პროქსიმა კენტავრი b: 6 უცნაური ფაქტი დედამიწის მსგავს ეგზოპლანეტაზე
გაიცანით პროქსიმა კენტავრი b
ასტრონომებმა მზესთან ახლოს მყოფ ვარსკვლავთან, პროქსიმა კენტავრთან ეგზოპლანეტა აღმოაჩინეს. პლანეტა, რომელსაც პროქსიმა b დაერქვა, დედამიწაზე ოდნავ დიდია. ის ვარსკვლავის სასიცოცხლო ზონაში იმყოფება, რაც იმას ნიშნავს, რომ თხევად წყალს არსებობის საშუალება აქვს - ტემპერატურა არც ისე მაღალია, რომ აორთქლდეს და არც ისე დაბალი, რომ გაიყინოს. მიუხედავად დედამიწის მსგავსი მახასიათებლებისა, პროქსიმა b უცნაურ პლანეტად რჩება.
1. უცნაური ვარსკვლავური სისტემა... თუ არა?
პროქსიმა b-ს დედავარსკვლავი პროქსიმა კენტავრი უცნაური ვარსკვლავური ტრიოს ნაწილია. სხვა ორი ვარსკვლავი ორმაგ სისტემაშია, რაც იმას ნიშნავს, რომ ისინი გრავიტაციის საერთო ცენტრის გარშემო ბრუნავენ. ამ ორს ალფა კენტავრი ეწოდება. ასტრონომებმა ზუსტად არ იციან, პროქსიმა კენტავრი არის თუ არა გრავიტაციულად დაკავშირებული ამ წყვილთან. თუ ის სისტემის ნაწილია, 500 000 წელი დასჭირდება, რომ ალფა კენტავრს წრე ერთხელ დაარტყას. ხოლო, თუ დამოუკიდებელი ვარსკვლავია, მაშინ მილიონობით წელი გაივლის, სანამ ამ ადგილს დატოვებს.
2. ახლო, მაგრამ თითქმის უხილავი
ალფა კენტავრი ტელესკოპით მარტივად ჩანს. ორმაგი ვარსკვლავები ერთდებიან და ქმნიან მესამე ყველაზე კაშკაშა ვარსკვლავს ღამის ცაზე. მიუხედავად იმისა, რომ პროქსიმა კენტავრი ოდნავ უფრო ახლოსაა დედამიწასთან, ვიდრე მისი ორმაგი კომპანიონები, ის მაინც უფრო პატარა და მკრთალია, ვიდრე ვარსკვლავური დუეტი. პროქსიმა კენტავრის დაფიქსირება ძალიან რთულია.
3. პერსპექტივები
პროქსიმა კენტავრი პაწაწინა ვარსკვლავია, სულ რაღაც მზის ზომის ერთი მეათედი, მაგრამ პროქსიმა b-ზე მყოფი დამკვირვებლისთვის წითელი ჯუჯა სამჯერ უფრო დიდი გამოჩნდება, ვიდრე დედამიწიდან - მზე. ეს იმიტომ, რომ პროქსიმა b-ს ორბიტა ძალიან, ძალიან მცირეა. პლანეტა მშობელი ვარსკვლავიდან 7,5 მილიონი კილომეტრითაა დაშორებული, რაც დედამიწისა და მზის დისტანციის სულ რაღაც 5 პროცენტია. ჩვენი მზე პროქსიმა b-ს ცაზე კაშკაშა, მასიური ვარსკვლავია, ხოლო ჩვენ სპეციალური აღჭურვილობა გვჭირდება, რომ პროქსიმა კენტავრი დავინახოთ.
4. (პაწაწინა) სასიცოცხლო ზონაში
პროქსიმა b მდებარეობს ვარსკვლავის სასიცოცხლო ზონის ზუსტად შუაში, სადაც თხევადი წყლის არსებობა თეორიულად დასაშვებია. ჩვენი მზისგან განსხვავებით, პროქსიმა კენტავრის სასიცოცხლო ზონა უკიდურესად ახლოსაა ვარსკვლავთან. ვარსკვლავის სასიცოცხლო ზონის დიაპაზონი მზესთან შედარებით იმიტომაა ასეთი მცირე, რომ პროქსიმა კენტავრი ბევრად უფრო ცივია, ვიდრე მზე. ერთ დროს მეცნიერებს მიაჩნდათ, რომ პროქსიმას მსგავს წითელ ჯუჯა ვარსკვლავებს ვერ ეყოლებოდათ სიცოცხლისთვის ხელსაყრელი პლანეტები, მაგრამ ახლა ასტრონომები ფიქრობენ, რომ წითელი ჯუჯები საუკეთესო ადგილია სასიცოცხლო ეგზოპლანეტების მოსაძებნად!
5. სარეზერვო პლანეტა?
ასტრონომებს სჯერათ, რომ პროქსიმა b შესაძლოა დედამიწის მსგავსი ეგზოპლანეტა იყოს. სავარაუდოდ, მისი ზედაპირიც კლდოვანია. პროქსიმა b სულ რაღაც 4 სინათლის წლითაა დაშორებული, რაც მას დედამიწის მსგავს პლანეტებს შორის უახლოეს ობიექტად აქცევს. სამწუხაროდ, ეგზოპლანეტამდე მიღწევა მაინც ძალიან გაგვიჭირდება. უახლესი ტექნოლოგიებითაც კი ათასეულობით წელიწადი დაგვჭირდება სამეზობლოში ვიზიტისთვის, თუმცა იური მილნერისა და სტივენ ჰოკინგის გეგმა იმედისმომცემია. არსებული დრო შეგვიძლია სიცოცხლის დამამტკიცებელი ნიშნების მოძებნას დავუთმოთ.
6. აღმოჩენილი ძვრა
პროქსიმა კენტავრის დაფიქსირება სპეციალური ხელსაწყოების გამოყენების გარეშე ძალიან რთულია, ხოლო პროქსიმა b-ს დანახვა კი შეუძლებელია უახლესი ტელესკოპებითაც კი. ეგზოპლანეტის დასაფიქსირებლად ასტრონომები მის დედავარსკვლავს დააკვირდნენ. როცა პლანეტა გარს უვლის ვარსკვლავს, მისი გრავიტაცია ვარსკვლავის ოდნავ ძვრას იწვევს. ეს გრავიტაციული ძვრები ქმნის დოპლერის ეფექტს, ანუ ვარსკვლავის სინათლის ტალღის ცვლილებას სიგრძეში. პროქსიმა კენტავრის დოპლერის ძვრის შესწავლისას ასტრონომებმა ევროპის სამხრეთული ობსერვატორიის (ჩილეს) ტელესკოპებით აღმოაჩინეს, რომ ვარსკვლავს დედამიწაზე ოდნავ დიდი პლანეტა ჰყავდა 7 მილიონი კილომეტრის დაშორებით.
-
გადახედვაკამალა ჰარისმა და დონალდ ტრამპმა ნიუ-ჰემფშირის შტატის დიქსვილ ნოტჩის დასახლებაში ხმების თანაბარი რაოდენობა მიიღეს კამალა ჰარისმა და დონალდ ტრამპმა ნიუ-ჰემფშირის შტატის დიქსვილ ნოტჩის დასახლებაში ხმების თანაბარი რაოდენობა მიიღეს
-
გადახედვაამერიკელი ამომრჩევლები 5 ნოემბერს არჩევნებზე ქვეყნის მომავალ პრეზიდენტს აირჩევენ ამერიკელი ამომრჩევლები 5 ნოემბერს არჩევნებზე ქვეყნის მომავალ პრეზიდენტს აირჩევენ
-
გადახედვადღეს, 14:00 საათზე, სპორტის სასახლესთან, საპროტესტო აქცია გაიმართება დღეს, 14:00 საათზე, სპორტის სასახლესთან, საპროტესტო აქცია გაიმართება
-
გადახედვაუამინდობის გამო, საავტომობილო გზების ცალკეულ მონაკვეთებზე შეზღუდვები დაწესდა უამინდობის გამო, საავტომობილო გზების ცალკეულ მონაკვეთებზე შეზღუდვები დაწესდა
-
გადახედვარა თქმა უნდა, ჩვენ ქართველი ხალხის გვერდით ვდგავართ — მეთიუ მილერი რა თქმა უნდა, ჩვენ ქართველი ხალხის გვერდით ვდგავართ — მეთიუ მილერი
-
გადახედვავლადიმერ ხუჭუა: ამ ხმის დამთვლელი აპარატით ხმის დაცულობისა და ხმის ფარულობის გარანტია ამომრჩეველს არ ჰქონდა ვლადიმერ ხუჭუა: ამ ხმის დამთვლელი აპარატით ხმის დაცულობისა და ხმის ფარულობის გარანტია ამომრჩეველს არ ჰქონდა
-
გადახედვაგორის სასამართლომ 15 უბანზე ბათილი ბიულეტენების გადათვლის შესახებ ISFED-ის სარჩელი დააკმაყოფილა გორის სასამართლომ 15 უბანზე ბათილი ბიულეტენების გადათვლის შესახებ ISFED-ის სარჩელი დააკმაყოფილა
-
გადახედვათეთრიწყაროს სასამართლომ დააკმაყოფილა საია-ს სარჩელი ხმის ფარულობაზე თეთრიწყაროს სასამართლომ დააკმაყოფილა საია-ს სარჩელი ხმის ფარულობაზე
-
გადახედვამდინარაძე: აქციები ისე ჩატარდეს, ფოთოლი არ ჩამოვარდეს! მდინარაძე: აქციები ისე ჩატარდეს, ფოთოლი არ ჩამოვარდეს!
-
გადახედვამამუკა ხაზარაძის განცხადებით, ბარათაშვილის ხიდზე "გამაფრთხილებელი პიკეტირება მოეწყობა" მამუკა ხაზარაძის განცხადებით, ბარათაშვილის ხიდზე "გამაფრთხილებელი პიკეტირება მოეწყობა"
-
გადახედვაოპოზიციურმა პარტიებმა რუსთაველის გამზირზე შეკრებილებს სამოქმედო გეგმა გააცნეს ოპოზიციურმა პარტიებმა რუსთაველის გამზირზე შეკრებილებს სამოქმედო გეგმა გააცნეს
-
გადახედვაზურა ჯაფარიძე: მოგვიწევს ქუჩაში ბრძოლა და ამისთვის იყავით მზად ზურა ჯაფარიძე: მოგვიწევს ქუჩაში ბრძოლა და ამისთვის იყავით მზად
-
გადახედვამე აქ ვარ იმისათვის, რომ მხარი დავუჭირო დემოკრატიისათვის ბრძოლას და ქართველების თავისუფლებას — გრეტა ტუნბერგი აქციაზე მივიდა მე აქ ვარ იმისათვის, რომ მხარი დავუჭირო დემოკრატიისათვის ბრძოლას და ქართველების თავისუფლებას — გრეტა ტუნბერგი აქციაზე მივიდა
-
გადახედვანიკა მელია: ხვალ 14 საათზე სპორტის სასახლესთან შევიკრიბებით ნიკა მელია: ხვალ 14 საათზე სპორტის სასახლესთან შევიკრიბებით
-
გადახედვაგიორგი მარგველაშვილი: პროტესტი მოიტანს შედეგს, მაგრამ უნდა გვესმოდეს, რომ ის იქნება ხანგრძლივი, დამქანცველი, თავისი "პიკებით" და ჩავარდნებით გიორგი მარგველაშვილი: პროტესტი მოიტანს შედეგს, მაგრამ უნდა გვესმოდეს, რომ ის იქნება ხანგრძლივი, დამქანცველი, თავისი "პიკებით" და ჩავარდნებით
-
გადახედვაურსულა ფონ დერ ლაიენი: არჩევნების შემდგომი სიტუაცია კვლავ შემაშფოთებელია ურსულა ფონ დერ ლაიენი: არჩევნების შემდგომი სიტუაცია კვლავ შემაშფოთებელია
-
გადახედვარუსთაველის გამზირი გადაიკეტა რუსთაველის გამზირი გადაიკეტა
-
გადახედვაინდოეთში ავტობუსი ამობრუნდა - დაიღუპა სულ მცირე 36 ადამიანი ინდოეთში ავტობუსი ამობრუნდა - დაიღუპა სულ მცირე 36 ადამიანი
-
გადახედვაროცა მჩაგვრელი რეჟიმის წინაშე შიშვლდები — აჰუ დერიაის ისტორია როცა მჩაგვრელი რეჟიმის წინაშე შიშვლდები — აჰუ დერიაის ისტორია
-
გადახედვანონა ქურდოვანიძე: საიას შუამდგომლობა ერთადერთმა სასამართლომ დააკმაყოფილა ნონა ქურდოვანიძე: საიას შუამდგომლობა ერთადერთმა სასამართლომ დააკმაყოფილა
-
გადახედვამამუკა ხაზარაძე: წინააღმდეგობა გაგრძელდება დღესაც და მომავალ დღეებშიც - ჩვენი მომავალი ვერ იქნება დამპყრობელთან მამუკა ხაზარაძე: წინააღმდეგობა გაგრძელდება დღესაც და მომავალ დღეებშიც - ჩვენი მომავალი ვერ იქნება დამპყრობელთან
კომენტარები