როგორ გავუმკლავდეთ შფოთვასა და სტრესს ომის პერიოდში
პანდემიის პერიოდში ცხოვრებამ კიდევ ერთხელ, უკვე ღრმად დაგვარწმუნა, რომ კრიზისულ სიტუაციებში ფიზიკურ ჯანმრთელობაზე არანაკლები საზრუნავი მენტალური კეთილდღეობაა. იმის მიუხედავად, რომ ყოველდღიური ცხოვრება გარკვეული რაოდენობის სტრესის მიღებასთან ისედაც იყო დაკავშირებული, თანამედროვე სამყაროში ბევრად უფრო მასშტაბური პრობლემები ახდენს გავლენას ჩვენს ემოციურ მდგომარეობაზე. სამწუხაროდ, ერთ-ერთი მათგანი ომიცაა. მართალია, ომი ექსკლუზიურად თანამედროვე სამყაროს პრობლემად არ შეიძლება ჩაითვალოს, თუმცა, რიგი ფაქტორების გათვალისწინებით, ის 21-ე საუკუნეში მცხოვრები საზოგადოების მენტალური კეთილდღეობისთვის უფრო დიდი საფრთხეა.
ამის უპირველესი მიზეზი, რასაკვირველია, თანამედროვე ტექნოლოგიები და ინფორმაციის გავრცელების საშუალებებია. ყოველი სიახლე მთელ მსოფლიოში წამებში ვრცელდება, რისი შედეგიც ჩვენი ერთგვარი მიჯაჭვულობა ახალ ამბებზე; შეიძლება, შენიშნეთ კიდეც, რომ, უბრალოდ, ვერ ახერხებთ ტელევიზორი გამორთოთ ან "სქროლვას" შეეშვათ. მუდმივად გაქვთ მოთხოვნილება, უახლესი ინფორმაცია მიიღოთ, რადგან ქვეცნობიერად მაინც გგონიათ, რომ ამას თქვენი დახმარება შეუძლია.
ინფორმირებულობის შედეგები
გასაგებია, რომ კრიზისულ პერიოდში ინფორმაციაზე ადამიანების მოთხოვნილება მძაფრდება, მაგრამ მნიშვნელოვანია, ამ პერიოდშიც შევძლოთ ჩვენს მენტალურ მდგომარეობაზე მოქმედი გარეგანი ფაქტორების შეფასება და გამაღიზიანებლების ამოცნობა.
შეფასება უმთავრესად სწორედ ინფორმაციის წყაროებს ეხებათ. აუცილებელია, მათი რაოდენობა შეზღუდოთ და გაარჩიოთ, რომელ მათგანს მოაქვს თქვენთვის სარგებელი და რომელი ხდება მხოლოდ სტრესისა და შფოთვის საფუძველი. ისიც გაითვალისწინეთ, რომ მსგავს სიტუაციებში დეზინფორმაცია, ფაქტობრივად, უკონტროლოდ ვრცელდება — ზოგიერთი ამას უნებლიეთ აკეთებს, ზოგიც მიზანმიმართულად ცდილობს, არასწორი ან დამახინჯებული ფაქტებით იმოქმედოს აუდიტორიის განწყობაზე. შესაბამისად, სანამ, მაგალითად, ის "ფაქტი" დაგამწუხრებთ, რომ "რუსებმა ხარკოვი აიღეს", შეგიძლიათ, ინფორმაცია გადაამოწმოთ და გაიგოთ, ეს მცდარი ცნობაა. უმჯობესი იქნება, თუ საინფორმაციო სივრცეში (მაგალითად, სოციალურ მედიაში) წყაროებს გაფილტრავთ და მხოლოდ სანდო გამოცემებსა და "ფაქტ-ჩეკერებს" დაუთმობთ ყურადღებას.
გარდა ამისა, საჭიროა, აკონტროლოთ დრო, რომელსაც ინფორმაციის მიღებას უთმობთ. ომის პერიოდში სტრესს ქცევითი გამოხატულებაც აქვს — მოუთმენლობა, დაწყებული საქმეების მიტოვება (და შეიძლება ახლის დაწყებაც), მნიშვნელოვანი საქმეების თავიდან აცილება და მათ ნაცვლად არცთუ საჭირო დავალებების შესრულება. უმეტესად საქმეებს გულს იმიტომაც ვერ ვუდებთ, რომ ცალი თვალი კვლავ ტელევიზორის ან ფეისბუქისკენ გაგვირბის. ვფიქრობთ, რომ თუნდაც იმ ერთ საათში, როცა ახალ ამბებს მოვწყდით, მნიშვნელოვან ამბავს ჩამოვრჩით და ეს ჩვენზე ცუდად იმოქმედებს. რეალურად კი, ეს იმაზე მიანიშნებს, რომ არასტაბილურ სიტუაციასთან შეგუება გვიჭირს.
არასტაბილურ სიტუაციასთან შეგუება
ისევე, როგორც პანდემიის პერიოდში, ომის დროსაც ძალიან სწრაფად ჩნდება და იცვლება სიტუაციის პერიპეტიები. სწორედ ეს გვიბიძგებს, მუდმივად ვაკონტროლოთ ახალი ამბები. მართალია, გარკვეული გამოცდილება უკვე მივიღეთ მაშინ, როცა ახალ და უხილავ ვირუსს ვებრძოდით, თუმცა, ბევრ ჩვენგანს ისევ უჭირს ისეთ მდგომარეობასთან შეგუება, სადაც სამომავლო სამოქმედო გეგმა ან არსებობს, ან მუდმივად იცვლება.
ასეთ დროს აუცილებელია, რომ მეტად იყოთ კონცენტრირებული აწმყოზე და ნაკლებად — მომავალზე. სრულიად ნორმალურია, ყველა კითხვაზე რომ არ გქონდეთ პასუხი. ამგვარად უკეთ შეძლებთ შფოთვასთან გამკლავებასაც, რადგან ომის პერიოდში მისი მიზეზი უმეტესად სწორედ მომავალზე ღელვაა. ახლანდელზე ფოკუსირებასა და დამშვიდებაში შეიძლება ასევე დაგეხმაროთ სუნთქვის ვარჯიშები და მედიტაცია.
საუბარი და ზრუნვა
სიტუაციის არასტაბილურობასთან შეგუებასა და შფოთვის შემსუბუქებაში დიდად დაგეხმარებათ საუბარიც. ნაცვლად იმისა, რომ ახლობლებსა და ოჯახის წევრებს უახლესი ამბები აუწყოთ და მათგან მსგავსი ინფორმაცია მიიღოთ, სცადეთ, საკუთარ განცდებზე ელაპარაკოთ — მათ შორის, შიშებზეც, წუხილზეც და სხვა. ეჭვგარეშეა, რომ ემოციების გაზიარება შვებას მოგგვრით.
მნიშვნელოვანია, გახსოვდეთ, რომ ამის საპირწონედ იზოლაცია და საკუთარ აზრებთან ჩაკეტვა შფოთვას და სტრესს ამძაფრებს. ამიტომ, თუკი რაიმე მიზეზის გამო სხვა ადამიანთან საუბარს ვერ ახერხებთ, უმჯობესი იქნება, დაწეროთ — ნებისმიერი რამ, რაც თქვენს გონებას გამუდმებით ან იმ წუთში არ აძლევს მოსვენებას.
არანაკლები შედეგის მომცემია ზრუნვა ახლობლებზე ან თუნდაც შინაურ ცხოველზე. ეს თავს უკეთ გაგრძნობინებთ; ამასთან, საყვარელ ცხოველთან ურთიერთობით სტრესსა და შფოთვასაც შეიმსუბუქებთ.
ზრუნვა საკუთარ თავზეც
გარდა უკვე ხსენებული ქცევითი გამოხატულებისა, კრიზისულ პერიოდში სტრესი ემოციურთან ერთად ფიზიკურ მდგომარეობაზეც ახდენს გავლენას. დაღლილობა, უძილობა და თავის ტკივილი ყველაზე გავრცელებული სიმპტომებია, თუმცა, ზემოქმედება შეიძლება აისახოს იმუნურ და გულსისხლძარღვთა სისტემაზე, ალერგიულ ფონზე და სექსუალურ ცხოვრებაზე კი.
არ დაგავიწყდეთ, მიიღოთ ისეთი მარტივი, მაგრამ აუცილებელი დახმარება, როგორიც წყალი, საკვები და დასვენებაა. დაღლილობისა და თავის ტკივილის გამოწვევის უმთავრესი მიზეზი ხომ მათი ნაკლებობაა. მნიშვნელოვანია, ფიზიკური აქტივობის შენარჩუნებაც. ამ უკანასკნელის პარალელურად, შესაძლებლობის შემთხვევაში, სასურველია, საკუთარ ბაღშიც თუ იფუსფუსებთ და ბუნებასთან იურთიერთებთ.
აი, რაც შეეხება უძილობას, მასთან გასამკლავებლად რამდენიმე გზის ერთად გამოყენებაც შეიძლება მოგიწიოთ. პირველ ყოვლისა, საჭიროა, გქონდეთ ძილის მკაფიოდ გამოყოფილი რეჟიმი. ამასთან, შეზღუდეთ აღმგზნები საშუალებების: კოფეინის, ნიკოტინის და ალკოჰოლის მიღება. ჩაძინებაში ასევე შეიძლება დაგეხმაროთ ფიქრების დამარცვლის სავარჯიშო, კითხვა ან სხვა მომადუნებელი აქტივობა. სხვათა შორის, ძილის წინ შფოთვის შემსუბუქებასა და, შესაბამისად, ადვილად ჩაძინებაში დაგეხმარებათ თქვენი შინაური ცხოველიც.
დაბოლოს, თუკი შექმნილი სიტუაციით გამოწვეული მდგომარეობა ყოველდღიურ რეჟიმში მნიშვნელოვანი საქმეების გაკეთებაში ან, უბრალოდ, სრულფასოვან ცხოვრებაში გიშლით ხელს, უმჯობესია, სპეციალისტს — ფსიქოთერაპევტს ან/და ექიმს — მიმართოთ.
-
გადახედვააშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტის პრესსპიკერის მოადგილე: ჩვენ დამატებით ქმედებებს ვამზადებთ, მათ შორის სანქციებს აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტის პრესსპიკერის მოადგილე: ჩვენ დამატებით ქმედებებს ვამზადებთ, მათ შორის სანქციებს
-
გადახედვასენატორი ბენ კარდინი და მისი ევროპელი კოლეგები ოცნებისთვის ფინანსური სანქციების დაწესებაზე საუბრობენ სენატორი ბენ კარდინი და მისი ევროპელი კოლეგები ოცნებისთვის ფინანსური სანქციების დაწესებაზე საუბრობენ
-
გადახედვაИнтер РАО: საქართველო საგანგებო სიტუაციის დროს რუსეთში ელექტროენერგიის ექსპორტისთვის მზადაა Интер РАО: საქართველო საგანგებო სიტუაციის დროს რუსეთში ელექტროენერგიის ექსპორტისთვის მზადაა
-
გადახედვასაქართველოს პრეზიდენტი სტრასბურგში "თბილისის შვიდეულს" შეხვდა საქართველოს პრეზიდენტი სტრასბურგში "თბილისის შვიდეულს" შეხვდა
-
გადახედვაკოალიცია ცვლილებებისთვის: ბერსეს ვიზიტს ოცნება პროპაგანდისტული მიზნებით იყენებს კოალიცია ცვლილებებისთვის: ბერსეს ვიზიტს ოცნება პროპაგანდისტული მიზნებით იყენებს
-
გადახედვამაკა ბოჭორიშვილი საქართველოში არაბთა გაერთიანებული საემიროების ელჩს აჰმედ ალნუაიმისს შეხვდა მაკა ბოჭორიშვილი საქართველოში არაბთა გაერთიანებული საემიროების ელჩს აჰმედ ალნუაიმისს შეხვდა
-
გადახედვაევროკავშირმა TikTok-ის წინააღმდეგ რუმინეთის არჩევნებთან დაკავშირებით გამოძიება დაიწყო ევროკავშირმა TikTok-ის წინააღმდეგ რუმინეთის არჩევნებთან დაკავშირებით გამოძიება დაიწყო
-
გადახედვაევროპის საბჭოს გენერალური მდივანი ალენ ბერსე ბიძინა ივანიშვილს შეხვდა ევროპის საბჭოს გენერალური მდივანი ალენ ბერსე ბიძინა ივანიშვილს შეხვდა
-
გადახედვააქციის მონაწილეებმა რუსთაველის გამზირზე გზა გადაკეტეს აქციის მონაწილეებმა რუსთაველის გამზირზე გზა გადაკეტეს
-
გადახედვასოხუმი თბილისთან ელექტროენერგიის მიწოდების გაზრდის შესაძლებლობას განიხილავს სოხუმი თბილისთან ელექტროენერგიის მიწოდების გაზრდის შესაძლებლობას განიხილავს
-
გადახედვაევროპარლამენტი საქართველოს პრეზიდენტის სტრასბურგში გამოსვლასთან დაკავშირებით ინფორმაციას აქვეყნებს ევროპარლამენტი საქართველოს პრეზიდენტის სტრასბურგში გამოსვლასთან დაკავშირებით ინფორმაციას აქვეყნებს
-
გადახედვარა მოხდა შავ ზღვაში — ნავთობპროდუქტის ჩაღვრით გამოწვეული პოტენციური ეკოლოგიური კატასტროფა რა მოხდა შავ ზღვაში — ნავთობპროდუქტის ჩაღვრით გამოწვეული პოტენციური ეკოლოგიური კატასტროფა
-
გადახედვაცესკოს განცხადება ინსტიტუციური განვითარების ფარგლებში დაწყებული რეორგანიზაციის თაობაზე ცესკოს განცხადება ინსტიტუციური განვითარების ფარგლებში დაწყებული რეორგანიზაციის თაობაზე
-
გადახედვასხვადასხვა რელიგიური და ეთნიკური ჯგუფები რესპუბლიკის მოედნიდან პარლამენტის მიმართულების მსვლელობას მართავენ სხვადასხვა რელიგიური და ეთნიკური ჯგუფები რესპუბლიკის მოედნიდან პარლამენტის მიმართულების მსვლელობას მართავენ
-
გადახედვა"ხელოვნების სახლი" გორის მერიიდან ხელშეკრულების შეწყვეტის სურვილს ნაომარ ქალაქზე ინსტალაციას უკავშირებს "ხელოვნების სახლი" გორის მერიიდან ხელშეკრულების შეწყვეტის სურვილს ნაომარ ქალაქზე ინსტალაციას უკავშირებს
-
გადახედვაპინა პიჩერნო: ქართველი ხალხის ბრძოლა დემოკრატიისთვის ჩვენი ბრძოლაა პინა პიჩერნო: ქართველი ხალხის ბრძოლა დემოკრატიისთვის ჩვენი ბრძოლაა
-
გადახედვაოკუპირებული აფხაზეთი რუსეთისგან ელექტროენერგიის უფასოდ მიწოდებას ითხოვს ოკუპირებული აფხაზეთი რუსეთისგან ელექტროენერგიის უფასოდ მიწოდებას ითხოვს
-
გადახედვაკომპანიების უარის გამო, შსს-ს სპეცრაზმისა და პოლიციელებისთვის ლანჩის ტენდერი ჩაეშალა კომპანიების უარის გამო, შსს-ს სპეცრაზმისა და პოლიციელებისთვის ლანჩის ტენდერი ჩაეშალა
-
გადახედვაკიტ კელოგი იანვარში კიევსა და ევროპის რამდენიმე ქვეყანაში ვიზიტს გეგმავს კიტ კელოგი იანვარში კიევსა და ევროპის რამდენიმე ქვეყანაში ვიზიტს გეგმავს
-
გადახედვადავით ზედელაშვილი: ბატონ თადუმაძეს არ გააჩნია არსებითი უფლება, რომ მოითხოვოს ან მოლოდინი ჰქონდეს, რომ ლიეტუვამ ის თავის ტერიტორიაზე დაუშვას დავით ზედელაშვილი: ბატონ თადუმაძეს არ გააჩნია არსებითი უფლება, რომ მოითხოვოს ან მოლოდინი ჰქონდეს, რომ ლიეტუვამ ის თავის ტერიტორიაზე დაუშვას
-
გადახედვარობინ ვაგენერი: გერმანიის მთავრობა გადახედავს საქართველოსთან თანამშრომლობას რობინ ვაგენერი: გერმანიის მთავრობა გადახედავს საქართველოსთან თანამშრომლობას
კომენტარები