როგორ იწყება ცვლილებები – "კაფკას ლეოპარდები"
"ლეოპარდები ტაძარში იჭრებიან და ბოლომდე ცლიან წმინდა სასმისებს. ეს ისევ და ისევ მეორდება და მათ შეჭრას უკვე ყველა ელოდება, რის შემდეგაც ეს რიტუალის ნაწილად იქცევა" - ეს ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი აფორიზმია კაფკას აფორიზმების წიგნიდან, რომელსაც ტუბერკულოზით დასუსტებული მწერალი 1917-1918 წლებში, დასავლეთ ბოჰემიაში წერდა.
ძნელია, ამაზე უკეთ გამოხატო ნგრევისა და ცვლილების ციკლური ბუნება: ლეოპარდები, ეს შეუპოვარი, არარაციონალური, მომაჯადოებელი მტაცებლები, წმინდა ტაძარში გზას ისე იკვლევენ, რომ დროში გამოცდილი წმინდა რიტუალები საერთოდ არ ანაღვლებთ. ცხოველების შემოჭრა სალოცავში რეაქციას მოითხოვს. შეუძლებელია, იმ ტაძარში იდგე, სადაც ლეოპარდები იჭრებიან და სახე არ შეგეცვალოს, მაგრამ შემოვარდნა მხოლოდ მაშინ არის შოკისმომგვრელი, როცა პირველად ხდება. მტაცებლების მიერ ღვთისმსახურებისთვის განკუთვნილი ღვინის დალევაც კი შეიძლება გახდეს რუტინული, თუ მისი პროგნოზირება შესაძლებელია. და ეს სწორედ ის მომენტია, როცა ტაძარს ახალი ლეოპარდები სჭირდება.
ეს აფორიზმი შესანიშნავად ხსნის იმასაც, თუ როგორ ხდებიან კონტრკულტურის მუსიკოსები გრემის მფლობელი მილიარდერები, ან როგორ გარდაიქმნება რევოლუციის სიმბოლო მაისურებზე დატანილ ბრენდად.
ბრაზილიელი მწერლის, მოასირ სკლიარის რომანი "კაფკას ლეოპარდები" სწორედ ამ მოცემულობის გარშემო იგება და ცვლილების დამანგრეველ ბუნებაზე მოგვითხრობს.
ნაწარმოების შინაარსი ასეთია: ახალგაზრდა ებრაელი, ბენიამინ (თაგუნა) კანტაროვიჩი ოდესიდან ოთხმოციოდე კილომეტრით დაშორებულ ღარიბ ებრაულ სოფელში, ჩერნოვიცკში ცხოვრობს და მიუხედავად იმისა, რომ აქ ახალი ამბები რამდენიმე თვის დაგვიანებით აღწევს, ცხადად გრძნობს რევოლუციის ქარს. ის ტროცკისგან "წამოსული" საიდუმლო მისიის შესასრულებლად პრაღაში ჩადის, თუმცა გზაში ინსტრუქციებს კარგავს და საკუთარი ინტუიციის ამარაღა რჩება. თაგუნამ მხოლოდ ის იცის, რომ მემარცხენე ებრაელ მწერალს უნდა შეხვდეს და მის მიერ გადაცემულ ტექსტში საიდუმლო დავალება ამოიკითხოს. ასე გადაეყრება ბენიამინი კაფკას და მისგან სწორედ ზემოთხსენებულ "ლეოპარდებს" მიიღებს - ტექსტს, რომლის ინტერპრეტაციაც ათასგვარად შეიძლება – მით უმეტეს, თუ კომუნისტური იდეებით ხარ ანთებული.
გარდა იმ ამბისა, რომელსაც სკლიარი გვიყვება, დაკვირვებული მკითხველი პარალელურად მეორე ამბავსაც ამოიკითხავს: რამდენად აღფრთოვანებულია თავად ავტორი ფრანც კაფკათი, როგორ ხლართავს სიუჟეტს სწორედ მის სტილში და როგორ მიაგებს პატივს მის უცნაურობებს.
ჯერ მარტო ის ეპიზოდი რად ღირს, რომელშიც მითითებების გარეშე დარჩენილი და თავგზააბნეული თაგუნა კაფკას სამუშაო ოთახში აკითხავს.
"კაფკა გამომცდელად მისჩერებოდა. უცებ ხველა აუტყდა - სუსტი, მშრალი. თაგუნა შეცბა, დაიძაბა. იცნობდა ასეთ ხველას. დარწმუნებული იყო, ასე მხოლოდ ჭლექიანები ახველებდნენ. სწორედ ამ სენის შიში ზაფრავდა ებრაულ სოფლებს, ზუსტად ისევე, როგორც მორიგი დარბევის ლოდინი. კაფკა სოფლად არ ცხოვრობდა, მაგრამ აშკარად ეტყობოდა, ამ სენის მსხვერპლად ქცეულიყო. ამაზე მიუთითებდა მისი სიგამხდრეც, სიფერმკრთალეც, ოდნავ შეფაკლული ლოყებიც. რა თქმა უნდა, არც ამ ერთი ბეწო, გათოშილ ოთახში ჯდომა წაადგებოდა. თაგუნას გული მოეწურა. ისე შეებრალა კაფკა, როგორც, ალბათ, უახლოეს ნათესავს შეებრალებოდა... შენ ავადა ხარ, ფრანც, ძალიან ავად, ეს ხველა სახუმარო საქმე არ არის. არც მწერლის გამონაგონია - ჭლექია და შენც ისევე მოგიღებს ბოლოს, როგორც სხვა უამრავისთვის მოუღია. არ გეგონოს, რომ დიპლომი ან თანამდებობა გადაგარჩენს, ანდა შენი მწერლობა... ეს სენი არავის ინდობს, ამიტომ თავს უნდა მიხედო, ჭამითაც მეტი ჭამო! ნახე, როგორი გამხდარი ხარ. აქაურობასაც დროზე უნდა გაეცალო, ამ გაყინულ ნესტიან ბუნაგს. რა ყრია აქ ჯდომასა და მუშაობაში, თუკი ეს სიცოცხლის ფასად დაგიჯდება? წადი, სანამ გვიან არაა" - ასე ფიქრობდა თაგუნა, მაგრამ თქმით არაფერი უთქვამს.
ეს მოქმედი გმირის სიტყვები არ გეგონოთ. ეს თავად სკლიარის სიტყვებია გარდაცვლილი მწერლისადმი და წიგნი სავსეა ასეთი "შეფარული მზრუნველობით" კაფკასა თუ სხვა პერსონაჟების მიმართ.
"კაფკას ლეოპარდები" ყველა იმ ადამიანზეა, რომელიც ცვლილების ეპიცენტრში ვერ მოხვდა, თუმცა მის მიერ გამოწვეულმა ინერციამ მსოფლიოს სხვადასხვა კუთხეში მოისროლა. ეს წიგნი ყველა იმ გულანთებულ მეოცნებეს ეძღვნება, რომელსაც "ცხოვრებამ გვერდზე ჩაუარა" და მხოლოდ მხარი გაჰკრა. სკლიარი ყველა ხელმოცარულ რევოლუციონერს, ჩვეულებრივ მკერავსა თუ სამკაულების მაღაზიის გამყიდველს ეუბნება, რომ მათი სიცოცხლე ისედაც მნიშვნელოვანია და რომ ამისთვის დამატებითი მისიის შესრულება სავალდებულო არაა.
თავად კაფკას აფორიზმისა არ იყოს, ამ წიგნის ინტერპრეტაციაც ბევრნაირად შეიძლება და მასში ყველა იმას იპოვის, რასაც ეძებს: პოლიტიკური ცვლილებების ქრონიკას, წარუმატებელი სიყვარულის ამბავს, დამკვირვებლის თვალით მოყოლილ კაფკას ბიოგრაფიასა თუ კომიკურ ისტორიას არასწორად წაკითხულ მხატვრულ ტექსტზე.
მთავარი კი, რასაც მწერალი გვეუბნება ისაა, რომ ყველას არ უწერია ლეოპარდობა და ამაში დამაკნინებელი არაფერია. თავისუფლად შეიძლება ჩაფლავებული მისია ცხოვრების უდიდეს ისტორიად გადაიქცეს, რევოლუციამ კი უმსხვერპლოდ, უხმაუროდ ჩაიაროს შენსავე ტვინში.
ეს უსაშველოდ სევდიანი და ამავდროულად, სასაცილო წიგნი დაახლოებით ორ საათს წაგართმევთ, მაგრამ პირობას გაძლევთ, რომ ეს საინტერესოდ და აზრიანად დახარჯული ორი საათი იქნება.
აქვე, მოუსმინეთ ნენე კვინიკაძეს, რომელმაც შაბათის შუადღეში იმდენად საინტერესოდ ისაუბრა "კაფკას ლეოპარდებზე", რომ წვიმიან ამინდში გარეთ გამიყვანა, წიგნი მაყიდინა და ერთი ამოსუნთქვით წამაკითხა კიდეც.
-
გადახედვაპარლამენტის ყველა შესასვლელთან პოლიციაა მობილიზებული პარლამენტის ყველა შესასვლელთან პოლიციაა მობილიზებული
-
გადახედვააქციის მონაწილეებმა პარლამენტთან კარვები გაშალეს აქციის მონაწილეებმა პარლამენტთან კარვები გაშალეს
-
გადახედვავაჟა სირაძე: რუსთაველის გამზირი დაკეტილია და მანქანები ხალხს ხომ არ გადაუვლის? ვაჟა სირაძე: რუსთაველის გამზირი დაკეტილია და მანქანები ხალხს ხომ არ გადაუვლის?
-
გადახედვაპოლიცია რეგიონიდან ჩამოსულ ავტომანქანებს არ აძლევს საშუალებას პარლამენტისკენ კოლონებად გადაადგილდნენ პოლიცია რეგიონიდან ჩამოსულ ავტომანქანებს არ აძლევს საშუალებას პარლამენტისკენ კოლონებად გადაადგილდნენ
-
გადახედვათსუ-ის სტუდენტები: ხვალ მთავარი გამოცდა გველის დილის 9 საათზე, პარლამენტის უკან თსუ-ის სტუდენტები: ხვალ მთავარი გამოცდა გველის დილის 9 საათზე, პარლამენტის უკან
-
გადახედვარესპუბლიკის მოედანზე შეკრებილი აქციის მონაწილეები მსვლელობით საქართველოს პარლამენტისკენ მიემართებიან რესპუბლიკის მოედანზე შეკრებილი აქციის მონაწილეები მსვლელობით საქართველოს პარლამენტისკენ მიემართებიან
-
გადახედვაილიაუნის სტუდენტური მოძრაობა: ხვალ პარლამენტის უკან წყდება ქვეყნის ევროპული მომავლის ბედი ილიაუნის სტუდენტური მოძრაობა: ხვალ პარლამენტის უკან წყდება ქვეყნის ევროპული მომავლის ბედი
-
გადახედვახატია დეკანოიძე: არავის ეშინია შსს-ს განცხადების, ჩვენ გვაქვს მშვიდობიანი პროტესტი, ეს არის თვითმარქვია ხელისუფლება და პარლამენტი ხატია დეკანოიძე: არავის ეშინია შსს-ს განცხადების, ჩვენ გვაქვს მშვიდობიანი პროტესტი, ეს არის თვითმარქვია ხელისუფლება და პარლამენტი
-
გადახედვარესპუბლიკის მოედანზე საპროტესტო აქციის მონაწილეები იკრიბებიან რესპუბლიკის მოედანზე საპროტესტო აქციის მონაწილეები იკრიბებიან
-
გადახედვაგურჯაანში ცეცხლსასროლი იარაღით ორი მამაკაცი მოკლეს გურჯაანში ცეცხლსასროლი იარაღით ორი მამაკაცი მოკლეს
-
გადახედვამთავარის ინფორმაციით, ოპერატორ სერგი ბარამიძეს, რომელიც 19 ნოემბერს, საპროტესტო აქციის დროს პოლიციამ დააკავა ნეკნის მოტეხილობა დაუდგინდა მთავარის ინფორმაციით, ოპერატორ სერგი ბარამიძეს, რომელიც 19 ნოემბერს, საპროტესტო აქციის დროს პოლიციამ დააკავა ნეკნის მოტეხილობა დაუდგინდა
-
გადახედვაირაკლი კობახიძე 25 ნოემბერს, 10:00 საათზე, ბრიფინგს გამართავს ირაკლი კობახიძე 25 ნოემბერს, 10:00 საათზე, ბრიფინგს გამართავს
-
გადახედვამამუკა ხაზარაძე: მაქსიმალურ დისკომფორტს შევუქმნით ხელისუფლებას, ერთი წამით არ შეიძლება მოდუნება მამუკა ხაზარაძე: მაქსიმალურ დისკომფორტს შევუქმნით ხელისუფლებას, ერთი წამით არ შეიძლება მოდუნება
-
გადახედვა"ჩვენ ვრჩებით, შენ წადი" — ქალთა მარშის მონაწილეებმა ივანიშვილის სასახლესთან ჩემოდნები დაყარეს "ჩვენ ვრჩებით, შენ წადი" — ქალთა მარშის მონაწილეებმა ივანიშვილის სასახლესთან ჩემოდნები დაყარეს
-
გადახედვაწილოსანი ზურაბიშვილს: თავიდან ბოლომდე შეცდომა ხართ წილოსანი ზურაბიშვილს: თავიდან ბოლომდე შეცდომა ხართ
-
გადახედვასაქართველოსთვის: მოვუწოდებთ ჩვენ მხარდამჭერებს, ხვალ საქართველოს პარლამენტთან გამოვხატოთ მშვიდობიანი პროტესტი საქართველოსთვის: მოვუწოდებთ ჩვენ მხარდამჭერებს, ხვალ საქართველოს პარლამენტთან გამოვხატოთ მშვიდობიანი პროტესტი
-
გადახედვა"ჩვენ დავრჩებით! შენ წადი" — თავისუფლების მოედნიდან ქალების მარში დაიწყო "ჩვენ დავრჩებით! შენ წადი" — თავისუფლების მოედნიდან ქალების მარში დაიწყო
-
გადახედვასახალხო დამცველი 24 ნოემბერს თბილისში დაგეგმილ საპროტესტო აქციებთან დაკავშირებით განცხადებას ავრცელებს სახალხო დამცველი 24 ნოემბერს თბილისში დაგეგმილ საპროტესტო აქციებთან დაკავშირებით განცხადებას ავრცელებს
-
გადახედვასაია: პროტესტის მონაწილეების მიმართ სასამართლო პროცესების გაჭიანურება აჩენს ეჭვს, რომ საქმეები მიზანმიმართულად არ სრულდება საია: პროტესტის მონაწილეების მიმართ სასამართლო პროცესების გაჭიანურება აჩენს ეჭვს, რომ საქმეები მიზანმიმართულად არ სრულდება
-
გადახედვალასდილის უღელტეხილზე ყველა სახის ავტოტრანსპორტის მოძრაობა აკრძალულია ლასდილის უღელტეხილზე ყველა სახის ავტოტრანსპორტის მოძრაობა აკრძალულია
-
გადახედვაუშგული-ლასდილის გზაზე ყველა სახის ავტოტრანსპორტის მოძრაობა აიკრძალა უშგული-ლასდილის გზაზე ყველა სახის ავტოტრანსპორტის მოძრაობა აიკრძალა
კომენტარები