როგორი იყო აფრიკის მაღრიბის რეგიონში ცხოვრება ფინიკიელებამდე? ამის შესახებ ინფორმაციას ბრინჯაოს ხანის დასახლება გვაწვდის, რომელიც მაროკოში მდებარე, Kach Kouch-ად წოდებულ არქეოლოგიურ ზონაში აღმოაჩინეს.

ეს მიგნება მნიშვნელოვანია, რადგან ბრინჯაოს ხანის დასახლებების უდიდესი ნაწილი ევროპის ტერიტორიაზეა მიკვლეული. მაღრიბი ჩრდილოეთ აფრიკას მოიცავს, ანუ ევროპასთან ახლოსაა, მაგრამ ამ არეალში მსგავსი მტკიცებულებები არ უპოვიათ. ამის გამო ფინიკიამდელი მაღრიბი დიდხანს "ცარიელ მიწად" მიიჩნეოდა. ეს ხალხი იქ ჩვენს წელთაღრიცხვამდე დაახლოებით 800 წელს გამოჩნდა.

ახლა მეცნიერებმა მაღრიბში ადამიანთა უძველეს საცხოვრებელს პირველად მიაკვლიეს, რაც აფრიკის ისტორიაზე წარმოდგენას ცვლის. დასახლების კვალი მაროკოს ჩრდილო-დასავლეთშია, ხოლო მისი ასაკი ჩვენს წელთაღრიცხვამდე 2200-დან 600 წლამდე პერიოდს მოიცავს. ხმელთაშუაზღვისპირულ აფრიკაში ამაზე ძველი დასახლებები მხოლოდ ეგვიპტეშია.

Kach Kouch-ის არქეოლოგიური ზონა დაახლოებით 1 ჰექტარ ფართობზეა გადაჭიმული. ის ქალაქ თეტუანის სამხრეთ-აღმოსავლეთით, 30 კილომეტრის მოშორებით, მდებარეობს. სპეციალისტებმა დაადგინეს, რომ იქ ადამიანები სხვადასხვა პერიოდში ცხოვრობდნენ.

პირველი და ყველაზე ადრეული კვალი ჩვენს წელთაღრიცხვამდე 2200-2000 წლებს მოიცავს და შედარებით მწირი არტეფაქტებით შემოიფარგლება. მეორე ჩვენს წელთაღრიცხვამდე 1300-900 წლისაა და სტაბილური სამეურნეო პრაქტიკებით ხასიათდება. იმ დროიდან შემორჩენილია ხე-ალიზის ნაგებობები, ქვაში ამოკვეთილი ბეღლები და დოლაბები, რომლებიც ამ საზოგადოებაში მარცვლეულის (ქერი, ხორბალი) მნიშვნელობაზე მიუთითებს. ამის მიუხედავად, მათ ცხვრები, თხები და ძროხებიც ჰყავდათ მოშინაურებული.

დასახლების მესამე "ფაზა" ჩვენს წელთაღრიცხვამდე 800-600 წლებს შორის პერიოდისაა და ამ ადამიანების მოქნილობასა თუ ადაპტირებაზე მიანიშნებს. ამ დროს იქ აღმოსავლეთ ხმელთაშუაზღვისპირეთიდან რამდენიმე კულტურული ინოვაცია გავრცელდა. ასეთია რკინის იარაღები, თიხის საძერწი ბორბალი და ახალი არქიტექტურული ტრადიციები.

მეცნიერები ასკვნიან, რომ მაღრიბის ადრეული საზოგადოება იზოლირებული სულაც არ ყოფილა, არამედ მათ მეზობლებთან მჭიდრო კულტურული. ეკონომიკური და სოციალური კავშირი ჰქონდათ.

ახალი ნაშრომი გამოცემაში Antiquity გამოქვეყნდა.