პროქსიმა კენტავრი b: 6 უცნაური ფაქტი დედამიწის მსგავს ეგზოპლანეტაზე
გაიცანით პროქსიმა კენტავრი b
ასტრონომებმა მზესთან ახლოს მყოფ ვარსკვლავთან, პროქსიმა კენტავრთან ეგზოპლანეტა აღმოაჩინეს. პლანეტა, რომელსაც პროქსიმა b დაერქვა, დედამიწაზე ოდნავ დიდია. ის ვარსკვლავის სასიცოცხლო ზონაში იმყოფება, რაც იმას ნიშნავს, რომ თხევად წყალს არსებობის საშუალება აქვს - ტემპერატურა არც ისე მაღალია, რომ აორთქლდეს და არც ისე დაბალი, რომ გაიყინოს. მიუხედავად დედამიწის მსგავსი მახასიათებლებისა, პროქსიმა b უცნაურ პლანეტად რჩება.
1. უცნაური ვარსკვლავური სისტემა... თუ არა?
პროქსიმა b-ს დედავარსკვლავი პროქსიმა კენტავრი უცნაური ვარსკვლავური ტრიოს ნაწილია. სხვა ორი ვარსკვლავი ორმაგ სისტემაშია, რაც იმას ნიშნავს, რომ ისინი გრავიტაციის საერთო ცენტრის გარშემო ბრუნავენ. ამ ორს ალფა კენტავრი ეწოდება. ასტრონომებმა ზუსტად არ იციან, პროქსიმა კენტავრი არის თუ არა გრავიტაციულად დაკავშირებული ამ წყვილთან. თუ ის სისტემის ნაწილია, 500 000 წელი დასჭირდება, რომ ალფა კენტავრს წრე ერთხელ დაარტყას. ხოლო, თუ დამოუკიდებელი ვარსკვლავია, მაშინ მილიონობით წელი გაივლის, სანამ ამ ადგილს დატოვებს.
2. ახლო, მაგრამ თითქმის უხილავი
ალფა კენტავრი ტელესკოპით მარტივად ჩანს. ორმაგი ვარსკვლავები ერთდებიან და ქმნიან მესამე ყველაზე კაშკაშა ვარსკვლავს ღამის ცაზე. მიუხედავად იმისა, რომ პროქსიმა კენტავრი ოდნავ უფრო ახლოსაა დედამიწასთან, ვიდრე მისი ორმაგი კომპანიონები, ის მაინც უფრო პატარა და მკრთალია, ვიდრე ვარსკვლავური დუეტი. პროქსიმა კენტავრის დაფიქსირება ძალიან რთულია.
3. პერსპექტივები
პროქსიმა კენტავრი პაწაწინა ვარსკვლავია, სულ რაღაც მზის ზომის ერთი მეათედი, მაგრამ პროქსიმა b-ზე მყოფი დამკვირვებლისთვის წითელი ჯუჯა სამჯერ უფრო დიდი გამოჩნდება, ვიდრე დედამიწიდან - მზე. ეს იმიტომ, რომ პროქსიმა b-ს ორბიტა ძალიან, ძალიან მცირეა. პლანეტა მშობელი ვარსკვლავიდან 7,5 მილიონი კილომეტრითაა დაშორებული, რაც დედამიწისა და მზის დისტანციის სულ რაღაც 5 პროცენტია. ჩვენი მზე პროქსიმა b-ს ცაზე კაშკაშა, მასიური ვარსკვლავია, ხოლო ჩვენ სპეციალური აღჭურვილობა გვჭირდება, რომ პროქსიმა კენტავრი დავინახოთ.
4. (პაწაწინა) სასიცოცხლო ზონაში
პროქსიმა b მდებარეობს ვარსკვლავის სასიცოცხლო ზონის ზუსტად შუაში, სადაც თხევადი წყლის არსებობა თეორიულად დასაშვებია. ჩვენი მზისგან განსხვავებით, პროქსიმა კენტავრის სასიცოცხლო ზონა უკიდურესად ახლოსაა ვარსკვლავთან. ვარსკვლავის სასიცოცხლო ზონის დიაპაზონი მზესთან შედარებით იმიტომაა ასეთი მცირე, რომ პროქსიმა კენტავრი ბევრად უფრო ცივია, ვიდრე მზე. ერთ დროს მეცნიერებს მიაჩნდათ, რომ პროქსიმას მსგავს წითელ ჯუჯა ვარსკვლავებს ვერ ეყოლებოდათ სიცოცხლისთვის ხელსაყრელი პლანეტები, მაგრამ ახლა ასტრონომები ფიქრობენ, რომ წითელი ჯუჯები საუკეთესო ადგილია სასიცოცხლო ეგზოპლანეტების მოსაძებნად!
5. სარეზერვო პლანეტა?
ასტრონომებს სჯერათ, რომ პროქსიმა b შესაძლოა დედამიწის მსგავსი ეგზოპლანეტა იყოს. სავარაუდოდ, მისი ზედაპირიც კლდოვანია. პროქსიმა b სულ რაღაც 4 სინათლის წლითაა დაშორებული, რაც მას დედამიწის მსგავს პლანეტებს შორის უახლოეს ობიექტად აქცევს. სამწუხაროდ, ეგზოპლანეტამდე მიღწევა მაინც ძალიან გაგვიჭირდება. უახლესი ტექნოლოგიებითაც კი ათასეულობით წელიწადი დაგვჭირდება სამეზობლოში ვიზიტისთვის, თუმცა იური მილნერისა და სტივენ ჰოკინგის გეგმა იმედისმომცემია. არსებული დრო შეგვიძლია სიცოცხლის დამამტკიცებელი ნიშნების მოძებნას დავუთმოთ.
6. აღმოჩენილი ძვრა
პროქსიმა კენტავრის დაფიქსირება სპეციალური ხელსაწყოების გამოყენების გარეშე ძალიან რთულია, ხოლო პროქსიმა b-ს დანახვა კი შეუძლებელია უახლესი ტელესკოპებითაც კი. ეგზოპლანეტის დასაფიქსირებლად ასტრონომები მის დედავარსკვლავს დააკვირდნენ. როცა პლანეტა გარს უვლის ვარსკვლავს, მისი გრავიტაცია ვარსკვლავის ოდნავ ძვრას იწვევს. ეს გრავიტაციული ძვრები ქმნის დოპლერის ეფექტს, ანუ ვარსკვლავის სინათლის ტალღის ცვლილებას სიგრძეში. პროქსიმა კენტავრის დოპლერის ძვრის შესწავლისას ასტრონომებმა ევროპის სამხრეთული ობსერვატორიის (ჩილეს) ტელესკოპებით აღმოაჩინეს, რომ ვარსკვლავს დედამიწაზე ოდნავ დიდი პლანეტა ჰყავდა 7 მილიონი კილომეტრის დაშორებით.
-
-
-
გადახედვა"აღმაშფოთებელია" — ბაიდენი ნეთანიაჰუს დაპატიმრების ორდერზე "აღმაშფოთებელია" — ბაიდენი ნეთანიაჰუს დაპატიმრების ორდერზე
-
-
გადახედვასუბარის თქმით, თუ ოპოზიცია პარლამენტს უფლებამოსილების შეჩერებას მოსთხოვს, "ოცნება" ამ მოთხოვნას დააკმაყოფილებს სუბარის თქმით, თუ ოპოზიცია პარლამენტს უფლებამოსილების შეჩერებას მოსთხოვს, "ოცნება" ამ მოთხოვნას დააკმაყოფილებს
-
გადახედვახვალ, საპროტესტო აქცია ბათუმშიც გაიმართება ხვალ, საპროტესტო აქცია ბათუმშიც გაიმართება
-
გადახედვაკესარია აბრამიძის მკვლელობაში ბრალდებული ბექა ჯაიანი, ფსიქიატრიულ-ფსიქოლოგიური ექსპერტიზის დასკვნის თანახმად, შერაცხადია კესარია აბრამიძის მკვლელობაში ბრალდებული ბექა ჯაიანი, ფსიქიატრიულ-ფსიქოლოგიური ექსპერტიზის დასკვნის თანახმად, შერაცხადია
-
გადახედვაუკრაინის პარლამენტმა სარაკეტო დარტყმის საფრთხის გამო სხდომა გააუქმა უკრაინის პარლამენტმა სარაკეტო დარტყმის საფრთხის გამო სხდომა გააუქმა
-
გადახედვააშშ-მ რუსეთის 50 ბანკის წინააღმდეგ ახალი სანქციები დააწესა აშშ-მ რუსეთის 50 ბანკის წინააღმდეგ ახალი სანქციები დააწესა
-
გადახედვათბილისის 25-ე საერთაშორისო კინოფესტივალი 1-ელ დეკემბერს იწყება — ნახეთ პროგრამა თბილისის 25-ე საერთაშორისო კინოფესტივალი 1-ელ დეკემბერს იწყება — ნახეთ პროგრამა
-
-
გადახედვალაშა ბაქარაძემ მოქალაქეებს მოუწოდა, თეთრ ნაჭერზე შავი წრე დახატონ და როგორც წინააღმდეგობის სიმბოლო, ფანჯრიდან გადმოკიდონ ლაშა ბაქარაძემ მოქალაქეებს მოუწოდა, თეთრ ნაჭერზე შავი წრე დახატონ და როგორც წინააღმდეგობის სიმბოლო, ფანჯრიდან გადმოკიდონ
-
გადახედვასპეციალურ საგამოძიებო სამსახურში ნიკო მანაგაძის გამოკითხვა დასრულდა სპეციალურ საგამოძიებო სამსახურში ნიკო მანაგაძის გამოკითხვა დასრულდა
-
გადახედვათბილისსა და ერევანს შორის რეგულარული რეისები დაინიშნა თბილისსა და ერევანს შორის რეგულარული რეისები დაინიშნა
-
გადახედვაჯენიფერ ლოურენსს ავღანელი ქალების უფლებებზე ფილმის გადაღების გამო აკრიტიკებენ ჯენიფერ ლოურენსს ავღანელი ქალების უფლებებზე ფილმის გადაღების გამო აკრიტიკებენ
-
გადახედვაორბანი აცხადებს, რომ ნეთანიაჰუს უნგრეთში მიიწვევს და გარანტიას იძლევა, რომ ჰააგის გადაწყვეტილებას არ შეასრულებს ორბანი აცხადებს, რომ ნეთანიაჰუს უნგრეთში მიიწვევს და გარანტიას იძლევა, რომ ჰააგის გადაწყვეტილებას არ შეასრულებს
-
-
გადახედვა"ვითხოვთ ხელახალ არჩევნებს" — ზუგდიდში საპროტესტო აქცია მიმდინარეობს "ვითხოვთ ხელახალ არჩევნებს" — ზუგდიდში საპროტესტო აქცია მიმდინარეობს
-
გადახედვამაილი საირუსს ახალი ალბომი Pink Floyd-ის The Wall-მა შთააგონა მაილი საირუსს ახალი ალბომი Pink Floyd-ის The Wall-მა შთააგონა
-
გადახედვატრამპის ადმინისტრაცია ჰააგის სასამართლოს დასანქცირებას გეგმავს ტრამპის ადმინისტრაცია ჰააგის სასამართლოს დასანქცირებას გეგმავს
-
გადახედვასაქსტატი: მოსახლეობის აღწერის თვითრეგისტრაციის ვადა გახანგრძლივდა საქსტატი: მოსახლეობის აღწერის თვითრეგისტრაციის ვადა გახანგრძლივდა
კომენტარები