2010 წლის მაისის ერთ-ერთ შაბათს ნუცა ქავთარაძეს არსად ეჩქარებოდა. სამზარეულოში შევიდა, ტელევიზორი ჩართო, სტაფილოს გახეხვა დაიწყო და შვილებისთვის – ლევანისა და მიშოსთვის სადილის მომზადებას შეუდგა. ამ დროს მანგლისიდან ნათესავმა დაურეკა და უთხრა, რომ მაღაზიის წინ შილიფად ჩაცმული დედამისი შენიშნა, რომელიც სოფლის ბოლოსკენ მიდიოდა. მართალია, უკვე მაისი იდგა, მაგრამ მანგლისში ჯერ კიდევ ციოდა. ნუცას დედა კი, 72 წლის ქეთევან ლომთაძე, რუხი ფულეს პალტოსა და მაღალქუსლიანი ფეხსაცმლის გარეშე, სახლიდან არასდროს გადიოდა. წლების განმავლობაში მანგლისის განათლების მართვის სამსახურის უფროსს მოუწესრიგებლად გარეთ გასვლა ვერც კი წარმოედგინა.

- რაო, რა გითხრა, სად მივდივარო?

- წიწილებს ავედევნეო.

ქეთევანს ნამდვილად ჰყავდა საყვარელი შვილიშვილის, მიშოს წიწილები, რომლებიც ადრეულ გაზაფხულზე გამოიჩეკნენ.

მაღაზიამდე რომ მიეღწია, დედას კენჭებით მოკირწყლული გზა უნდა აევლო, ჯერ ორხაზიანი და შემდეგ ოთხხაზიანი მაგისტრალი გადაეჭრა, დაახლოებით კილომეტრ-ნახევარი კიდევ გაევლო და მაღაზიასთან აღმოჩენილიყო. წიწილები ასე შორს ვერ წავიდოდნენ და ნეტა რატომ გადაწყვიტა მათ მოსაძებნად სოფლის ბოლოში გასვლა?

ფოტო: მარიამ ზალდასტანიშვილი

ნუცამ სასწრაფოდ დაქოქა მანქანა და მანგლისის გზას დაადგა. ერთი საათის სავალი მანძილი ოცდაათ წუთში გაიარა. სახლამდე რომ ჩააღწია, დედა უკვე შინ იყო – მაღაზიის მეპატრონის შვილს, თინიკოს დაბნეული მოხუცი კარამდე მიეცილებინა.

- დედა, ზედა უბანში რას აკეთებდი?

შვილის ამ კითხვას დედამ ჯერ წაუყრუა, მერე კი კითხვას ასე უპასუხა:

- მიშოს წიწილების საძებნად წავედი და გზა დავკარგე. აქეთობისას გზაზე ლევანი [შვილიშვილი] შემხვდა. ბიჭებთან ერთად იდგა და ზურგი შემაქცია.

- დედა, ლევანმა შენ გნახა და ზურგი შეგაქცია?! ასეთი რამ გამორიცხულია!

- შენ არ იცი – ახალგაზრდაა და დაბნეული ბებოს ნახვა ეუხერხულა.

- ნუცამ იცოდა, რომ ლევანი თბილისში იყო და არა მანგლისში.

- დედი, არ ინერვიულო. მეც მემართება ხოლმე ეგეთები. შენ აქ, უბანში, ყველა გიცნობს. ნებისმიერ გამვლელს რომ ჰკითხო, სახლს ყველა მოგასწავლის.

- რას ლაპარაკობ?! სხვებს ვუთხრა, რომ ჩემი სახლისკენ მიმავალი გზა, რომელზეც 45 წელია დავდივარ, დამავიწყდა?!

ალცჰაიმერის დაავადება, როგორც დემენციის ერთ-ერთი განვითარება, მეხსიერების, ყოველდღიური ნორმალური ქცევების, ფიქრების აშლილობაა. იგი არ იკურნება, თანამედროვე მედიცინაში მხოლოდ დაავადებას მართავენ.

საწყის ეტაპზე დაავადებას მკვეთრად გამოხატული სიმპტომები არ აქვს. ცენტრალური ნერვული სისტემის პარალიზება ნელა, გამოუცდელი თვალისთვის შეუმჩნევლად მიმდინარეობს და შეუქცევადად პროგრესირებს: პაციენტი ჯერ გულმავიწყი ხდება, დრო და ორიენტაცია ერევა, ხმოვანი და ვიზუალური ჰალუცინაციები ეწყება და ბოლოს საკუთარ სახლშიც კი შეიძლება თავი უცხოდ იგრძნოს

ქეთევანს ქმარი წიწილების ძებნის შემთხვევიდან დაახლოებით ორი წლით ადრე, მოულოდნელად, გულის შეტევით გარდაეცვალა. შვილები მაშინ დედის გულმავიწყობასა და გახშირებულ უმიზეზო გაღიზიანებას ქმრის გარდაცვალებით გამოწვეული სტრესით ხსნიდნენ და ეგონათ, რომ მალე ყველაფერი გადაივლიდა.

თუმცა იმ დღიდან ნუცა მიხვდა, რომ დედის ქცევაში შესამჩნევი ძვრები ხდებოდა და მისი სახლში მარტო დატოვება უკვე აღარ იყო უსაფრთხო.

დღემდე დემენცია მსოფლიოში დაახლოებით 47 მილიონ ადამიანს აქვს, ყოველ წელს კი ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაცია დაახლოებით 10 მილიონ ახალ შემთხვევას აღრიცხავს.

ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის მტკიცებით, 2030 წლისთვის დემენციით დაავადებული ადამიანების რაოდენობა 75 მილიონს მიაღწევს და 2050 წლისთვის გასამმაგდება; ორგანიზაციის პროგნოზით, შემთხვევების უმეტესი წილი დაბალი და საშუალო შემოსავლების მქონე ქვეყნებში გაიზრდება.

ალცჰაიმერის დაავადების დიაგნოზის მქონე პაციენტების რაოდენობა საქართველოშიც მატულობს. ჯანდაცვის სამინისტროს ინფორმაციით, 2012-დან 2016 წლამდე, გამოვლენილი შემთხვევები 725 პაციენტით გაიზარდა.

განაგრძეთ სტატიის კითხვა ინდიგოზე.