როდესაც ქარი ბელარუსიდან ჩრდილო-დასავლეთის მიმართულებით უბერავს, ლიეტუვა პრობლემებს ელოდება.

სწორედ ამ დროს საზღვარს კვეთს უზარმაზარი თეთრი საჰაერო ბურთები, რომელთაც ქვემოთ იაფფასიანი სიგარეტით სავსე ყუთები აქვთ ჩამოკიდებული.

ბოლო 10 კვირის განმავლობაში ამ არალეგალურმა "ბურთების მოძრაობამ" ლიეტუვის მთავარი აეროპორტის მუშაობა უკვე 15-ჯერ შეაფერხა, ათასობით მგზავრი კი ფრენების გადადების ან გაუქმების გამო დაზარალდა. ერთ შემთხვევაში საჰაერო სივრცე სრულად 11 საათით დაიხურა.

მთავრობა დარწმუნებულია, რომ ეს მხოლოდ კონტრაბანდისტების საქმე არ არის. მისი შეფასებით, ბურთები ბელარუსის მხრიდან ჰიბრიდული ომის ნაწილია და "იარაღადაა ქცეული". ეს ხდება იმ დროს, როდესაც ევროპაში რუსეთის "ჩრდილოვანი ომი" კვლავ ძლიერდება, ხანძრებითა და დივერსიული თავდასხმებით, რომელთაც ოფიციალური პირები რუსულ დაზვერვას უკავშირებენ.

ლიეტუვამ საგანგებო მდგომარეობა გამოაცხადა. ბურთები კონტრაბანდისთვის აქამდეც გამოიყენებოდა, თუმცა ოქტომბერში მათი რაოდენობა მკვეთრად გაიზარდა.

ლიეტუვის საგარეო საქმეთა მინისტრის, კესტუტის ბუდრისის თქმით, ბურთებს ისეთი ადგილებიდან უშვებენ, რომლებიც მათ პირდაპირ ლიეტუვის მთავარ აეროპორტზე "დამიზნების" საშუალებას აძლევს, აეროპორტი საზღვრიდან მხოლოდ 30 კილომეტრში მდებარეობს.

"თუ მხოლოდ სიგარეტის გადაზიდვა გინდათ, ამას ტყეში ან ჭაობში გააკეთებდით და არა აეროპორტის თავზე", — ამბობს მინისტრი და ამ ქმედებებს ევროპის აღმოსავლეთ საზღვარზე პოლიტიკური შანტაჟის ფორმად აფასებს.

მისი თქმით, ბელარუსი ამას ზეწოლის ბერკეტად იყენებს, რაც უკვე სამხედრო და უსაფრთხოების სფეროს ეხება.

ამჟამად სამხედრო პოლიცია საზღვრისპირა ზონაში ყოველ ღამე პატრულირებს. მობილურ საგუშაგოებზე ამოწმებენ ავტომობილებს და ცდილობენ კონტრაბანდის ქსელების გამოვლენას.

საჰაერო ბურთები იმდენად მაღლა დაფრინავენ, რომ მათი ჩამოგდება არც უსაფრთხო და არც ეკონომიკურად გამართლებულია. ამიტომ მთავრობამ 1 მილიონი ევროს ჯილდო დააწესა ნებისმიერი ტექნოლოგიური გადაწყვეტისთვის, რომელიც მათ შეჩერებას შეძლებს. პარალელურად, სამხედრო რადარები ბურთების გადაადგილებას აკვირდებიან, ხოლო ახალი კანონმდებლობა სამოქალაქო ავიაციის წინააღმდეგ დივერსიას მკაცრ სასჯელს დაუწესებს.

ვილნიუსის კრიზისების მართვის ცენტრის ხელმძღვანელის, ვილმანტას ვიტკაუსკასის თქმით, უსაფრთხოების სისტემის გადასატვირთად ადრე ბურთებს ჯგუფებად უშვებდნენ, ახლა კი ყოველ 30 წუთში ერთ ან ორ ბურთს უშვებენ და პირდაპირ აეროპორტს უმიზნებენ.

"თუ ბელარუსს ამის შეჩერება მართლა უნდოდა, ამას მარტივად შეძლებდა. ის ფაქტი, რომ არ აკეთებს, ნიშნავს, რომ მათთვის ეს სასარგებლოა", — ამბობს ის.

ლიეტუვაში მიიჩნევენ, რომ ბელარუსი სანქციების შემცირებაზე ზეწოლას ცდილობს. ევროკავშირი ალექსანდრ ლუკაშენკოს პრეზიდენტად არ აღიარებს 2020 წლის სადავო არჩევნებისა და შემდგომი რეპრესიების გამო, ხოლო სანქციები კიდევ უფრო გამკაცრდა მას შემდეგ, რაც ვლადიმირ პუტინს უკრაინაში სრულმასშტაბიანი ომის დაწყებაში დაეხმარა.

ამ ფონზე, ლიეტუვის აეროპორტები და ავიაკომპანიები ადაპტაციას ცდილობენ. ერთმა ავიაკომპანიამ ჩარტერული რეისები ქვეყნის მეორე ქალაქში გადაიტანა, მეორემ კი ვილნიუსის საღამოს ფრენები შეამცირა. ზარალი წლის ბოლომდე დაახლოებით 2 მილიონ ევროს მიაღწევს.

უკვე არსებობს სპეციალური ვებგვერდი, სადაც მგზავრები ფრენის დაჯავშნამდე ქარის პროგნოზსა და საჰაერო ბურთების შესაძლო რისკს ამოწმებენ.

ადგილობრივი მოსახლეობა კი შიშობს, რომ ჰიბრიდული თავდასხმების მიზანი მხოლოდ ინფრასტრუქტურის დაზიანება არ არის, არამედ საზოგადოებაში დაძაბულობისა და დაუცველობის განცდის გაძლიერება.

"ისინი ნატოს საზღვრებს ამოწმებენ", — ამბობს ვილნიუსის მცხოვრები მარტინასი — "და ჩვენ კი უბრალო საჰაერო ბურთებთან გამკლავებაც კი გვიჭირს".