პროქსიმა კენტავრი b: 6 უცნაური ფაქტი დედამიწის მსგავს ეგზოპლანეტაზე
გაიცანით პროქსიმა კენტავრი b
ასტრონომებმა მზესთან ახლოს მყოფ ვარსკვლავთან, პროქსიმა კენტავრთან ეგზოპლანეტა აღმოაჩინეს. პლანეტა, რომელსაც პროქსიმა b დაერქვა, დედამიწაზე ოდნავ დიდია. ის ვარსკვლავის სასიცოცხლო ზონაში იმყოფება, რაც იმას ნიშნავს, რომ თხევად წყალს არსებობის საშუალება აქვს - ტემპერატურა არც ისე მაღალია, რომ აორთქლდეს და არც ისე დაბალი, რომ გაიყინოს. მიუხედავად დედამიწის მსგავსი მახასიათებლებისა, პროქსიმა b უცნაურ პლანეტად რჩება.
1. უცნაური ვარსკვლავური სისტემა... თუ არა?
პროქსიმა b-ს დედავარსკვლავი პროქსიმა კენტავრი უცნაური ვარსკვლავური ტრიოს ნაწილია. სხვა ორი ვარსკვლავი ორმაგ სისტემაშია, რაც იმას ნიშნავს, რომ ისინი გრავიტაციის საერთო ცენტრის გარშემო ბრუნავენ. ამ ორს ალფა კენტავრი ეწოდება. ასტრონომებმა ზუსტად არ იციან, პროქსიმა კენტავრი არის თუ არა გრავიტაციულად დაკავშირებული ამ წყვილთან. თუ ის სისტემის ნაწილია, 500 000 წელი დასჭირდება, რომ ალფა კენტავრს წრე ერთხელ დაარტყას. ხოლო, თუ დამოუკიდებელი ვარსკვლავია, მაშინ მილიონობით წელი გაივლის, სანამ ამ ადგილს დატოვებს.
2. ახლო, მაგრამ თითქმის უხილავი
ალფა კენტავრი ტელესკოპით მარტივად ჩანს. ორმაგი ვარსკვლავები ერთდებიან და ქმნიან მესამე ყველაზე კაშკაშა ვარსკვლავს ღამის ცაზე. მიუხედავად იმისა, რომ პროქსიმა კენტავრი ოდნავ უფრო ახლოსაა დედამიწასთან, ვიდრე მისი ორმაგი კომპანიონები, ის მაინც უფრო პატარა და მკრთალია, ვიდრე ვარსკვლავური დუეტი. პროქსიმა კენტავრის დაფიქსირება ძალიან რთულია.
3. პერსპექტივები
პროქსიმა კენტავრი პაწაწინა ვარსკვლავია, სულ რაღაც მზის ზომის ერთი მეათედი, მაგრამ პროქსიმა b-ზე მყოფი დამკვირვებლისთვის წითელი ჯუჯა სამჯერ უფრო დიდი გამოჩნდება, ვიდრე დედამიწიდან - მზე. ეს იმიტომ, რომ პროქსიმა b-ს ორბიტა ძალიან, ძალიან მცირეა. პლანეტა მშობელი ვარსკვლავიდან 7,5 მილიონი კილომეტრითაა დაშორებული, რაც დედამიწისა და მზის დისტანციის სულ რაღაც 5 პროცენტია. ჩვენი მზე პროქსიმა b-ს ცაზე კაშკაშა, მასიური ვარსკვლავია, ხოლო ჩვენ სპეციალური აღჭურვილობა გვჭირდება, რომ პროქსიმა კენტავრი დავინახოთ.
4. (პაწაწინა) სასიცოცხლო ზონაში
პროქსიმა b მდებარეობს ვარსკვლავის სასიცოცხლო ზონის ზუსტად შუაში, სადაც თხევადი წყლის არსებობა თეორიულად დასაშვებია. ჩვენი მზისგან განსხვავებით, პროქსიმა კენტავრის სასიცოცხლო ზონა უკიდურესად ახლოსაა ვარსკვლავთან. ვარსკვლავის სასიცოცხლო ზონის დიაპაზონი მზესთან შედარებით იმიტომაა ასეთი მცირე, რომ პროქსიმა კენტავრი ბევრად უფრო ცივია, ვიდრე მზე. ერთ დროს მეცნიერებს მიაჩნდათ, რომ პროქსიმას მსგავს წითელ ჯუჯა ვარსკვლავებს ვერ ეყოლებოდათ სიცოცხლისთვის ხელსაყრელი პლანეტები, მაგრამ ახლა ასტრონომები ფიქრობენ, რომ წითელი ჯუჯები საუკეთესო ადგილია სასიცოცხლო ეგზოპლანეტების მოსაძებნად!
5. სარეზერვო პლანეტა?
ასტრონომებს სჯერათ, რომ პროქსიმა b შესაძლოა დედამიწის მსგავსი ეგზოპლანეტა იყოს. სავარაუდოდ, მისი ზედაპირიც კლდოვანია. პროქსიმა b სულ რაღაც 4 სინათლის წლითაა დაშორებული, რაც მას დედამიწის მსგავს პლანეტებს შორის უახლოეს ობიექტად აქცევს. სამწუხაროდ, ეგზოპლანეტამდე მიღწევა მაინც ძალიან გაგვიჭირდება. უახლესი ტექნოლოგიებითაც კი ათასეულობით წელიწადი დაგვჭირდება სამეზობლოში ვიზიტისთვის, თუმცა იური მილნერისა და სტივენ ჰოკინგის გეგმა იმედისმომცემია. არსებული დრო შეგვიძლია სიცოცხლის დამამტკიცებელი ნიშნების მოძებნას დავუთმოთ.
6. აღმოჩენილი ძვრა
პროქსიმა კენტავრის დაფიქსირება სპეციალური ხელსაწყოების გამოყენების გარეშე ძალიან რთულია, ხოლო პროქსიმა b-ს დანახვა კი შეუძლებელია უახლესი ტელესკოპებითაც კი. ეგზოპლანეტის დასაფიქსირებლად ასტრონომები მის დედავარსკვლავს დააკვირდნენ. როცა პლანეტა გარს უვლის ვარსკვლავს, მისი გრავიტაცია ვარსკვლავის ოდნავ ძვრას იწვევს. ეს გრავიტაციული ძვრები ქმნის დოპლერის ეფექტს, ანუ ვარსკვლავის სინათლის ტალღის ცვლილებას სიგრძეში. პროქსიმა კენტავრის დოპლერის ძვრის შესწავლისას ასტრონომებმა ევროპის სამხრეთული ობსერვატორიის (ჩილეს) ტელესკოპებით აღმოაჩინეს, რომ ვარსკვლავს დედამიწაზე ოდნავ დიდი პლანეტა ჰყავდა 7 მილიონი კილომეტრის დაშორებით.
-
გადახედვათბილისი პრაიდი: რაც მტრობას დაუნგრევია, სიყვარულს უშენებია! თბილისი პრაიდი: რაც მტრობას დაუნგრევია, სიყვარულს უშენებია!
-
გადახედვამთვარეზე თავდაყირა დამჯდარი იაპონური აპარატი მეორე ღამესაც გადაურჩა მთვარეზე თავდაყირა დამჯდარი იაპონური აპარატი მეორე ღამესაც გადაურჩა
-
გადახედვადააკავეს სამართალდამცავი, რომელიც ცოლზე ფიზიკურად ძალადობდა, მათ შორის — არასრულწლოვანის თანდასწრებითაც დააკავეს სამართალდამცავი, რომელიც ცოლზე ფიზიკურად ძალადობდა, მათ შორის — არასრულწლოვანის თანდასწრებითაც
-
გადახედვა1500 წლის წინანდელი დნმ-ის წყალობით ჩინეთის იმპერატორის გარეგნობა გამოავლინეს 1500 წლის წინანდელი დნმ-ის წყალობით ჩინეთის იმპერატორის გარეგნობა გამოავლინეს
-
გადახედვამეცნიერებმა ორი მამრისგან ჯანმრთელი თაგვები გამოიყვანეს და ეს მდედრის დნმ-ის გარეშე მეცნიერებმა ორი მამრისგან ჯანმრთელი თაგვები გამოიყვანეს და ეს მდედრის დნმ-ის გარეშე
-
გადახედვაკობახიძე: ბატონ ბიძინა ივანიშვილთან მაქვს რეგულარული სატელეფონო კომუნიკაცია კობახიძე: ბატონ ბიძინა ივანიშვილთან მაქვს რეგულარული სატელეფონო კომუნიკაცია
-
გადახედვაისტორიაში პირველად, პაპმა ფეხთბანვის რიტუალი მხოლოდ ქალების მონაწილეობით ჩაატარა ისტორიაში პირველად, პაპმა ფეხთბანვის რიტუალი მხოლოდ ქალების მონაწილეობით ჩაატარა
-
გადახედვაშაქრო კალაშოვმა ციხე დატოვა შაქრო კალაშოვმა ციხე დატოვა
-
გადახედვასუს-მა, ქრთამის აღების ფაქტზე, ჯანდაცვის სამინისტროს სსიპ-ის 3 ყოფილი თანამშრომელი დააკავა სუს-მა, ქრთამის აღების ფაქტზე, ჯანდაცვის სამინისტროს სსიპ-ის 3 ყოფილი თანამშრომელი დააკავა
-
გადახედვაბეთჰოვენის დნმ-ში განსაკუთრებული მუსიკალური ნიჭი არ გამოვლინდა — რას ნიშნავს ეს ბეთჰოვენის დნმ-ში განსაკუთრებული მუსიკალური ნიჭი არ გამოვლინდა — რას ნიშნავს ეს
-
გადახედვაOn.ge-ის 10 ქვიზი, რომელიც მაშინ უნდა გააკეთო, როცა მოწყენილი ხარ On.ge-ის 10 ქვიზი, რომელიც მაშინ უნდა გააკეთო, როცა მოწყენილი ხარ
-
გადახედვაGeorgian Airways, ევრო 2024-ზე დასწრების მსურველებისთვის, გერმანიის მიმართულებით, პირდაპირ ფრენებს შეასრულებს Georgian Airways, ევრო 2024-ზე დასწრების მსურველებისთვის, გერმანიის მიმართულებით, პირდაპირ ფრენებს შეასრულებს
-
გადახედვაკალაძე მელიასა და გვარამიაზე: ბოროტების და რადიკალიზმის ადგილი ქართულ პოლიტიკაში არ არის კალაძე მელიასა და გვარამიაზე: ბოროტების და რადიკალიზმის ადგილი ქართულ პოლიტიკაში არ არის
-
გადახედვაორსულების დიეტა ნაყოფის სახის მახასიათებლებზე მოქმედებს — კვლევა ორსულების დიეტა ნაყოფის სახის მახასიათებლებზე მოქმედებს — კვლევა
-
გადახედვაComcom-მა დათვალა, რამდენმა ადამიანმა უყურა საქართველო-საბერძნეთის მატჩს პირველ არხზე Comcom-მა დათვალა, რამდენმა ადამიანმა უყურა საქართველო-საბერძნეთის მატჩს პირველ არხზე
-
გადახედვანახეთ: როგორ ჩანს დედამიწაზე სეზონების ცვლილება კოსმოსიდან ნახეთ: როგორ ჩანს დედამიწაზე სეზონების ცვლილება კოსმოსიდან
-
გადახედვასომხეთში სოლოვიოვის პროპაგანდისტული გადაცემების ტრანსლირება აიკრძალა სომხეთში სოლოვიოვის პროპაგანდისტული გადაცემების ტრანსლირება აიკრძალა
-
გადახედვაროგორი ამინდი იქნება შაბათ-კვირას როგორი ამინდი იქნება შაბათ-კვირას
-
გადახედვაბჟანიას გადადგომის მოთხოვნით სოხუმში აქტივისტი შიმშილობს ბჟანიას გადადგომის მოთხოვნით სოხუმში აქტივისტი შიმშილობს
-
გადახედვაჯიფსი როუზი ციხის დატოვებიდან 3 თვის შემდეგ განქორწინდა ჯიფსი როუზი ციხის დატოვებიდან 3 თვის შემდეგ განქორწინდა
-
გადახედვათბილისის ოპერისა და ბალეტის თეატრში შრომითი უფლებების დარღვევა გამოვლინდა - კულტურის პროფკავშირი თბილისის ოპერისა და ბალეტის თეატრში შრომითი უფლებების დარღვევა გამოვლინდა - კულტურის პროფკავშირი
კომენტარები