ყალბი ამბები და მისი ამოცნობა — როგორ დავიცვათ თავი დეზინფორმაციისა და პროპაგანდისაგან
ყალბი ამბები (Fake News) — კაცობრიობისთვის უცხო ხილი ნამდვილად არ არის. სხვადასხვა დროში, ტოტალიტარული რეჟიმები პროპაგანდისთვის აქტიურად იყენებდნენ ამ ტექნიკას, რათა საზოგადოებაში არასასურველი ქვეყნების, ადამიანებისა თუ ჯგუფების მარგინალიზება მოეხდინათ. ციფრული ტექნოლოგიების განვითარებამ და სოციალური მედიის შექმნან, ყალბი ამბების გავრცელების პრობლემა კიდევ უფრო აქტუალური გახადა.
ბოლო რამდენიმე წლის განმავლობაში საზოგადოების წევრები არაერთხელ აღმოჩნდნენ ფეიქ ნიუსების გავლენის ქვეშ. ეს არამარტო საქართველოში, არამედ მთელ მსოფლიოში ხდება, განსაკუთრებით კი ისეთ ქვეყნებში, სადაც რუსეთს ინტერესები აქვს. ყალბი ამბების ამოცნობა საკმაოდ რთულია, რადგან მას პროფესიონალები ქმნიან — ადამიანები, რომლებიც კარგად იცნობენ კომუნიკაციის თავისებურებებს და გრაფიკულ პროგრამებსაც ფლობენ, რომელსაც ფოტომანიპულაციებისთვის იყენებენ.
ყალბი ახალი ამბები საზოგადოებრივი აზრის ფორმირებაზე დიდ გავლენას ახდენს და ის ხშირად მიმართულია სიძულვილის, დაპირისპირებისა და მარგინალიზაციის პროვოცირებისკენ. ამის კარგი მაგალითი იყო 2016 წლის აშშ-ს საპრეზიდენტო არჩევნები, თუმცა შორს რომ არ წავიდეთ, 2018 წლის საქართველოს საპრეზიდენტო არჩევნებიც ფეიქ ნიუსებით მრავალფეროვანი გახლდათ. იგივე შეიძლება ითქვას თიბისის წინააღმდეგ მიმართულ კამპანიაზეც.
წაიკითხეთ:
- ყალბი ამბები, როგორც საარჩევნო კამპანიის ნაწილი
ამგვარი გავლენებისგან თავის ასარიდებლად, ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ საზოგადოებაში მედიაწიგნიერება განვითარდეს. ამ თემასთან დაკავშირებით მედიის განვითარების ფონდმა და ილიაუნიმ წიგნის სახლ ლიგამუსში ერთობლივი პრეზენტაცია გამართეს.
პრეზენტაცია მედიაწიგნიერების კვირეულის ფარგლებში ჩატარდა, რომლის მიზანიც საქართველოში მედია და ინფორმაციული წიგნიერების ინიციატივების პოპულარიზაციაა. ღონისძიებაზე ილიაუნიმ და მედიის განვითარების ფონდმა ერთობლივად შემუშავებული სასწავლო რესურსები წარმოადგინეს.
მათ შორის იყო პედაგოგებისთვის მომზადებული სახელმძღვანელო, ვებგვერდი, ონლაინთამაშები და ილიას უნივერსიტეტში პედაგოგთა გადამზადების პროგრამისთვის მომზადებული მედია და ინფორმაციული წიგნიერების სასწავლო კურსი, რომელიც უნივერსიტეტში გაზაფხულიდან დაინერგება.
"დღეს ჩატარდა პრეზენტაცია იმ მასალების, რომლებიც დაეხმარება, როგორც მომავალ, ისე მოქმედ პედაგოგებს მედიაწიგნიერების საქმეში გარკვევისათვის. ეს არის ონლაინ და ნაბეჭდი მასალების მნიშვნელოვანი კრებული. ეს უმნიშვნელოვანესი წამოწყებაა, რადგან მედიაწიგნიერება არის უმთავრესი ინსტრუმენტი, რომელიც ყალბი ნიუსებისა და მავნებელი პოლიტიკური პროპაგანდის დამარცხებაში დაგვეხმარება", - ამბობს ილიაუნის რექტორი გიგა ზედანია.
მედიის განვითარების ფონდის მიერ წარმოდგენილი ვებგვერდი Millab მოიცავს როგორც სასწავლო მასალებს, ასევე ონლაინთამაშებსაც, რომელიც სწავლების პროცესში გამოიყენება. თამაშები ამოწმებს, რამდენად კარგად შეუძლია ადამიანს ნამდვილი და ყალბი ინფორმაციის ერთმანეთისგან გარჩევა.
მედიისა და ინფორმაციული წიგნიერების პოპულარიზაციისთვის, მედიის განვითარების ფონდი და ილიაუნი სხვადასხვა სკოლებში პედაგოგებისთვის სპეციალური ტრენინგების ჩატარებას აპირებენ.
"პროექტის მიზანია სკოლებში მედიაწიგნიერებისა და კრიტიკული აზროვნების განვითარების ხელშეწყობა, ვინაიდან სკოლები უფრო მოწყვლადები არიან დეზინფორმაციის მიმართ. მნიშვნელოვანია, რომ სწორედ სასკოლო ასაკიდან განვითარდეს კრიტიკული ანალიზის უნარი, ასევე დეზინფორმაციისთვის წინააღმეგობის გაწევის უნარი, რომლის წინაშეც თანამედროვე სამყარო დგას", - ამბობს მედიის განვითარების ფონდის ხელმძღვანელი თამარ კინწურაშვილი.
პროექტის განხორციელებაში ილიაუნისა და მედიის განვითარების ფონდის გარდა, ჩართული იყო ნიდერლანდების საელჩოც, რომელიც მედიაწიგნიერების განვითარებას მხარდაჭერას უცხადებს.
მასალებისა და წიგნის ელექტრონული ვერსიის ნახვა სპეციალურ ვებგვერდზე შეგიძლიათ.
ამავე თემაზე:
-
-
გადახედვა"ობობები" მარსზე — რატომ ჩნდება წითელ პლანეტაზე სეზონური მუქი ლაქები "ობობები" მარსზე — რატომ ჩნდება წითელ პლანეტაზე სეზონური მუქი ლაქები
-
-
გადახედვალელო: ვუერთდებით 28 აპრილს დაანონსებულ ევროპულ მარშს, რათა კიდევ ერთხელ ვუთხრათ "კი" ევროპას და "არა" რუსულ კანონს! ლელო: ვუერთდებით 28 აპრილს დაანონსებულ ევროპულ მარშს, რათა კიდევ ერთხელ ვუთხრათ "კი" ევროპას და "არა" რუსულ კანონს!
-
გადახედვარუსული კანონის მეორე საკომიტეტო მოსმენა 29 აპრილს დაინიშნა რუსული კანონის მეორე საკომიტეტო მოსმენა 29 აპრილს დაინიშნა
-
გადახედვაზენდეია სპაიდერმენის შეყვარებულებიდან მესამეა, რომელმაც ჩოგბურთელის როლი მოირგო ზენდეია სპაიდერმენის შეყვარებულებიდან მესამეა, რომელმაც ჩოგბურთელის როლი მოირგო
-
გადახედვა18-წლიანი პატიმრობა მიესაჯა პირს, რომელმაც ყოფილი ცოლი დაჭრა, მისი ქმარი კი მოკლა 18-წლიანი პატიმრობა მიესაჯა პირს, რომელმაც ყოფილი ცოლი დაჭრა, მისი ქმარი კი მოკლა
-
გადახედვაემინემის ახალი ალბომი The Death of Slim Shady ზაფხულში გამოვა — ნახეთ ტრეილერი ემინემის ახალი ალბომი The Death of Slim Shady ზაფხულში გამოვა — ნახეთ ტრეილერი
-
გადახედვაოპოზიციური პარტიები 28 აპრილს, არასამთავრობო ორგანიზაციების მიერ დაანონსებულ ევროპულ მარშს უერთდებიან ოპოზიციური პარტიები 28 აპრილს, არასამთავრობო ორგანიზაციების მიერ დაანონსებულ ევროპულ მარშს უერთდებიან
-
გადახედვაქალს გულის მექანიკური ტუმბო და ღორის თირკმელი გადაუნერგეს — ისტორიაში პირველად ქალს გულის მექანიკური ტუმბო და ღორის თირკმელი გადაუნერგეს — ისტორიაში პირველად
-
გადახედვა2023 წელს ემიგრანტების რიცხვი 95.6%-ით გაიზარდა — საქსტატი 2023 წელს ემიგრანტების რიცხვი 95.6%-ით გაიზარდა — საქსტატი
-
გადახედვამოქალაქის მიმართ იძულების ფაქტზე შსს-ს თანამშრომელი ამხილეს მოქალაქის მიმართ იძულების ფაქტზე შსს-ს თანამშრომელი ამხილეს
-
-
გადახედვადააკავეს პირი, რომელმაც 21 400 დოლარის და 600 ევროს ოდენობის ყალბი კუპიურები გაასაღა დააკავეს პირი, რომელმაც 21 400 დოლარის და 600 ევროს ოდენობის ყალბი კუპიურები გაასაღა
-
გადახედვასომხეთმა და აზერბაიჯანმა, საზღვრის დელიმიტაციის შესახებ, შეთანხმებას მიაღწიეს — სომხეთში გადაწყვეტილებას პროტესტით შეხვდნენ სომხეთმა და აზერბაიჯანმა, საზღვრის დელიმიტაციის შესახებ, შეთანხმებას მიაღწიეს — სომხეთში გადაწყვეტილებას პროტესტით შეხვდნენ
-
-
-
გადახედვასაქართველოს მთავრობა ევროპის საბჭოს GRECO-ს ანტიკორუფციული შეფასების ანგარიშს მალავს — TI საქართველოს მთავრობა ევროპის საბჭოს GRECO-ს ანტიკორუფციული შეფასების ანგარიშს მალავს — TI
-
გადახედვააფხაზეთში ანგარიშები გაუყინეს არასამთავრობო ორგანიზაციას, რომელიც მოსახლეობას მატერიალურ და იურიდიულ დახმარებას უწევს აფხაზეთში ანგარიშები გაუყინეს არასამთავრობო ორგანიზაციას, რომელიც მოსახლეობას მატერიალურ და იურიდიულ დახმარებას უწევს
-
გადახედვაარსებობს საფრთხე, რომ თქვენი პერფორმანსი ოცნებამ წინასაარჩევნო კამპანიისთვის გამოიყენოს, გთხოვთ, გაეცნოთ საგანგაშო პოლიტიკურ ვითარებას — მიმართვა Massive Attack-ს არსებობს საფრთხე, რომ თქვენი პერფორმანსი ოცნებამ წინასაარჩევნო კამპანიისთვის გამოიყენოს, გთხოვთ, გაეცნოთ საგანგაშო პოლიტიკურ ვითარებას — მიმართვა Massive Attack-ს
-
გადახედვაორი პოლიციელი დაიღუპა თავდასხმის შედეგად ყარაჩაი-ჩერქეზეთში ორი პოლიციელი დაიღუპა თავდასხმის შედეგად ყარაჩაი-ჩერქეზეთში
კომენტარები