სომხეთში ევროკავშირის მისიის (EUMA) ხელმძღვანელმა განაცხადა, რომ რუსმა მესაზღვრეებმა საშუალება არ მისცეს ევროპელ დამკვირვებლებს, ნერქინ-ჰანდში შესულიყვნენ, სომხეთის სამხრეთით მდებარე სიუნიკის პროვინციაში.

მარკუს რიტერის განცხადება დაემთხვა სომხეთში მისიის განთავსებიდან 1 წლისთავს.

სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის ბოლო შეტაკებები სწორედ ნერქინ-ჰანდთან, 13 თებერვალს მოხდა, შედეგად 4 სომეხი ჯარისკაცი დაიღუპა.

რიტერმა აღნიშნა, რომ ევროკავშირისთვის მისიის სოფელში შესვლასთან დაკავშირებით პრობლემების შექმნა მოულოდნელი არ იყო. მისივე თქმით, ეს არის ერთადერთი ადგილი საზღვრის გასწვრივ, რომელიც რუს ჯარებს აქვთ გადაკეტილი.

სომხეთის უშიშროების საბჭოს მდივანმა, არმენ გრიგორიანმა მანამდე განაცხადა, რომ EUMA-ს არ ჰქონდა წვდომა ამ ტერიტორიაზე. მან თავი აარიდა მიზეზზე დასმულ კითხვებს. გრიგორიანმა თქვა, რომ სომხეთი შეეცდება გადაჭრას პრობლემები, რეგიონში ევროკავშირის მისიის წვდომასთან დაკავშირებით.

გრიოგრიანმა, ასევე, დაადასტურა, რომ რუსული ძალები იმყოფებოდნენ ტერიტორიაზე და "ვერ შეძლეს აღეკვეთათ" თებერვლის ესკალაცია.

რუსი მესაზღვრეები აკონტროლებენ რამდენიმე საგზაო, საჰაერო და სარკინიგზო საგუშაგოს, სომხეთის საზღვარზე თურქეთთან და ირანთან.

გრიგორიანმა აღნიშნა ევროკავშირის მისიის წვლილი რეგიონის სტაბილურობაში, ასევე, "მიმდინარე მოვლენებთან დაკავშირებით გამჭვირვალობის“ უზრუნველყოფაში, ხოლო "სხვადასხვა ქვეყნის“ კრიტიკა "გაუმართლებლად“ და "მიუღებლად“ შეაფასა.

მისია რეგიონში 2023 წლის თებერვალში, სომხეთის თხოვნით, 2-წლიანი მანდატით ჩავიდა, რათა "წვლილი შეიტანოს სასაზღვრო რაიონებში მდგომარეობის სტაბილურობაში“. მისიის ყოფნას პირველივე დღიდან აკრიტიკებენ რუსეთი და აზერბაიჯანი.

მიუხედავად იმისა, რომ ბაქო დათანხმდა მისიასთან თანამშრომლობას, რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრმა სერგეი ლავროვმა ევროკავშირის მისიას "კონტრპროდუქტიული" უწოდა, ამტკიცებდა, რომ ამან, შესაძლოა, შექმნას დამატებითი დაძაბულობა. ლავროვმა, ასევე, თქვა, რომ სომხეთი უპირატესობას ანიჭებს ევროკავშირის მისიას, ვიდრე რუსეთის ხელმძღვანელობით მოქმედი კოლექტიური უსაფრთხოების ხელშეკრულების ორგანიზაციის (CSTO) მშვიდობისმყოფელებს.

სომხეთმა რუსეთი და CSTO გააკრიტიკა იმის გამო, რომ ვერ შეასრულეს უსაფრთხოების გარანტიები, როდესაც 2022 წელს, აზერბაიჯანის ძალები მის ტერიტორიაზე შევიდნენ.

2023 წელს სომხეთმა უარი თქვა CSTO-ს წვრთნებსა და სხვა ღონისძიებებში მონაწილეობასა და მასპინძლობაზე. განაცხადა, რომ ის უსაფრთხოების ალიანსების "დივერსიფიკაციას ახდენს“.

EUMA მოქმედებს მხოლოდ საზღვრის სომხურ ნაწილში, მისი შეუიარაღებელი სამოქალაქო დამკვირვებლები ახორციელებენ პატრულირებას აზერბაიჯანის მთელი საზღვრის გასწვრივ და აგზავნიან ანგარიშებს ევროკავშირში.

თავდაპირველად, მისიამ მიავლინა 138 დამკვირვებელი, თუმცა 2023 წლის ბოლოს თქვეს, რომ ეს რაოდენობა 209-მდე გაიზრდებოდა.

2023 წლის აგვისტოში სომხეთმა განაცხადა, რომ მისიას აზერბაიჯანის მხრიდან ცეცხლი გაუხსნეს. მიუხედავად იმისა, რომ EUMA-მ თავდაპირველად უარყო სომხეთის მიერ გავრცელებული ინფორმაცია, მოგვიანებით დაადასტურეს, რომ მოხდა "ინციდენტი მათ სამუშაო ზონაში". გავრცელდა ინციდენტის ამსახველი ვიდეოც.

კადრებში ჩანდნენ დამკვირვებლები, რომლებიც იმალებოდნენ ბუნკერში და მიუთითებდნენ აზერბაიჯანის სამხედრო პოზიციისკენ, საიდანაც მათ მანქანას უმიზნებდნენ.

სტატიაში წარმოდგენილი შეხედულებები ეკუთვნის ავტორს და არ წარმოადგენს On.ge-ის პოზიციას. მასალა ქვეყნდება OC Media-სთან პარტნიორობის ფარგლებში, რომლის შედეგად, გამოცემის სტატიები ამიერიდან ოთხ ენაზე გავრცელდება. საქართველოში OC Media-ს პარტნიორი On.ge-ა. სტატია ინგლისურად შეგიძლიათ წაიკითხოთ აქ.