2009 წლის მაისში NASA-მ ახალი კოსმოსური მისია Kepler დაიწყო, რომლის ერთადერთი მიზანი დედამიწის მსგავსი პლანეტების აღმოჩენაა.

სხვა მსგავსი პროექტების ფარგლებში, მზის სისტემის გარეთ, ბევრი პლანეტაა აღმოჩენილი. თუმცა, აღნიშნული პლანეტები ძირითადად იუპიტერის ზომის ან მასზე დიდი ობიექტები არიან. Kepler-ის საშუალებით კი ასტრონომები მხოლოდ ისეთ პლანეტებს ეძებენ, რომელზეც დედამიწის მსგავსი პირობებია და შესაბამისად სიცოცხლისთვის საჭირო გარემოა.

პლანეტების აღმოსაჩენად მეცნიერები ე.წ. ტრანზიტის მეთოდს იყენებენ. როდესაც პლანეტა თავის ვარსკვლავს ჩაუვლის, მისგან მომავალი სინათლის მცირე ნაწილს ბლოკავს. ასეთ ბლოკებს ასტრონომები აკვირდებიან და თუ რამდენჯერმე დააფიქსირეს, ეს ნიშნავს, რომ ახალი პლანეტა აღმოაჩინეს.

სიკაშკაშის ცვლილებების მიხედვით შესაძლებელია ახლად აღმოჩენილი ციური სხეულის ზომის განსაზღვრაც. ვარსკვლავის დისკზე პლანეტის ჩავლის ტემპის მიხედვით მისი ორბიტის სიგრძისა და ზედაპირის ტემპერატურის მიახლოებითი გამოთვლაც ხერხდება. ამ პარამეტრების მიღების შემდეგ ასტრონომები ასკვნიან, შესაძლებელია თუ არა ამ ობიექტზე არსებობდეს სიცოცხლე ან მისთვის საჭირო პირობები.

რა არის პლანეტა?

საერთაშორისო ასტრონომიული კავშირის დადგენილებით, პლანეტის სტატუსის მისაღებად, ციური სხეული უნდა აკმაყოფილებდეს სამ კრიტერიუმს:

  • უნდა ბრუნავდეს ვარსკვლავის გარშემო
  • ჰქონდეს ჰიდროსტატიკური წონასწორობისთვის საჭირო მასა
  • ჰქონდეს გასუფთავებული გარემო - ანუ საკუთარ ორბიტალურ ზონაში უნდა იყოს გრავიტაციული დომინანტი.

ამ მეთოდის გამოყენებით 2015 წლის ივლისში Kepler-ის მისიაზე მომუშავე მეცნიერებმა შექმნეს კანდიდატი ობიექტების კატალოგი, რომელშიც 4 302 პოტენციური პლანეტა შევიდა.

გუშინ, 10 მაისს, გამართულ პრესკონფერენციაზე ასტრონომებმა პოლ ჰერცმა, თიმოთი მორტონმა, ნატალი ბატალამ და ჩარლი სობეკმა ახალი მონაცემები წარადგინეს. მათი გუნდი ზემოაღნიშნულ 4 302 პოტენციურ პლანეტას დააკვირდა და აღმოაჩინა, რომ მათგან 1 284 ობიექტს 99%-ის სიზუსტით შეიძლება მიენიჭოს პლანეტის სტატუსი. კატალოგის სხვა 1 327 წევრი დიდი ალბათობით პლანეტები არ არიან, მაგრამ მათზე დაკვირვება გაგრძელდება და შესაძლებელია რამდენიმე მათგანს სტატუსი შეეცვალოს. დანარჩენი 707 ობიექტი კი სხვა სახის ასტროფიზიკური მოვლენა და ობიექტია.

"Kepler-ის გაშვებამდე არ ვიცოდით მზის სისტემის გარეთ პლანეტების არსებობა იშვიათობა იყო თუ ჩვეულებრივი ამბავი. ახლა კი ვიცით, რომ სავარაუდოდ, ჩვენს გალაქტიკაში იმაზე მეტი პლანეტაა, ვიდრე ვარსკვლავი," განაცხადა NASA-ს ასტროფიზიკის განყოფილების უფროსმა, პოლ ჰერცმა.

ახალი 1 284 პლანეტიდან 550 შეიძლება დედამიწის მსგავსი მყარი პლანეტა იყოს. ამათგან ცხრა კი თავიანთი ვარსკვლავის გარშემო ე.წ. სასიცოცხლო ზონაში ბრუნავს. ასეთი ორბიტის მქონე პლანეტებზე ზედაპირის ტემპერატურა იმ დონეზეა, რომ წყლის თხევად ფორმაში არსებობაა შესაძლებელი.

მზის სისტემის გარეთ დაახლოებით 5 ათასი პლანეტაა აღმოჩენილი, მათგან 2 325 Kepler-ის მისიის მიერაა აღმოჩენილი. 2009 წლიდან - დღემდე, მისია 150 ათასი ვარსკვლავის ზონას აკვირდებოდა, გალაქტიკის მხოლოდ ერთ პატარა ნაწილში.

2018 წელს NASA ახალ მისიას გაუშვებს - Transiting Exoplanet Survey Satelite 200 ათასი ახლომდებარე ვარსკვლავის ზონას დააკვირდება და დედამიწისა და სუპერ-დედამიწის ზომის პლანეტების აღმოჩენას ეცდება.