ასტრონომები კოსმოსის შესასწავლად ხელოვნურ ინტელექტს გამოიყენებენ
ასტრონომი კევინ შავინსკი თავისი ცხოვრების დიდ ნაწილს ზემასიური შავი ხვრელების შესწავლას უთმობს, თუმცა მას, სხვა ასტრონომებივით, ძალიან ეზარება უზარმაზარი მონაცემების დამუშავება. მისთვის სასურველი სცენარია, თუ მონაცემებს კომპიუტერი დაამუშავებს, დასკვნებს კი თავად გამოიტანს. სამწუხაროდ, ასტრონომების ძლიერი მხარე სულაც არაა პროგრამირება და მათ ასეთი მანქანის შექმნა არ შეუძლიათ.
ამ პრობლემის გადაჭრა ერთ-ერთმა პროფესორმა გადაწყვიტა და ვირტუალურად "შეახვედრა" ერთმანეთს კევინ შავინსკი და სი ჟენი, რომელიც კომპიუტერული ტექნოლოგიების მეცნიერია. მგონი, ერთმანეთი უნდა გაიცნოთ - ეწერა ელექტრონულ წერილში. მეცნიერებმა ისაუბრეს და დაგეგმეს, თუ როგორ გამოიყენებდნენ ბოლო ტექნოლოგიებს კოსმოსის შესასწავლად. სულ ახლახან კი მათი თანამშრომლობის პირველი შედეგი გამოქვეყნდა: ხელოვნური ნეირონული ქსელი, რომელიც აუმჯობესებს ბუნდოვან, "ხმაურიან" სურათებს კოსმოსიდან.
ეს შეიძლება ასტრონომების საქმიანობის ავტომატიზაციის დასაწყისი იყოს. ხელოვნური ინტელექტი შეძლებს მონაცემების იდენტიფიცირებას, კლასიფიკაციასა და გასუფთავებას. ასეთი ტექნოლოგია მომავალში ასტრონომებისთვის სტანდარტული ციფრული ხელსაწყო გახდება.
საკითხის შესასწავლად შავინსკიმ და ჟენმა შექმნეს ნეირონული ქსელი, რომელმაც დამოუკიდებლად დააგენერირა კატის სურათი. რა თქმა უნდა, ამ პროცესს წინ იმის შესწავლა უძღოდა წინ, თუ კონკრეტულად რა გარეგნული თვისებები აქცევს კატას - კატად.
სისტემას სახელად GAN დაარქვეს (Generative Adversarial Network). თავდაპირველად მას ერთი და იმავე გალაქტიკის ორი სურათი მისცეს: ერთი - ბუნდოვანი, მეორე - დამუშავებული. სისტემამ გაფუჭებული სურათი მაქსიმალურად გამოასწორა ისე, რომ მეორე სურათისთვის დამესგავსებინა. სამუშაოს მეორე ნაწილი კი მიღებულ შედეგსა და თავდაპირველ "ნორმალურ" სურათს შორის განსხვავებების პოვნა იყო. ასე ისწავლა GAN-მა სურათების გასუფთავება.
ამ ტიპის სამუშაოებს ტელესკოპები ვერ უმკლავდებიან, რადგან დეტალების მიმართ საკმარისად მგრძნობიარობას ვერ ამჟღავნებენ. რეალურად, ასტრონომები სულაც არ არიან ვალდებულები, იცოდნენ, როგორ მუშაობს ხელოვნური ინტელექტი. ამის მიუხედავად, ისინი სულ მალე შეძლებენ, სამუშაოს ყველაზე მოსაწყენი ნაწილი რობოტებს გადაულოცონ.
რისთვის არის ეს ტექნოლოგია კარგი?
სხვა ასტრონომებმა უკვე გამოიყენეს ხელოვნური ინტელექტი თავიანთი სამუშაოების შესასრულებლად. მეცნიერებმა ETH ციურიხში, მაგალითად, ხელოვნური ინტელექტის გამოყენებით რადიომონაცემებში დაბინძურება დაამარცხეს. მათ ნეირონულ ქსელს ასწავლეს, როგორ გაეკეთებინა იგნორირება ადამიანების მიერ წარმოქმნილი რადიოსიგნალებისთვის.
ხელოვნური ინტელექტის გამოყენება უკვე არსებული მონაცემებიდან მეტი ინფორმაციის მიღების შანსს იძლევა. "ჩვენ შეგვიძლია, ძველი დაკვირვებები გავაუმჯობესოთ", - ამბობს შავინსკი.
მანქანების გამოყენება მონაცემების დამუშავებას ააჩქარებს და ასტრონომებს რუტინული საქმისგან გაათავისუფლებს. აქამდე მათი სამუშაოს უმეტესი ნაწილი მოცავდა ერთი და იმავე ტიპის სიგნალების მოძიებას, მაგრამ ამიერიდან პროგრამა თავად გადაწყვეტს, რა უნდა მოიძიოს და როგორ. თუ აღმოაჩენს ახალი ტიპის სიგნალს, მოძებნის ყველა მსგავს სიგნალსაც.
მთავარი მაინც ისაა, რომ ასტრონომების დრო და გონებრივი რესურსები ამიერიდან უფრო მნიშვნელოვან საკითხს მოხმარდება. "ხელოვნური ინტელექტი სამეცნიერო კვლევაში შემოიჭრა. ეს აფეთქების დასაწყისია. ეს არის ის, რაც ყველაზე მეტად მაოცებს მე ამ წუთას. ჩვენ მოწმენი ვხდებით იმ გზის ფორმირებისა, რომლითაც სამეცნიერო კვლევებს განხორციელდება მომავალში", - ამბობს შავინსკი.
-
გადახედვაბასიანი: კანონი სრულად ზღუდავს გამოხატვისა და შეკრების თავისუფლებას, აწესებს ცენზურას ფაქტობრივად ყველა სფეროზე ბასიანი: კანონი სრულად ზღუდავს გამოხატვისა და შეკრების თავისუფლებას, აწესებს ცენზურას ფაქტობრივად ყველა სფეროზე
-
-
გადახედვასაქართველოს 10 საუკეთესო გამოსვლა ევროვიზიაზე საქართველოს 10 საუკეთესო გამოსვლა ევროვიზიაზე
-
გადახედვამასშტაბური კვლევის თანახმად, ვიაგრა ალცჰაიმერის განვითარების რისკებს 50%-ით ამცირებს მასშტაბური კვლევის თანახმად, ვიაგრა ალცჰაიმერის განვითარების რისკებს 50%-ით ამცირებს
-
გადახედვაახალი რობოტი ადამიანის სახის გამომეტყველებას იმეორებს ახალი რობოტი ადამიანის სახის გამომეტყველებას იმეორებს
-
-
გადახედვამედიაკოალიცია სამართალდამცავ უწყებებს მოუწოდებს, ჟურნალისტ ნატო გოგელიას სახლში შეღწევისა და ქონების დაზიანების ფაქტი დროულად გამოიძიონ მედიაკოალიცია სამართალდამცავ უწყებებს მოუწოდებს, ჟურნალისტ ნატო გოგელიას სახლში შეღწევისა და ქონების დაზიანების ფაქტი დროულად გამოიძიონ
-
გადახედვაროგორ აისახება ყინულის დნობა დღის ხანგრძლივობაზე? — ახალი კვლევა როგორ აისახება ყინულის დნობა დღის ხანგრძლივობაზე? — ახალი კვლევა
-
გადახედვავინ იქნება Neuralink-ის შემდეგი პაციენტი — რა ვიცით ვინ იქნება Neuralink-ის შემდეგი პაციენტი — რა ვიცით
-
გადახედვაბელას ადგილას, ედვარდს დავშორდებოდი — კრისტენ სტიუარტი ბელას ადგილას, ედვარდს დავშორდებოდი — კრისტენ სტიუარტი
-
გადახედვამამუკა ხაზარაძე: რეალურად, ვდგავართ ძალიან დიდ გზაჯვარედინზე — ან ევროპა ან რუსეთი მამუკა ხაზარაძე: რეალურად, ვდგავართ ძალიან დიდ გზაჯვარედინზე — ან ევროპა ან რუსეთი
-
გადახედვაინტერნეტის სიჩქარე რამდენიმე მილიონჯერ გაზარდეს — როგორ გადაიტანეს წამში 301 ტერაბიტი ინტერნეტის სიჩქარე რამდენიმე მილიონჯერ გაზარდეს — როგორ გადაიტანეს წამში 301 ტერაბიტი
-
-
გადახედვაფრინველის გრიპი ძროხებში ვრცელდება — რა უნდა ვიცოდეთ ფრინველის გრიპი ძროხებში ვრცელდება — რა უნდა ვიცოდეთ
-
გადახედვაახალი სურათი ჩვენი გალაქტიკის შავი ხვრელის მაგნიტური ველის სტრუქტურას გვიჩვენებს ახალი სურათი ჩვენი გალაქტიკის შავი ხვრელის მაგნიტური ველის სტრუქტურას გვიჩვენებს
-
გადახედვა2023 წელს შემცირდა ქორწინების, განქორწინების და შობადობის მაჩვენებელი — საქსტატი დემოგრაფიულ მაჩვენებლებს აქვეყნებს 2023 წელს შემცირდა ქორწინების, განქორწინების და შობადობის მაჩვენებელი — საქსტატი დემოგრაფიულ მაჩვენებლებს აქვეყნებს
-
გადახედვაკვლევის მიხედვით, თაობიდან თაობამდე ტვინების ზომა იზრდება — რას შეიძლება ნიშნავდეს ეს კვლევის მიხედვით, თაობიდან თაობამდე ტვინების ზომა იზრდება — რას შეიძლება ნიშნავდეს ეს
-
გადახედვაბაკურიანში, თოვლის მასაში ერთი ადამიანია მოყოლილი — ადგილზე მუშაობენ მაშველები ბაკურიანში, თოვლის მასაში ერთი ადამიანია მოყოლილი — ადგილზე მუშაობენ მაშველები
-
გადახედვალაზარე გრიგორიადისის საქმეზე დასკვნითი სხდომა კვლავ გადაიდო ლაზარე გრიგორიადისის საქმეზე დასკვნითი სხდომა კვლავ გადაიდო
-
გადახედვა2026 წელს ასტრონავტები მთვარეზე მცენარეებსაც წაიღებენ 2026 წელს ასტრონავტები მთვარეზე მცენარეებსაც წაიღებენ
-
გადახედვაBlack Sea Arena-ზე Scorpions და OneRepublic მაისში კონცერტებს გამართავენ Black Sea Arena-ზე Scorpions და OneRepublic მაისში კონცერტებს გამართავენ
კომენტარები