როდესაც ფოტოგრაფია ხელოვნების საზღვრებს სცდება და ეთიკურ პრაქტიკად იქცევა, ისეთი ადამიანები ჩნდებიან, როგორიც სებასტიაო სალგადო იყო. ბრაზილიელი დოკუმენტური ფოტოგრაფი, რომელიც ათწლეულების განმავლობაში აღწერდა ადამიანურ ტრაგედიებსა და სიდიადეს მსოფლიოს ყველაზე მიტოვებულ კუთხეებში, ბოლოს მიხვდა, რომ თავად ბუნება იყო ის მთავარი სუბიექტი, რომელსაც დაცვა სჭირდებოდა. მისმა ობიექტივმა ფოკუსი ადამიანიდან გარემოზე გადაიტანა და ამ გადაწყვეტილებამ მისი დარჩენილი ცხოვრება სრულად განსაზღვრა.

სალგადო ეკონომისტად იწყებდა კარიერას, როცა ევროპაში მუშაობისას, შემთხვევით აღმოჩნდა ფოტოგრაფიის წიაღში და იქ სამუდამოდ დარჩა. 1980-იანი წლების მიწურულს უკვე მთელმა მსოფლიომ იცოდა მისი სახელი. მისმა შავ-თეთრმა ფოტოებმა — რომლებიც ასახავდნენ მუშებს, ლტოლვილებს, შიმშილის პირას მყოფებს — მაყურებელს არამხოლოდ ადამიანებზე აფიქრებდა, არამედ მათ აიძულებდა იმ ისტორიებისა და ადგილების დანახვას, რომლებსაც ხშირად გავურბივართ.

სებასტიაო სალგადოს ფოტოგრაფია

სებასტიაო სალგადოს ფოტოგრაფია

სებასტიაო სალგადოს ფოტოგრაფია

სებასტიაო სალგადოს ფოტოგრაფია

სებასტიაო სალგადოს ფოტოგრაფია

სებასტიაო სალგადოს ფოტოგრაფია

სებასტიაო სალგადოს ფოტოგრაფია

სებასტიაო სალგადოს ფოტოგრაფია

ფოტო: Sebastiao Salgado

მაგრამ ყველაფერი 1990-იანებში შეიცვალა, როცა სალგადო საკუთარ მშობლიურ სოფელში, ბრაზილიაში, მინას-ჟერაისის რეგიონში დაბრუნდა. ოდესღაც მწვანე და სიცოცხლით სავსე მიწა მაშინ მკვდარ უდაბნოს ჰგავდა. ეს აღმოჩენა მისთვის მძიმე ეკოლოგიური შოკი იყო, რამაც განაპირობა მისი გადაწყვეტილება, სიცოცხლე ბუნებაზე ზრუნვისთვის მიეძღვნა.

სალგადოს სოფელი 1998 წელს

სალგადოს სოფელი 1998 წელს

ფოტო: Getty Images

1998 წელს, მეუღლესთან, ლელია დელუიზ ვანიკთან ერთად სალგადომ დააარსა გარემოსდაცვითი არასამთავრობო ორგანიზაცია Instituto Terra. მათი მთავარი მისია ერთი შეხედვით მარტივი იყო: განადგურებული ატლანტიკური ტყის აღდგენა, რომელიც საუკუნეების განმავლობაში ბრაზილიის ეკონომიკურ საჭიროებებს შეეწირა. წყვილმა, კერძო საკუთრებაში არსებული მშრალი და ეროზირებული მიწა ნელ-ნელა გადააქცია სიცოცხლის წყაროდ. იქ, სადაც მიწა აღარ სუნთქავდა, დღეს 2.5 მილიონზე მეტი ხე დგას და ასეულობით სახეობის ცხოველის, ფრინველისა და მწერისათვის საცხოვრებელი გარემოა. იმ ტერიტორიაზე, სადაც ოდესღაც ბზარებიანი, დახეთქილი მიწაღა იყო დარჩენილი, ახლა საოცარი ეკოსისტემა შეიქმნა, ისე, თითქოს ადამიანს მასზე კვალი არც დაუჩნევია.

სებასტიაო სალგადო და მისი ცოლი, ლეილა

სებასტიაო სალგადო და მისი ცოლი, ლეილა

ფოტო: Getty Images

სალგადოსთვის ბუნების აღდგენა არასდროს ყოფილა განცალკევებული გეგმა — ეს იყო იმავე სამართლის ძიების გზა, რომელსაც ფოტოკამერით მთელი ცხოვრება ცდილობდა. ტყის გაშენების პარალელურად, მან თავისი ფოტოობიექტივიც მიმართა ეკოსისტემებისკენ და შექმნა პროექტები "Genesis", მოგვიანებით კი "Amazônia", რომლებშიც არა მხოლოდ პლანეტის ჯერ კიდევ დაუნგრეველი კუთხეებია ასახული, არამედ მათ გვერდით მცხოვრები, ხშირად გაუგებარი და მარგინალიზებული ხალხიც. ეს უკვე აღარ იყო ტრაგედიის გადმოცემა — ეს იყო მოწოდება, რომ ჯერ კიდევ გვაქვს შანსი გადავარჩინოთ ის, რაც გადარჩენად ღირს.

ფოტო: Getty Images

სებასტიანო სალგადო გარდაიცვალა 2025 წლის მაისში, 81 წლის ასაკში, თუმცა მან დაგვიტოვა არა მხოლოდ შთამბეჭდავი ფოტოარქივი, არამედ ცოცხალი ტყე, რომელიც დღესაც იზრდება. იმ დროს, როცა მსოფლიოს უდიდესი ნაწილისთვის ეკოლოგიური საკითხები პოლიტიკური ლოზუნგია, სალგადო იყო კაცი, რომელმაც რეალურად შეცვალა ლანდშაფტი — კამერით, ბარითა და ხის ნერგებით.