"ჩვენ ჯერაც პანდემიაში ვცხოვრობთ" — განაცხადა დენვერში მცხოვრებმა აქტივისტმა ტეი ანდერსონმა ტვიტერზე და ყველას, ვინც პოლიციის ძალადობის წინააღმდეგ მიმართულ აქციებში მონაწილეობდა, ტესტირებისკენ მოუწოდა.

ერთ ადგილზე შეკრებილი უამრავი ადამიანი პანდემიის დროს დაავადების გავრცელების რისკს ნამდვილად ქმნის. განსაკუთრებით დიდ საფრთხეს წარმოადგენენ ჩუმი გამავრცელებლები, რომლებმაც შეიძლება ვირუსი შეუმჩნევლად გადასდონ დემონსტრანტებს. შესაბამისი ზომების დაცვის გარეშე ისინი დაავადებას სახლში, ოჯახის წევრებთან მიიტანენ.

როგორ შეიძლება აქციის მონაწილეებმა და მათმა გარშემომყოფებმა უსაფრთხოების წესები დაიცვან?

ამ სტატიაში უსაფრთხოებასთან დაკავშირებულ მთავარ კითხვებს ვუპასუხებთ.

1. თუ სიმპტომები არ მაქვს, მაინც უნდა ვიდარდო ოჯახის და მეგობრების ინფიცირებაზე?

კორონავირუსის ასე ფართოდ გავრცელების ერთ-ერთი მთავარი მიზეზი ისაა, რომ შეიძლება თავს არაჩვეულებრივად გრძნობდე და მაინც გადამდები იყო.

კორონავირუსის მქონე ადამიანს სიმპტომების გამოვლენამდე დაახლოებით 6 დღით ადრე და გამოვლენიდან 9 დღის განმავლობაში შეუძლია დაავადების გავრცელება. ეს კი არც ისე პატარა ფანჯარაა.

ვირუსის გავრცელების პიკური პერიოდი სიმპტომების გამოვლენამდე 2-3 დღით ადრეა. ჯერჯერობით ამ თემაზე მეცნიერებს ბევრი ინფორმაცია არ აქვთ. მათ ისიც კი არ იციან, ვირუსის რა დოზა შეიძლება ჩაითვალოს ინფიცირებად.

2. აქციები ღია ცის ქვეშ იმართება. ეს რისკს არ ამცირებს?

ზოგადად, გარეთ ყოფნა შენობაში ყოფნას სჯობს: ჰაერის დიდი ნაკადი ვირუსის კონცენტრირებას ხელს უშლის, გაშლილი სივრცე კი ბუნებრივად მოგვიწოდებს სოციალური დისტანციისკენ, თუმცა დიდი აქცია ცოტა განსხვავებული შემთხვევაა.

ხალხის მოზრდილი რაოდენობა მცირე ტერიტორიაზე გარკვეული დროის განმავლობაში იკრიბება: არის შეძახილები და მოწოდებები. ამ დროს კი ნაწილაკები უფრო სწრაფად ვრცელდება, ვიდრე მშვიდი საუბრისას.

ყოველი სიტუაცია სპეციფიკურია. ერთი და იმავე ზომის ჯგუფში სხვადასხვა ადგილას სხვადასხვა რაოდენობის დაავადებული შეიძლება იყოს. შესაძლოა, რომელიმე კონკრეტული ტერიტორია ვირუსისგან თითქმის თავისუფალი იყოს, თუმცა თუ აქციაზე სხვადასხვა ლოკაციიდან იკრიბებიან ადამიანები, შესაბამისი ზომების დაცვა კიდევ უფრო მნიშვნელოვანი ხდება. პირბადისა და სათვალის კომბინაცია ვირუსის საფრთხისგან ყველაზე უკეთ დაგიცავთ.

3. რამდენად დიდია "სუპერგამავრცელებლების" რისკი აქციაზე?

COVID-19-ით დაავადებული ადამიანი საშუალოდ 2-დან 6-მდე დაუცველ ადამიანს აავადებს, თუმცა არსებობენ ე.წ. სუპერგამავრცელებლები, რომლებიც ათეულობით ადამიანის ინფიცირების მიზეზი ხდებიან.

მეცნიერებმა ჯერ კიდევ არ იციან, ეს ეფექტი კონკრეტული ადამიანის თავისებურებაზეა დამოკიდებული თუ "ცუდ დროს, ცუდ ადგილას" აღმოჩენაზე. ერთ-ერთი ვერსიით, ნებისმიერი ადამიანი შეიძლება იყოს სუპერგამავრცელებელი (მაგალითად, როცა ვირუსის ყველაზე დიდი დოზა აქვს სხეულში და ამას ხველებაც თან ერთვის).

მანჰეტენზე პროტესტის დროს მოედანი გადატვირთული იყო, თუმცა აქციის მონაწილეებს ნიღბები და სათვალეები ეკეთათ.

ფოტო: Ira L. Black/Corbis via Getty Images

რისკი, რომ ერთმა ადამიანმა ვირუსისთვის "სწორ" გარემობებში უამრავი ადამიანი დააავადოს, ყოველთვის არსებობს.

4. ზრდის თუ არა ყვირილი ვირუსის გავრცელების საფრთხეს?

ჩვენ ვიცით, რომ ლაპარაკითაც შესაძლებელია ახლოს მყოფი ადამიანისათვის კორონავირუსის გადადება, ხმის დაძაბვა კი კიდევ უფრო ააქტიურებს სასუნთქ სისტემას.

გარდა ამისა, როცა ადამიანები ემოციებს ხმამაღლა გამოხატავენ, შესაძლოა, გაუცნობიერებლად იფურთხებოდნენ. ეს კი ინფიცირების რისკს ზრდის. თუ აქციის მონაწილეები დისტანციას დაიცავენ და პირბადეს არ მოიხსნიან, ეს რისკი საკმაოდ მცირდება.

5. რა შეიძლება მოვიმოქმედოთ იმისთვის, რომ საკუთარი თავი და გარშემომყოფები დავიცვათ?

ატარეთ პირბადე და დაიცავით თვალები სათვალით. შეინარჩუნეთ დისტანცია სხვა ადამიანებთან. სასურველია დგომა ხალხისგან განაპირას, ქარის მიმართულების საწინააღმდეგოდ. როცა აქციაზე მიხვალთ, მოერიდეთ ნაცნობებისთვის ხელის ჩამორთმევას, გადაკოცვნას, ჩახუტებას. თან იქონიეთ სანიტაიზერი.

აქციის მთელი მიმდინარეობის განმავლობაში ატარეთ პირბადე. ხანდახან ადამიანები მაშინ იხსნიან ნიღაბს, როცა შეძახილისთვის აყოლა სურთ. ეს კი ზუსტად ის მომენტია, როცა პირბადე ყველას უნდა ეკეთოს.

6. რა უნდა მოვიმოქმედოთ აქციიდან სახლში დაბრუნების შემდეგ?

გახსოვდეს, თავს სრულიად კარგადაც რომ გრძნობდე, მაინც შეიძლება ვირუსს ავრცელებდე. სახლში დაბრუნებისთანავე მიიღე შხაპი, ტანსაცმელი კი სარეცხ მანქანაში გარეცხე.

სხვების დასაცავად საუკეთესო გზა აქციის შემდეგ თვითიზოლაციაა, თუმცა თუ ეს შეუძლებელია, ყველაზე გონივრული ზომა ამავე პერიოდით პირბადის ტარება იქნება. გაუფრთხილდი ადამიანებს, რომელთაც გართულებების მეტი რისკი აქვთ (თავი შეიკავე ორი კვირის განმავლობაში ასაკოვანი თუ ქრონიკული დაავადების მქონე ადამიანების მონახულებისაგან).

ცოტა ხნის წინ გამოქვეყნებული კვლევის თანახმად, მიუხედავად სხვებთან ერთად ცხოვრებისა, მაინც შეიძლება მათი ინფიცირების რისკის შემცირება. სახლში ხშირი დეზინფექცია დაავადების გადადების რისკს ამცირებს.

"მაშინაც კი, თუ პატარა ბინაში ცხოვრობთ ბევრ ადამიანთან ერთად, ჰიგიენის პროცედურების დაცვის შედეგად ვირუსის პრევენცია მაინც შესაძლებელია", — ამბობს კვლევის ავტორი.