ვარდების რევოლუციიდან 18 წელი გავიდა

2003 წლის 23 ნოემბერს ვარდების რევოლუცია მოხდა. რევოლუციიდან 18 წლის შემდეგ ექსპრეზიდენტი მიხეილ სააკაშვილი ციხეში ზის, წლისთავის აღსანიშნავად კი ხვალ რუსთაველის გამზირზე ცოცხალი ჯაჭვის პერფორმანსია დაგეგმილი.

ვარდების რევოლუციას წინ უძღოდა მასშტაბური აქციები 2 ნოემბრის არჩევნების შედეგების გამო. ცესკოს პირველადი შედეგებს, პარალელური დათვლასა და ეგზიტპოლებს შორის სხვაობამ ოპოზიციის პროტესტი გამოიწვია, რომელიც 4 ნოემბერს დემონსტრაციაში გადაიზარდა. პრეზიდენტმა შევარდნაძემ ოპოზიციას დიალოგისკენ მოუწოდა, თუმცა ქალაქში სპეცრაზმი და შინაგანი ჯარის დანაყოფები გამოჩნდა.

5 ნოემბერს ნაციონალებმა და დემოკრატებმა, რომლებიც საკუთარ თავს "წინააღმდეგობის ერთიან ფრონტს" უწოდებდნენ, დემონსტრაცია გამართეს — მოთხოვნა არჩევნების შედეგების გადათვლა იყო, რომელიც რამდენიმე დღეში პრეზიდენტისა და შინაგან საქმეთა მინისტრის გადადგომაში გადაიზარდა. ამას წინ უძღოდა სროლა ზუგდიდში აქციის მონაწილეების მიმართ, რომელშიც ოპოზიციამ ხელისუფლება დაადანაშაულა.

9 ნოემბერს ედუარდ შევარდნაძე აქციაზე მოსალაპარაკებლად მივიდა, მაგრამ უშედეგოდ. იმავე საღამოს ის საპროტესტო აქციების ლიდერებს: ზურაბ ჟვანიას, მიხეილ სააკაშვილსა და ნინო ბურჯანაძეს შეხვდა. შეხვედრაც უშედეგოდ დასრულდა. ის პირველმა სააკაშვილმა დატოვა და ხალხს უფრო ფართომასშტაბიანი აქციებისკენ მოუწოდა.

**მიხეილ სააკაშვილი, ზურაბ ჟვანია, ნინო ბურჯანაძე და ედუარდ შევარდნაძე**

ფოტო: AFP

ამ დღის შემდეგ პარლამენტთან პროტესტმა მუდმივი სახე მიიღო. 20 ნოემბერს კი ცენტრალურმა საარჩევნო კომისიამ არჩევნების საბოლოო შედეგები გამოაქვეყნა, რომლის მიხედვითაც სახელისუფლებო პარტია ლიდერობდა.

21 ნოემბერს საპროტესტო კოლონები თბილისისკენ დაიძრა. პროტესტის მიუხედავად, ედუარდ შევარდნაძემ 22 ნოემბერს პარლამენტის სხდომა დანიშნა. პარალელურად, თბილისში აქციის მონაწილეთა რაოდენობა გაიზარდა.

**თბილისი, 2003 წლის 8 ნოემბერი**

ფოტო: EPA

ახალი პარლამენტის პირველ სხდომაზე, როცა ედუარდ შევარდნაძე მისასალმებელ სიტყვას კითხულობდა, მიხეილ სააკაშვილის მეთაურობით მომიტინგეები სხდომათა დარბაზში შეიჭრნენ. შევარდნაძემ დაცვის თანხლებით დატოვა დარბაზი, შენობა ოპოზიციის მომხრეებმა დაიკავეს.

23 ნოემბერს შევარდნაძისა და ოპოზიციის ლიდერები ერთმანეთს შეხვდნენ, რის შემდეგაც პრეზიდენტი გადადგა და როგორ თქვა, წავიდა "სახლში".