6 წიგნი, რომლის აკრძალვაც აბსურდული მიზეზით მოითხოვეს
წიგნების დაცენზურება, აკრძალვა, დაწვა და სხვა მისთანა არახალი პრაქტიკაა. ეს ხდებოდა ჩვენს ახლო და შორეულ წარსულშიც. მაგალითად, ცნობილია, რომ ჯერ კიდევ ძველი წელთაღრიცხვით 213 წელს ჩინეთის იმპერატორმა ცინ შიხუანდმა წიგნებისა და ხელნაწერების უმეტესობა დააწვევინა სამეფოში, რათა თავისი მმართველობა წარსულთან არ შეედარებინათ.
წიგნების აკრძალვასთან დაკავშირებით ადამიანებს განსხვავებული აზრი აქვთ, თუმცა, არცთუ იშვიათად მკაცრი ცენზურის საბაბი ყოვლად უსაგნო იყო. აი, როგორც, ამ სტატიაში ჩამოთვლილი წიგნების შემთხვევაში.
1. აქ ხარ ღმერთო? ეს მე ვარ, მარგარეტი
ამერიკელი მწერლის, ჯუდი ბლუმის, ბევრი საბავშვო წიგნი აკრძალვას შეეწირა. მოზარდობის გამოცდილებაზე ღიად საუბარი, როგორც ჩანს, ბევრს აღიზიანებდა. 70-იან წლებში გამოცემული წიგნი, სახელად აქ ხარ ღმერთო? ეს მე ვარ, მარგარეტი გარდატეხის ასაკში მყოფი გოგოს შესახებაა და რადგან ტექსტი მომწიფებასა და სექსუალობასთან დაკავშირებულ საკითხებსაც შეეხება, მის აკრძალვას არაერთ სკოლაში ითხოვდნენ; მაგალითად, 1982 წელს, უისკონსინის შტატის ერთ-ერთმა სკოლამ წიგნს "სექსუალურად შეურაცხყმყოფელი და ამორალური" უწოდა.
ბლუმმა ერთხელ გაიხსენა, რომ თავისი შვილების სკოლაშიც გაგზავნა წიგნის სამი ეგზემპლარი, მაგრამ დირექტორმა კაცმა მიიჩნია, რომ ტექსტი "მენსტრუაციაზე საუბრის გამო შეუფერებელი საკითხავი იყო".
სხვათა შორის, ბლუმის ერთ-ერთ წიგნს, Forever-ს, ბრალი დასდეს "მშობლებისთვის დაუმორჩილებლობის" ასახვაშიც.
2. ბუზთა ბატონი
უილიამ გოლდინგის ბრწყინვალე ლიტერატურული კარიერა 1954 წელს გამოცემული სადებიუტო რომანით, ბუზთა ბატონით, დაიწყო; მწერალმა 1983 წელს ნობელის პრემიაც კი მიიღო ლიტერატურის დარგში.
თუმცა, რომანი 1960-იან წლებში კრიტიკის ობიექტად იქცა. ბუზთა ბატონი ჯერ კონექტიკუტის რამდენიმე სკოლაში აიკრძალა, მოგვიანებით კი, 1981 წელს, ჩრდილოეთ კაროლინაში სკოლამ მიიჩნია, რომ წიგნით მოზარდები არასწორ გაკვეთილს სწავლობდნენ და რომ ის "დემორალიზებას უწევდა ადამიანს, რადგან მას ცხოველზე მხოლოდ ოდნავ უკეთესად წარმოაჩენდა".
ასევე 1980-იან წლებში, სამხრეთ დაკოტის სკოლის მოსწავლის მშობელმა განაცხადა, რომ "ამ წიგნის წაკითხვა ბავშვებში იწვევს დეპრესიას, სიძულვილსა და სადისტურ ტენდენციებს".
3. ანა ფრანკის დღიური
ნაცისტური რეჟიმის ჩადენილი დანაშაულებების ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი სამხილი 13 წლის ებრაელი გოგოს, ანა ფრანკის, დღიურია. დღიურს ანა ორ წელზე მეტი ხნის განმავლობაში წერდა, როცა ის და თავისი ოჯახი ამსტერდამში, მამის სამსახურის ოფისის შენობის უკანა ნაწილში იმალებოდნენ. დღიური, რომელშიც ბოლო ჩანაწერი გესტაპოს მიერ დაპატიმრებამდე სამი დღით ადრეა გაკეთებული, ანას გამოსაცემად სურდა.
წიგნი, სახელად ახალგაზრდა გოგოს დღიური თავდაპირველად 1947 წელს დაიბეჭდა და ბევრმა სავალდებულო საკითხავადაც მიიჩნია, როგორც იმ წარსულის მტკიცებულების, რომელიც არ უნდა დავივიწყოთ. თუმცა, ბევრი მშობელი საერთოდ წინააღდეგი იყო, რომ თავიანთ შვილებს დღიური წაეკითხათ. განსაკუთრებით კი 50 წლის საიუბილეო განახლებული გამოცემა, რომელშიც ანას გადაწერილი ხელნაწერი და მამამისის ამოკლებული ნაწილებიც შევიდა.
2010 წელს ვირჯინიის შტატის სკოლაში წიგნი მას შემდეგ აიკრძალა, რაც ეს ერთ-ერთმა მშობელმა მოითხოვა. მშობელი მიიჩნევდა, რომ ტექსტში ავტორის "სექსუალური სურვილების გაღვიძება დეტალურად" იყო აღწერილი. მოგვიანებით კი სკოლაში ეს აკრძალვა მოიხსნა, თუმცა, განახლებული გამოცემა მხოლოდ ბიბლიოთეკაში დარჩა, გაკვეთილებზე კი კვლავ ძველ ვერსიას იყენებდნენ.
კიდევ უფრო აბსურდული მიზეზით წიგნის აკრძალვა ალაბამას სახელმძღვანელოების სახელმწიფო კომიტეტმა მოითხოვა. მათი აზრით, ანა ფრანკის დღიური "ძალიან დამთრგუნველი" იყო.
4. შარლოტის ქსელი
ე. ბ. უაითის კლასიკად ქცეული წიგნი, რომელიც 1952 წელს გამოიცა, ბევრი ადამიანის ბავშვობის საყვარელი საკითხავია. ნაწარმოების მიხედვით ფილმიც გადაიღეს, რომელიც ასევე ძალიან პოპულარული გახდა. თუმცა, მასში პრობლემური კუთხე ზოგმა მაინც დაინახა. 2006 წელს, კანზასის სკოლის მშობლებმა განაცხადეს, რომ "ცხოველებთან ლაპარაკი არაბუნებრივი" ქცევა იყო. გარდა ამისა, აკრძალვის მოთხოვნის ახსნისას ისიც კი დასძინეს, რომ "სიცოცხლის დაბლა მდგომი ფორმების ადამიანური შესაძლებლობებით წარმოჩენა მკრეხელობა და ღმერთის უპატივცემულობა" იყო. არადა, ბიბლიის ერთ-ერთ მონაკვეთში, მაგალითად, ვირი ლაპარაკობს.
5. ჰაკლბერი ფინის თავგადასავალი
საკულტო ამერიკელი მწერლის, მარკ ტვენის ყველაზე ცნობილი რომანი თავდაპირველად 1884 წელს გამოიცა. ჰაკლბერი ფინის თავგადასავალი, რომელსაც ასევე ბევრი მიიჩნევს სავალდებულო საკითხავად, ხშირად დაუსახელებიათ ერთ-ერთ საუკეთესო ამერიკულ რომანად, მონათმფლობელობის მავნე პრაქტიკის ამსახველ საუკეთესო ტექსტად და სხვა. თუმცა, რომანი არაერთხელ გამხდარა აკრძალვის სამიზნეც.
უმეტესად, მიზეზად ტექსტში "რასობრივი ნიშნით გულგრილობასა და გამოყენებულ ენას" ასახელებენ. თუმცა, შეუფერებელი ენა სულაც არაა ის, რამაც 1905 წელს ბრუკლინის საჯარო სკოლა აღაშფოთა. მათი აზრით, "ჰაკს არა მხოლოდ ექავებოდა ტანი, ნაფხანი ადგილებიც ჰქონდა და იქ, სადაც ოფლი თქვა, პერსპირაცია უნდა ეთქვა".
6. ჰარი პოტერი
საკულტო წიგნებისგან განსხვავებით, უკვე კლასიკად ქცეული, თუმცა, მაინც ახალი ჰარი პოტერის გარშემო შექმნილი ხმაური დღესაც ბევრს ახსოვს. მწვავე კრიტიკის ქარცეცხლმა მოიცვა მთელი მსოფლიო, მოტივი კი უმეტესად რელიგიური იყო. წიგნების ლეგენდარულ სერიას "ჯადოქრობის პროპაგანდასა" და "ოკულტისტური და სატანისტური" თემების გამოყენებაში ადანაშაულებდნენ. საქმე იქამდეც მივიდა, რომ წიგნები ზოგან დაწვეს, ბევრგან კი სკოლის ბიბლიოთეკებიდან გამოიტანეს.
პოტერიადის წინააღდეგ გალაშქრება ახსოვთ საქართველოშიც. პირველი წიგნის ქართულ ენაზე გამოცემიდან მალევე, 2003 წელს, ერთ-ერთ რელიგიურ ჟურნალში ვრცელი სტატია გამოქვეყნდა, სადაც ამტკიცებდნენ, რომ რომანი "ბნელეთს აიდეალებდა" და "მოზარდს ეშმაკისეული გზის ორი მიმართულების: გაცხადებული ბოროტებისა და შელამაზებული ბოროტების — შავი და თეთრი მაგიის არჩევანის წინაშე" აყენებდა.
-
გადახედვაბასიანი: კანონი სრულად ზღუდავს გამოხატვისა და შეკრების თავისუფლებას, აწესებს ცენზურას ფაქტობრივად ყველა სფეროზე ბასიანი: კანონი სრულად ზღუდავს გამოხატვისა და შეკრების თავისუფლებას, აწესებს ცენზურას ფაქტობრივად ყველა სფეროზე
-
-
გადახედვასაქართველოს 10 საუკეთესო გამოსვლა ევროვიზიაზე საქართველოს 10 საუკეთესო გამოსვლა ევროვიზიაზე
-
გადახედვაახალი რობოტი ადამიანის სახის გამომეტყველებას იმეორებს ახალი რობოტი ადამიანის სახის გამომეტყველებას იმეორებს
-
-
გადახედვამედიაკოალიცია სამართალდამცავ უწყებებს მოუწოდებს, ჟურნალისტ ნატო გოგელიას სახლში შეღწევისა და ქონების დაზიანების ფაქტი დროულად გამოიძიონ მედიაკოალიცია სამართალდამცავ უწყებებს მოუწოდებს, ჟურნალისტ ნატო გოგელიას სახლში შეღწევისა და ქონების დაზიანების ფაქტი დროულად გამოიძიონ
-
გადახედვაროგორ აისახება ყინულის დნობა დღის ხანგრძლივობაზე? — ახალი კვლევა როგორ აისახება ყინულის დნობა დღის ხანგრძლივობაზე? — ახალი კვლევა
-
გადახედვავინ იქნება Neuralink-ის შემდეგი პაციენტი — რა ვიცით ვინ იქნება Neuralink-ის შემდეგი პაციენტი — რა ვიცით
-
გადახედვა340 000 ლარზე მეტი ოდენობის თანხის თაღლითურად დაუფლების ფაქტზე, ორ პირს ბრალდება წარედგინა 340 000 ლარზე მეტი ოდენობის თანხის თაღლითურად დაუფლების ფაქტზე, ორ პირს ბრალდება წარედგინა
-
გადახედვაბელას ადგილას, ედვარდს დავშორდებოდი — კრისტენ სტიუარტი ბელას ადგილას, ედვარდს დავშორდებოდი — კრისტენ სტიუარტი
-
გადახედვამამუკა ხაზარაძე: რეალურად, ვდგავართ ძალიან დიდ გზაჯვარედინზე — ან ევროპა ან რუსეთი მამუკა ხაზარაძე: რეალურად, ვდგავართ ძალიან დიდ გზაჯვარედინზე — ან ევროპა ან რუსეთი
-
გადახედვაინტერნეტის სიჩქარე რამდენიმე მილიონჯერ გაზარდეს — როგორ გადაიტანეს წამში 301 ტერაბიტი ინტერნეტის სიჩქარე რამდენიმე მილიონჯერ გაზარდეს — როგორ გადაიტანეს წამში 301 ტერაბიტი
-
-
გადახედვაფრინველის გრიპი ძროხებში ვრცელდება — რა უნდა ვიცოდეთ ფრინველის გრიპი ძროხებში ვრცელდება — რა უნდა ვიცოდეთ
-
გადახედვაახალი სურათი ჩვენი გალაქტიკის შავი ხვრელის მაგნიტური ველის სტრუქტურას გვიჩვენებს ახალი სურათი ჩვენი გალაქტიკის შავი ხვრელის მაგნიტური ველის სტრუქტურას გვიჩვენებს
-
გადახედვა2023 წელს შემცირდა ქორწინების, განქორწინების და შობადობის მაჩვენებელი — საქსტატი დემოგრაფიულ მაჩვენებლებს აქვეყნებს 2023 წელს შემცირდა ქორწინების, განქორწინების და შობადობის მაჩვენებელი — საქსტატი დემოგრაფიულ მაჩვენებლებს აქვეყნებს
-
გადახედვაკვლევის მიხედვით, თაობიდან თაობამდე ტვინების ზომა იზრდება — რას შეიძლება ნიშნავდეს ეს კვლევის მიხედვით, თაობიდან თაობამდე ტვინების ზომა იზრდება — რას შეიძლება ნიშნავდეს ეს
-
გადახედვაბაკურიანში, თოვლის მასაში ერთი ადამიანია მოყოლილი — ადგილზე მუშაობენ მაშველები ბაკურიანში, თოვლის მასაში ერთი ადამიანია მოყოლილი — ადგილზე მუშაობენ მაშველები
-
გადახედვალაზარე გრიგორიადისის საქმეზე დასკვნითი სხდომა კვლავ გადაიდო ლაზარე გრიგორიადისის საქმეზე დასკვნითი სხდომა კვლავ გადაიდო
-
გადახედვა2026 წელს ასტრონავტები მთვარეზე მცენარეებსაც წაიღებენ 2026 წელს ასტრონავტები მთვარეზე მცენარეებსაც წაიღებენ
-
გადახედვაBlack Sea Arena-ზე Scorpions და OneRepublic მაისში კონცერტებს გამართავენ Black Sea Arena-ზე Scorpions და OneRepublic მაისში კონცერტებს გამართავენ
კომენტარები