხედველობისა და უფლებების დაცვის სფეროში ჩართულ პირებს.

საერთო ჯამში, ვენეციის კომისიის აზრით, ამ საკანონმდებლო აქტებით შექმნილი კომპლექსური სამართლებრივი ჩარჩო უნდა ჩაითვალოს დემოკრატიულ საზოგადოებაში სამართლებრივი დარწმუნებულობისა და აუცილებლობის პრინციპებთან შეუთავსებლად", — ნათქვამია ვენეციის კომისიის მიერ გავრცელებულ დოკუმენტში.