გასულ კვირას, აზერბაიჯანელ კოლეგებთან ყაზანში შეხვედრის შემდეგ, სომხეთის მაღალჩინოსნები სამშვიდობო შეთანხმების სადავო საკითხების გადაჭრასთან დაკავშირებით, ოპტიმისტურად არიან განწყობილი.

"ჩვენ გვესმის, რომ არის ერთი-ორი დამატებითი დეტალი, რომელზეც მუშაობა უნდა გავაგრძელოთ. ეს მოლაპარაკებების ჩვეულებრივი პროცესია", — განაცხადა სომხეთის საგარეო საქმეთა მინისტრმა, არარატ მირზოიანმა სომხეთის პარლამენტში.

ის ფრთხილი ოპტიმიზმით უყურებს აღნიშნულ პრობლემებზე შეთანხმების მიღწევას და ხელშეკრულების ხელმოწერისთვის მზაობას.

მირზოიანის განცხადებამდე, ნიკოლ ფაშინიანი და ილჰამ ალიევი ერთმანეთს რუსეთში გამართულ BRICS-ის სამიტზე შეხვდნენ. ლიდერებმა საგარეო საქმეთა მინისტრებს მოუწოდეს, სამშვიდობო შეთანხმებაზე მუშაობა უმოკლეს ვადაში დაასრულონ. შეხვედრის სხვა დეტალები არ გასაჯაროებულა.

ნიკოლ ფაშინიანის ადმინისტრაციის ხელმძღვანელმა, არაიკ ჰარუთინიანმა 30 ოქტომბერს განაცხადა, რომ ასეთი კონტაქტები ძალიან სასარგებლოა და სომხეთის მთავრობა სამშვიდობო შეთანხმების გადაუჭრელი საკითხების გადაჭრის შესაძლებლობას ხედავს.

მიუხედავად ამისა, ჰარუთინიანმა თავი შეიკავა იმაზე კომენტარის გაკეთებისგან, დაეთანხმა თუ არა აზერბაიჯანი ფაშინიანის შეთავაზებას, რომ სამშვიდობო შეთანხმებას ხელი გაეროს კლიმატის ცვლილების კონფერენციამდე (COP29) მოეწეროს.

"თუ ახალი შეხვედრების საჭიროება დგას, ისინი გაიმართება", — განაცხადა ჰარუთინიანმა.

30 ოქტომბერს აზერბაიჯანის საგარეო საქმეთა მინისტრმა, ჯეიჰუნ ბაირამოვმა გაერთიანებული სამეფოს საგარეო საქმეთა სამინისტროს წარმომადგენელს, სტივენ დაუტის უთხრა, რომ სამშვიდობო შეთანხმებასთან დაკავშირებით მოლაპარაკებების პროცესი სერიოზული პროგრესით მიმდინარეობს. მისი თქმით, მთავარ წინაღობას სომხეთის კონსტიტუციაში მითითებული ტერიტორიული პრეტენზიები წარმოადგენს.

COP29 და სხვა საკითხები

გასულ კვირას, სომხეთის საგარეო საქმეთა მინისტრის მოადგილემ, პარუირ ჰოვანესიანმა გამოთქვა მოსაზრება, რომ გაეროს კლიმატის ცვლილების კონფერენციაზე (COP29), რომელიც ბაქოში 11-12 ნოემბერს გაიმართება, მირზოიანს სომხეთი უნდა წარმოედგინა. აზერბაიჯანმა ცოტა ხნით ადრე განაცხადა, რომ მირზოიანს მოსაწვევი გაუგზავნეს.

მიუხედავად ამისა, სომხეთს ოფიციალურად ჯერ არ გამოუცხადებია, მიიღებს თუ არა მონაწილეობას სამიტში. აზერბაიჯანული წყაროები იტყობინებოდნენ, რომ მირზოიანი მონაწილეობის მიღებას აპირებს. არაოფიციალური წყაროების ცნობით, აზერბაიჯანმა, შესაძლოა, ღონისძიების პარალელურად სომეხი ტყვეების ნაწილი გაათავისუფლოს.

მირზოიანის განცხადებამდე, ჰარუთინიანმა აღნიშნა, რომ სომხეთის გადაწყვეტილება დამოკიდებული იქნება მოვლენათა განვითარებაზე, მათ შორის "მნიშვნელოვან პროგრესზე სამშვიდობო შეთანხმების ჩარჩოს კუთხით".

უკანასკნელი ორმხრივი შეხვედრის კვალდაკვალ, სომხეთის მიერ რატიფიკაციის შემდეგ, ალიევმა ხელი მოაწერა რეგულაციას, რომელიც სომხეთთან დემარკაციის პროცესს დასაშვებს ხდის და წინ წასწევს.

პარლამენტში მირზოიანმა შეაქო შედეგები, რომელიც მიღწეულ იქნა დელიმიტაციის პროცესში. მან აღნიშნა, რომ მალე მხარეები ოფიციალურად შეატყობინებენ ერთმანეთს, რომ რეგულაცია მოქმედებაში შევიდა.

მირზოიანი შეეხო სატრანსპორტო და ლოჯისტიკური კავშირების განბლოკვის საკითხსაც და აღნიშნა, რომ ამ კუთხითაც პოზიტიური ატმოსფერო შეინიშნება.

"ჩვენ აზერბაიჯანულ მხარეს გადავეცით შეთავაზებები, რომელთაც ნახევრად-ოფიციალურად შეხვდნენ. ამ ეტაპზე, შესაძლებელია ზოგადი შეთანხმების მიღწევა", — განაცხადა სომხეთის საგარეო საქმეთა მინისტრმა.

სომხეთ-თურქეთის ურთიერთობები

მირზოიანის განცხადებით, სომხეთის საგარეო პოლიტიკის უპირველესი პრიორიტეტი მშვიდობისა და სტაბილურობის შენარჩუნებაა, ისევე როგორც მეზობელ სახელმწიფოებთან ურთიერთობის ნორმალიზაცია და განვითარება.

ოპოზიციონერი პარლამენტარის კითხვის პასუხად მინისტრმა განაცხადა, რომ სომხების გენოციდის საერთაშორისო აღიარების პროცესი "უპირველესი პრიორიტეტი არ არის".

სომხების გენოციდი 1915-1923 წლებში ოსმალეთის იმპერიამ მოაწყო, რასაც დღევანდელი აღმოსავლეთ თურქეთის ტერიტორიაზე მცხოვრები 1.5 მილიონი სომეხის სიცოცხლე შეეწირა.

გენოციდი ერთ-ერთი უმთავრესი წინაღობაა, რომელიც სომხეთ-თურქეთის ურთიერთობებში არსებობს. თურქეთი, რომელიც ოსმალეთის იმპერიის სამართალმემკვიდრეა, გენოციდის არსებობას უარყოფს.

მირზოიანმა აღნიშნა, რომ სომხეთსა და თურქეთს დინამიკური, პოზიტიური დიალოგი აქვთ და ოპტიმიზმი გამოთქვა ახლო მომავალში პროგრესის მიმართ.

საგარეო საქმეთა მინისტრის თქმით, თურქეთი სომხეთთან ურთიერთობას სომხეთ-აზერბაიჯანის ურთიერთობის ნორმალიზაციის ჭრილიდან უყურებს, რაც არ არის კონსტრუქციული მიდგომა — სომხეთი თურქეთთან მოლაპარაკებებს წინასწარი განწყობების გარეშე აწარმოებს.

სტატიაში წარმოდგენილი შეხედულებები ეკუთვნის ავტორს და არ წარმოადგენს On.ge-ის პოზიციას. მასალა ქვეყნდება OC Media-სთან პარტნიორობის ფარგლებში, რომლის შედეგად, გამოცემის სტატიები ამიერიდან ოთხ ენაზე გავრცელდება. საქართველოში OC Media-ს პარტნიორი On.ge-ა. სტატია ინგლისურად შეგიძლიათ წაიკითხოთ აქ.