როგორ გავუმკლავდეთ შფოთვასა და სტრესს ომის პერიოდში
პანდემიის პერიოდში ცხოვრებამ კიდევ ერთხელ, უკვე ღრმად დაგვარწმუნა, რომ კრიზისულ სიტუაციებში ფიზიკურ ჯანმრთელობაზე არანაკლები საზრუნავი მენტალური კეთილდღეობაა. იმის მიუხედავად, რომ ყოველდღიური ცხოვრება გარკვეული რაოდენობის სტრესის მიღებასთან ისედაც იყო დაკავშირებული, თანამედროვე სამყაროში ბევრად უფრო მასშტაბური პრობლემები ახდენს გავლენას ჩვენს ემოციურ მდგომარეობაზე. სამწუხაროდ, ერთ-ერთი მათგანი ომიცაა. მართალია, ომი ექსკლუზიურად თანამედროვე სამყაროს პრობლემად არ შეიძლება ჩაითვალოს, თუმცა, რიგი ფაქტორების გათვალისწინებით, ის 21-ე საუკუნეში მცხოვრები საზოგადოების მენტალური კეთილდღეობისთვის უფრო დიდი საფრთხეა.
ამის უპირველესი მიზეზი, რასაკვირველია, თანამედროვე ტექნოლოგიები და ინფორმაციის გავრცელების საშუალებებია. ყოველი სიახლე მთელ მსოფლიოში წამებში ვრცელდება, რისი შედეგიც ჩვენი ერთგვარი მიჯაჭვულობა ახალ ამბებზე; შეიძლება, შენიშნეთ კიდეც, რომ, უბრალოდ, ვერ ახერხებთ ტელევიზორი გამორთოთ ან "სქროლვას" შეეშვათ. მუდმივად გაქვთ მოთხოვნილება, უახლესი ინფორმაცია მიიღოთ, რადგან ქვეცნობიერად მაინც გგონიათ, რომ ამას თქვენი დახმარება შეუძლია.
ინფორმირებულობის შედეგები
გასაგებია, რომ კრიზისულ პერიოდში ინფორმაციაზე ადამიანების მოთხოვნილება მძაფრდება, მაგრამ მნიშვნელოვანია, ამ პერიოდშიც შევძლოთ ჩვენს მენტალურ მდგომარეობაზე მოქმედი გარეგანი ფაქტორების შეფასება და გამაღიზიანებლების ამოცნობა.
შეფასება უმთავრესად სწორედ ინფორმაციის წყაროებს ეხებათ. აუცილებელია, მათი რაოდენობა შეზღუდოთ და გაარჩიოთ, რომელ მათგანს მოაქვს თქვენთვის სარგებელი და რომელი ხდება მხოლოდ სტრესისა და შფოთვის საფუძველი. ისიც გაითვალისწინეთ, რომ მსგავს სიტუაციებში დეზინფორმაცია, ფაქტობრივად, უკონტროლოდ ვრცელდება — ზოგიერთი ამას უნებლიეთ აკეთებს, ზოგიც მიზანმიმართულად ცდილობს, არასწორი ან დამახინჯებული ფაქტებით იმოქმედოს აუდიტორიის განწყობაზე. შესაბამისად, სანამ, მაგალითად, ის "ფაქტი" დაგამწუხრებთ, რომ "რუსებმა ხარკოვი აიღეს", შეგიძლიათ, ინფორმაცია გადაამოწმოთ და გაიგოთ, ეს მცდარი ცნობაა. უმჯობესი იქნება, თუ საინფორმაციო სივრცეში (მაგალითად, სოციალურ მედიაში) წყაროებს გაფილტრავთ და მხოლოდ სანდო გამოცემებსა და "ფაქტ-ჩეკერებს" დაუთმობთ ყურადღებას.
გარდა ამისა, საჭიროა, აკონტროლოთ დრო, რომელსაც ინფორმაციის მიღებას უთმობთ. ომის პერიოდში სტრესს ქცევითი გამოხატულებაც აქვს — მოუთმენლობა, დაწყებული საქმეების მიტოვება (და შეიძლება ახლის დაწყებაც), მნიშვნელოვანი საქმეების თავიდან აცილება და მათ ნაცვლად არცთუ საჭირო დავალებების შესრულება. უმეტესად საქმეებს გულს იმიტომაც ვერ ვუდებთ, რომ ცალი თვალი კვლავ ტელევიზორის ან ფეისბუქისკენ გაგვირბის. ვფიქრობთ, რომ თუნდაც იმ ერთ საათში, როცა ახალ ამბებს მოვწყდით, მნიშვნელოვან ამბავს ჩამოვრჩით და ეს ჩვენზე ცუდად იმოქმედებს. რეალურად კი, ეს იმაზე მიანიშნებს, რომ არასტაბილურ სიტუაციასთან შეგუება გვიჭირს.
არასტაბილურ სიტუაციასთან შეგუება
ისევე, როგორც პანდემიის პერიოდში, ომის დროსაც ძალიან სწრაფად ჩნდება და იცვლება სიტუაციის პერიპეტიები. სწორედ ეს გვიბიძგებს, მუდმივად ვაკონტროლოთ ახალი ამბები. მართალია, გარკვეული გამოცდილება უკვე მივიღეთ მაშინ, როცა ახალ და უხილავ ვირუსს ვებრძოდით, თუმცა, ბევრ ჩვენგანს ისევ უჭირს ისეთ მდგომარეობასთან შეგუება, სადაც სამომავლო სამოქმედო გეგმა ან არსებობს, ან მუდმივად იცვლება.
ასეთ დროს აუცილებელია, რომ მეტად იყოთ კონცენტრირებული აწმყოზე და ნაკლებად — მომავალზე. სრულიად ნორმალურია, ყველა კითხვაზე რომ არ გქონდეთ პასუხი. ამგვარად უკეთ შეძლებთ შფოთვასთან გამკლავებასაც, რადგან ომის პერიოდში მისი მიზეზი უმეტესად სწორედ მომავალზე ღელვაა. ახლანდელზე ფოკუსირებასა და დამშვიდებაში შეიძლება ასევე დაგეხმაროთ სუნთქვის ვარჯიშები და მედიტაცია.
საუბარი და ზრუნვა
სიტუაციის არასტაბილურობასთან შეგუებასა და შფოთვის შემსუბუქებაში დიდად დაგეხმარებათ საუბარიც. ნაცვლად იმისა, რომ ახლობლებსა და ოჯახის წევრებს უახლესი ამბები აუწყოთ და მათგან მსგავსი ინფორმაცია მიიღოთ, სცადეთ, საკუთარ განცდებზე ელაპარაკოთ — მათ შორის, შიშებზეც, წუხილზეც და სხვა. ეჭვგარეშეა, რომ ემოციების გაზიარება შვებას მოგგვრით.
მნიშვნელოვანია, გახსოვდეთ, რომ ამის საპირწონედ იზოლაცია და საკუთარ აზრებთან ჩაკეტვა შფოთვას და სტრესს ამძაფრებს. ამიტომ, თუკი რაიმე მიზეზის გამო სხვა ადამიანთან საუბარს ვერ ახერხებთ, უმჯობესი იქნება, დაწეროთ — ნებისმიერი რამ, რაც თქვენს გონებას გამუდმებით ან იმ წუთში არ აძლევს მოსვენებას.
არანაკლები შედეგის მომცემია ზრუნვა ახლობლებზე ან თუნდაც შინაურ ცხოველზე. ეს თავს უკეთ გაგრძნობინებთ; ამასთან, საყვარელ ცხოველთან ურთიერთობით სტრესსა და შფოთვასაც შეიმსუბუქებთ.
ზრუნვა საკუთარ თავზეც
გარდა უკვე ხსენებული ქცევითი გამოხატულებისა, კრიზისულ პერიოდში სტრესი ემოციურთან ერთად ფიზიკურ მდგომარეობაზეც ახდენს გავლენას. დაღლილობა, უძილობა და თავის ტკივილი ყველაზე გავრცელებული სიმპტომებია, თუმცა, ზემოქმედება შეიძლება აისახოს იმუნურ და გულსისხლძარღვთა სისტემაზე, ალერგიულ ფონზე და სექსუალურ ცხოვრებაზე კი.
არ დაგავიწყდეთ, მიიღოთ ისეთი მარტივი, მაგრამ აუცილებელი დახმარება, როგორიც წყალი, საკვები და დასვენებაა. დაღლილობისა და თავის ტკივილის გამოწვევის უმთავრესი მიზეზი ხომ მათი ნაკლებობაა. მნიშვნელოვანია, ფიზიკური აქტივობის შენარჩუნებაც. ამ უკანასკნელის პარალელურად, შესაძლებლობის შემთხვევაში, სასურველია, საკუთარ ბაღშიც თუ იფუსფუსებთ და ბუნებასთან იურთიერთებთ.
აი, რაც შეეხება უძილობას, მასთან გასამკლავებლად რამდენიმე გზის ერთად გამოყენებაც შეიძლება მოგიწიოთ. პირველ ყოვლისა, საჭიროა, გქონდეთ ძილის მკაფიოდ გამოყოფილი რეჟიმი. ამასთან, შეზღუდეთ აღმგზნები საშუალებების: კოფეინის, ნიკოტინის და ალკოჰოლის მიღება. ჩაძინებაში ასევე შეიძლება დაგეხმაროთ ფიქრების დამარცვლის სავარჯიშო, კითხვა ან სხვა მომადუნებელი აქტივობა. სხვათა შორის, ძილის წინ შფოთვის შემსუბუქებასა და, შესაბამისად, ადვილად ჩაძინებაში დაგეხმარებათ თქვენი შინაური ცხოველიც.
დაბოლოს, თუკი შექმნილი სიტუაციით გამოწვეული მდგომარეობა ყოველდღიურ რეჟიმში მნიშვნელოვანი საქმეების გაკეთებაში ან, უბრალოდ, სრულფასოვან ცხოვრებაში გიშლით ხელს, უმჯობესია, სპეციალისტს — ფსიქოთერაპევტს ან/და ექიმს — მიმართოთ.
-
გადახედვაკახი ბექაური გახარიას "დიქტატორული მიდრეკილების პოლიტიკურ ელემენტს" უწოდებს კახი ბექაური გახარიას "დიქტატორული მიდრეკილების პოლიტიკურ ელემენტს" უწოდებს
- დავით გამყრელიზე: [სუბარზე] გული მწყდება, როგორ დაინგრა მისი პიროვნება, მისგან მხოლოდ კაცუნა დარჩა, რომელიც უბრალოდ ივანიშვილის დავალებებს ასრულებს დავით გამყრელიზე: [სუბარზე] გული მწყდება, როგორ დაინგრა მისი პიროვნება, მისგან მხოლოდ კაცუნა დარჩა, რომელიც უბრალოდ ივანიშვილის დავალებებს ასრულებს
-
გადახედვაირაკლი კობახიძე: 4-ჯერ გაიზარდა ქვეყნის სოციალური ბიუჯეტი და ჯანდაცვის დაფინანსება ირაკლი კობახიძე: 4-ჯერ გაიზარდა ქვეყნის სოციალური ბიუჯეტი და ჯანდაცვის დაფინანსება
-
გადახედვაბიძინა ივანიშვილი: 26 ოქტომბერს ქართული ოცნების დიდი უპირატესობით გამარჯვება მათი [კოლექტიური ნაცმოძრაობის] დასასრულის დასაწყისი იქნება ბიძინა ივანიშვილი: 26 ოქტომბერს ქართული ოცნების დიდი უპირატესობით გამარჯვება მათი [კოლექტიური ნაცმოძრაობის] დასასრულის დასაწყისი იქნება
-
გადახედვაანიკო გლოგოვკი: ქართული ოცნება გადაიზარდა "ქართულ კოშმარში" ანიკო გლოგოვკი: ქართული ოცნება გადაიზარდა "ქართულ კოშმარში"
-
გადახედვაგერმანია, საფრანგეთი და პოლონეთი საქართველოს შესახებ ერთობლივ განცხადებას ავრცელებენ გერმანია, საფრანგეთი და პოლონეთი საქართველოს შესახებ ერთობლივ განცხადებას ავრცელებენ
-
გადახედვაგერმანიის ბუნდესტაგში საქართველოს რეზოლუცია განიხილება გერმანიის ბუნდესტაგში საქართველოს რეზოლუცია განიხილება
-
გადახედვაშუქრუთელი მოშიმშილე გიორგი ბიწაძე კვლავ შეუძლოდ გახდა, ის საავადმყოფოშია გადაყვანილი შუქრუთელი მოშიმშილე გიორგი ბიწაძე კვლავ შეუძლოდ გახდა, ის საავადმყოფოშია გადაყვანილი
-
გადახედვანახეთ: თვითმფრინავი გრიგალ მილტონში შეფრინდა და კადრები გადაიღო ნახეთ: თვითმფრინავი გრიგალ მილტონში შეფრინდა და კადრები გადაიღო
-
გადახედვაჯანსაღი ცხოვრების წესის არჩევა გვიანი არასდროსაა — რა მოხდება, თუ მოწევას დიდ ასაკში შეწყვეტთ ჯანსაღი ცხოვრების წესის არჩევა გვიანი არასდროსაა — რა მოხდება, თუ მოწევას დიდ ასაკში შეწყვეტთ
-
გადახედვააჭარის უმაღლესი საბჭოს წევრმა "ოცნებიდან", დავით ბაციკაძემ ბათუმელების ჟურნალისტს სეპარატისტი და ქვეყნის მტერი უწოდა აჭარის უმაღლესი საბჭოს წევრმა "ოცნებიდან", დავით ბაციკაძემ ბათუმელების ჟურნალისტს სეპარატისტი და ქვეყნის მტერი უწოდა
-
გადახედვაJWT METRO-ს ყოფილი თანამშრომელი: არც ერთ თანამშრომელს ამ კლიპზე, ამ ვიზუალზე არ უმუშავია JWT METRO-ს ყოფილი თანამშრომელი: არც ერთ თანამშრომელს ამ კლიპზე, ამ ვიზუალზე არ უმუშავია
-
გადახედვარომან გოცირიძე: [ივანიშვილს] სანქციები ვერ ასცდება, მის გარემოცვასაც შავი დღე ელის რომან გოცირიძე: [ივანიშვილს] სანქციები ვერ ასცდება, მის გარემოცვასაც შავი დღე ელის
-
გადახედვა11 ოქტომბერს, თბილისში ელექტრომომარაგება ნაწილობრივ შეიზღუდება — ქუჩების ჩამონათვალი 11 ოქტომბერს, თბილისში ელექტრომომარაგება ნაწილობრივ შეიზღუდება — ქუჩების ჩამონათვალი
-
გადახედვაეროვნულმა ბანკმა ლარის ახალი კურსი დაადგინა ეროვნულმა ბანკმა ლარის ახალი კურსი დაადგინა
-
გადახედვაროგორი იყო ნეანდერტალელების გონებრივი შესაძლებლობები როგორი იყო ნეანდერტალელების გონებრივი შესაძლებლობები
-
გადახედვაევროკომისიამ მოლდოვისთვის 1.8 მილიარდი ევროს დახმარების პაკეტი მიიღო ევროკომისიამ მოლდოვისთვის 1.8 მილიარდი ევროს დახმარების პაკეტი მიიღო
-
გადახედვარიკოთზე სატვირთო მანქანა ამოტრიალდა — შექმნილია საცობი რიკოთზე სატვირთო მანქანა ამოტრიალდა — შექმნილია საცობი
-
გადახედვაგერმანიაში ქართული დანაშაულებრივი დაჯგუფების წინააღმდეგ სპეცოპერაცია ჩატარდა — დაკავებულია 12 პირი გერმანიაში ქართული დანაშაულებრივი დაჯგუფების წინააღმდეგ სპეცოპერაცია ჩატარდა — დაკავებულია 12 პირი
-
გადახედვაკადიროვი ადმინისტრაციული სამართალდამრღვევების ომში გაგზავნას განიხილავს კადიროვი ადმინისტრაციული სამართალდამრღვევების ომში გაგზავნას განიხილავს
-
გადახედვაუკრაინელი ჟურნალისტი რუსეთის ტყვეობაში გარდაიცვალა — რა არის ცნობილი უკრაინელი ჟურნალისტი რუსეთის ტყვეობაში გარდაიცვალა — რა არის ცნობილი
კომენტარები