დინოზავრს თუ წარმოიდგენთ, ალბათ, Jurassic Park-ში არსებული ტირანოზავრი რექსი გაგახსენდებათ მისი უზარმაზარი ყბით, არაპროპორციულად დიდი თავითა და პაწაწინა სასაცილო ხელებით.

ვინაიდან ცოცხალ დინოზავრს არავინ მოვსწრებივართ, მათი გამოსახვა დიდწილად განამარხებულ ჩონჩხებს ეფუძნება. მაგრამ მარტოოდენ განამარხებული ძვლებით გადაშენებული მხეცების წარმოდგენა რამდენად სანდო რამაა?

სტამბოლელმა ილუსტრატორმა და პალეოარტისტმა კ. მ. კოსმანმა ჩვენი პლანეტის თანამედროვე ცხოველების ძვლების მიხედვით მათი გამოსახულებები შექმნა ისე, თითქოს ის ისინი ნანახი არ ჰყავდა.

მიღებული შედეგები რეალობისგან საკმაოდ შორსაა და ზოგ შემთხვევაში შემაძრწუნებელიც კია:

მათი ჩონჩხის მიხედვით დახატული სპილო (მარცხნივ), ცხენი (ზედა მარჯვენა) და მარტორქა (ქვედა მარჯვენა)

ფოტო: C. M. Cossman

ავიღოთ, მაგალითად, სპილოს გამოსახულება (ზედა მარცხენა). სპილოს თავის ქალას რომ გადაწყდომოდით, წარმოდგენა არ გექნებოდათ, რომ მას ორმეტრიანი ხორთუმი აქვს, და არც ის გეცოდინებოდათ, რომ ის ასეთი ბომბორა და ნაოჭიანია.

მთავარი პრობლემა ისაა, რომ მარტოოდენ ჩონჩხით ცხოველის წარმოდგენისას გიწევს, გამოიცნო, ძვალს რბილი ქსოვილის რა რაოდენობა ეკრა გარს. ამ დროს უფრო უსაფრთხო და მარტივია რბილი ქსოვილის მცირე რაოდენობის წარმოდგენა, თუმცა, სამწუხაროდ, ხშირად ამას უკიდურესად გამხდარ ცხოველებამდე მივყავართ, როგორიცაა, მაგალითად, კოსმანის დახატული პავიანი:

მისი ჩონჩხის მიხედვით დახატული პავიანი (მაიმუნი)

მარტივია იმის დანახვა, როგორ შეიძლება პალეოხელოვნების ამ ტროპებმა შეცვალოს ის, თუ როგორ გამოვსახავთ გადაშენებულ ცხოველებს. ეს წლების განმავლობაში მკვლევრების მიერ რეკონსტრუირებულ ველოცირაპტორებში განსაკუთრებით კარგად ჩანს. ათწლეულების განმავლობაში ცარცული პერიოდის ეს ქმნილებები მარდი და გაბრაზებული ხვლიკებივით წარმოგვედგინა, იურული პერიოდის პარკის სტილში. მიუხედავად ამისა, პალეონტოლოგებს ახლა სჯერათ, რომ ისინი, სინამდვილეში, ხმელეთის ფერადბუმბულებიანი მტაცებელი ფრინველებივით გამოიყურებოდნენ.

ჩონჩხის მიხედვით დახატული გედები

ფოტო: C. M. Cossman

ცხოველის განსაკუთრებულად მცდარად წარმოდგენის ყველაზე სასაცილო მაგალითი მაშინ მივიღეთ, როდესაც 1600-იანების შუა წლებში თანამედროვე გერმანიის ტერიტორიაზე ბეწვიანი მარტორქის ჩონჩხი იპოვეს. იქიდან გამომდინარე, რომ ეს მე-17 საუკუნე იყო, ხალხს გამყინვარების პერიოდის ამ გადაშენებული გრძელრქიანი ცხოველის შესახებ არავითარი ინფორმაცია არ გააჩნდა. თუმცა, მათ სწამდათ ცალრქიანი ცხენების. ამიტომაც, როდესაც ჩონჩხმა პრუსიელი მეცნიერის, ოტო ფონ გოირიკეს, ყურადღება მიიპყრო, მან ჩონჩხის ერთი გრძელი რქა დაინახა და ჩათვალა, რომ ის ცალრქიანი ცხენი იყო. სამწუხაროდ, ვინაიდან ჩონჩხს ძვლების დიდი ნაწილი აკლდა, მისი სანახევრო, ცალრქიანიცხენისებრი რეკონსტრუქცია ძალიან სასაცილოდ გამოიყურებოდა.

ფოტო: Wellcome Collection