ამერიკული ლექსიკონი ტერმინ რასიზმის განმარტებას ცვლის
ფოტო: Tim Boyle/Getty Images
მას შემდეგ, რაც ამერიკულმა ლექსიკონმა Merriam-Webster ახალგაზრდა შავკანიანი ქალისგან ელექტრონული ფოსტით წერილი მიიღო, კომპანიამ გადაწყვიტა, ტერმინ რასიზმის განმარტებაში ცვლილება შეეტანა.
კენედი მიჩამი, რომელმაც აიოვაში დრეიკის უნივერსიტეტი სულ ცოტა ხნის წინ დაამთავრა, ლექსიკონის მესვეურებისთვის გაგზავნილ წერილში წერს, რომ განმარტება სისტემურ ჩაგვრაზე უნდა მიანიშნებდეს.
კენედი მიჩამის მოსაზრებას ლექსიკონის რედაქტორი დაეთანხმა და განმარტებაში ცვლილების შეტანა გადაწყვიტა.
ეს გადაწყვეტილება იმ ფონზე მიიღეს, როცა მინეაპოლისის შტატში აფროამერიკელი მოქალაქის, ჯორჯ ფლოიდის, მკვლელობის შემდეგ მთელ მსოფლიოში ანტირასისტული საპროტესტო გზავნილები ისმის. ფლოიდი მას შემდეგ გარდაიცვალა, რაც თეთრკანიან პოლიციელს მისი კისერი მუხლის ქვეშ თითქმის ცხრა წუთის განმავლობაში ჰქონდა მოქცეული.
მიჩამის თქმით, მან აღმოაჩინა, რომ ადამიანები ლექსიკონში არსებულ განმარტებას იშველიებდნენ, რათა დაემტკიცებინათ, რომ მათი დამოკიდებულებები განსხვავებული კანის ფერის მქონე ადამიანების მიმართ რასისტული არ იყო. სწორედ ამის შემდეგ მიხვდა ის, რომ საჭირო იყო, სიტყვის განმარტებას ფართო საზოგადოებაში არსებული რასობრივი უთანასწორობა უფრო ზუსტად აესახა.
სიტყვა "რასიზმის" ამჟამინდელი განმარტება მერიემ-უებსტერის ლექსიკონში:
1. შეხედულება, რომ რასა არის ადამიანის თვისებების და შესაძლებლობების მთავარი განმსაზღვრელი ფაქტორი და ეს რასობრივი განსხვავებები კონკრეტულ რასას თანდაყოლილ უპირატესობას ანიჭებს.
2. ა) დოქტრინა ან პოლიტიკური პროგრამა, რომელიც ეფუძნება რასისტულ შეხედულებებს და მიზნად ისახავს მისი პრინციპების შესრულებას; ბ) პოლიტიკური ან სოციალური სისტემა, რომელიც რასიზმზეა დაფუძნებული.
3. რასობრივი მიკერძოება და დისკრიმინაცია.
BBC-სთან საუბარში მიჩამი ამბობს, რომ ამჟამინდელ განმარტებაში არასაკმარისი ინფორმაციის არსებობა ჯერ კიდევ ოთხი წლის წინ შენიშნა.
"სოციალურ ქსელში ხშირად ვსაუბრობდი რასიზმსა და იმაზე, რაც სკოლასა და კოლეჯში თავად გამოვცადე. იმაზე გაცილებით მეტ რასისტულ გამოვლინებას ვაწყდებოდი ხოლმე, ვიდრე ეს სხვებისთვის ცხადი იყო", — ამბობს იგი.
კენედი მიჩამი ჯორჯ ფლოიდის გარდაცვალების შემდეგ დაწყებულ ანტირასისტულ საპროტესტო აქციაზე.
ფოტო: Christian Gooden/AP
მიჩამი ამბობს, რომ ადამიანები, რომლებიც ცდილობდნენ, დაერწმუნებინათ, რომ იგი ცდებოდა, არგუმენტად ლექსიკონის განმარტებას იშველიებდნენ ხოლმე.
"ზოგიერთი ყალბი ანგარიშიდან მწერდა, შენ არ გესმის, რასიზმი რა არისო".
ადამიანები ლექსიკონიდან აღებულ განმარტებას უგზავნიდნენ და ცდილობდნენ, დაემტკიცებინათ, რომ რასიზმი მხოლოდ ის არის, როცა საკუთარ რასას სხვისაზე უპირატესად მიიჩნევ.
"ისინი მეუბნებოდნენ: "შენ სკოლაში [უნივერსიტეტში] ხარ და რისი თქმა გინდა? პრივილეგიებითაც ჩვეულებრივ სარგებლობ". მე კი ვპასუხობდი, რომ იმ ბარიერებს ვგულისხმობ, რომელთაც ჩემი კანის ფერისა და არსებული სისტემის გამო წავაწყდი".
28 მაისს მიჩამმა მერიემ-უებსტერის ლექსიკონს მისწერა წერილი, რომ რასიზმი არის "ორივე — სოციალურ და ინსტიტუციურ ძალაუფლებასთან შერწყმული მიკერძოება. ეს არის სისტემა, რომელიც უპირატესობას კანის ფერზე დაყრდნობით განსაზღვრავს".
მიჩამისდა გასაოცრად, მან პასუხი მომდევნო დღესვე მიიღო. რამდენიმე წერილის გაცვლის შემდეგ, მერიემ-უებსტერმა განაცხადა, რომ "პრობლემა მალევე უნდა მოგვარებულიყო" და განმარტება ჩასწორებულიყო.
ლექსიკონის რედაქციის მენეჯერმა, პიტერ სოკოლოვსკიმ, BBC-ის განუცხადა, რომ რასიზმის მეორე განმარტების ფორმულირება "უფრო ნათელი იქნება მომდევნო გამოცემაში".
"განმარტება შეიძლება უფრო განივრცოს და მასში ტერმინი "სისტემური" იყოს გამოყენებული. ამავდროულად კი მაგალითისთვის ერთი-ორი წინადადებაც დაერთოს თან", — თქვა მან.
როგორც მან დასძინა, ხალხი, რომელიც ახალ განმარტებაზე მუშაობს, თანამშრომლობს შავკანიანთა საკითხებზე მომუშავე ექსპერტებთან, ჩასწორება კი აგვისტოში უნდა გაკეთდეს.
მიჩამი ამბობს, რომ მსგავსი საკითხები, როგორებიცაა განმარტებაში არსებული ხარვეზი, ძალიან მნიშვნელოვანია.
"ვფიქრობ, აუცილებელია, რომ ადამიანებს ამ ტერმინის განმარტება ერთნაირად ესმოდეთ", — განაცხადა მან.
-
ვიდეო: როგორ დაიწყო კოკა-კოლას ქარავნის ისტორია საქართველოში ვიდეო: როგორ დაიწყო კოკა-კოლას ქარავნის ისტორია საქართველოში
-
სუს-ი სამომხმარებლო ფასების შესწავლას იწყებს სუს-ი სამომხმარებლო ფასების შესწავლას იწყებს
გადახედვა
-
საქართველოში პირველი ანტიკორუფციული და კომპლაენსის მართვის სისტემის ISO საქართველოში პირველი ანტიკორუფციული და კომპლაენსის მართვის სისტემის ISO
-
გრიგოლ ლილუაშვილს აღკვეთის ღონისძიების სახით პატიმრობა შეეფარდა გრიგოლ ლილუაშვილს აღკვეთის ღონისძიების სახით პატიმრობა შეეფარდა
გადახედვა
-
ალასკაში ტუნდრა იწვის — უკანასკნელ 3000 წელში ხანძრები სწორედ ბოლო საუკუნეში გახშირდა ალასკაში ტუნდრა იწვის — უკანასკნელ 3000 წელში ხანძრები სწორედ ბოლო საუკუნეში გახშირდა
გადახედვა
-
მეუფე გიორგი ჯამდელიანის მკვლელობის მცდელობის საქმეში ფიგურანტი მონაზონი თეკლა კუბლაშვილი ეკლესიიდან განკვეთეს მეუფე გიორგი ჯამდელიანის მკვლელობის მცდელობის საქმეში ფიგურანტი მონაზონი თეკლა კუბლაშვილი ეკლესიიდან განკვეთეს
გადახედვა
-
რომელ ცხოველებში გვხვდება მონოგამია? — აი, "ერთგული" სახეობები რომელ ცხოველებში გვხვდება მონოგამია? — აი, "ერთგული" სახეობები
გადახედვა
-
გელა ხასაიას ადვოკატის განცხადებით, თავდასხმის ამსახველი ვიდეოჩანაწერები გამოძიებამ გაანადგურა გელა ხასაიას ადვოკატის განცხადებით, თავდასხმის ამსახველი ვიდეოჩანაწერები გამოძიებამ გაანადგურა
გადახედვა
- ანაკლიის საზღვაო ნავსადგური ეკონომიკის სამინისტროს გადაეცა ანაკლიის საზღვაო ნავსადგური ეკონომიკის სამინისტროს გადაეცა
-
სანტა კლაუსის კვანტური სუპერპოზიცია — როგორ ასწრებს სანტა ყველაფერს? სანტა კლაუსის კვანტური სუპერპოზიცია — როგორ ასწრებს სანტა ყველაფერს?
გადახედვა
-
ევროკომისია აშშ-ის მიერ ევროპელი პირებისთვის სავიზო შეზღუდვების დაწესებას გმობს ევროკომისია აშშ-ის მიერ ევროპელი პირებისთვის სავიზო შეზღუდვების დაწესებას გმობს
გადახედვა
-
ოკუპირებულ ცხინვალში სამოქალაქო აქტივისტ თამარა მეარაყიშვილს 2-თვიანი წინასწარი პატიმრობა შეუფარდეს ოკუპირებულ ცხინვალში სამოქალაქო აქტივისტ თამარა მეარაყიშვილს 2-თვიანი წინასწარი პატიმრობა შეუფარდეს
გადახედვა
-
თამარ ჩერგოლეიშვილი: იზოლაცია თუ გაგრძელდა და ავტოკრატია განმტკიცდა, ეს ფასიც სანატრელი ექნება 90%-ს. ფასის პრობლემის გადაჭრა რეჟიმის ცვლილებაა თამარ ჩერგოლეიშვილი: იზოლაცია თუ გაგრძელდა და ავტოკრატია განმტკიცდა, ეს ფასიც სანატრელი ექნება 90%-ს. ფასის პრობლემის გადაჭრა რეჟიმის ცვლილებაა
გადახედვა
-
18 000 წლის წინ უკრაინის ტერიტორიაზე "სახლებს" მამონტის ძვლებისგან აშენებდნენ — კვლევა 18 000 წლის წინ უკრაინის ტერიტორიაზე "სახლებს" მამონტის ძვლებისგან აშენებდნენ — კვლევა
გადახედვა
-
ალექსანდრე რაქვიაშვილი: ფასები ჩვენ ქვეყანაში იზრდება იმიტომ, რომ ეროვნული ბანკი ყოველწლიურად მილიარდობით ლარს ბეჭდავს ალექსანდრე რაქვიაშვილი: ფასები ჩვენ ქვეყანაში იზრდება იმიტომ, რომ ეროვნული ბანკი ყოველწლიურად მილიარდობით ლარს ბეჭდავს
გადახედვა
-
ყოფილი მოკრივე და ბიზნესმენი გიორგი კანდელაკი 200 000-ლარიანი გირაოს სანაცვლოდ გაათავისუფლეს ყოფილი მოკრივე და ბიზნესმენი გიორგი კანდელაკი 200 000-ლარიანი გირაოს სანაცვლოდ გაათავისუფლეს
გადახედვა
-
აშშ საქართველოს თავდაცვის სამინისტროს $10.5 მლნ-მდე ღირებულების გრანტს გამოუყოფს აშშ საქართველოს თავდაცვის სამინისტროს $10.5 მლნ-მდე ღირებულების გრანტს გამოუყოფს
გადახედვა
-
სალომე ზურაბიშვილი: წილოსანებო, კალაძეებო, გორდულაძეებო, ბევრს ნუ ლანძღავთ ლილუაშვილს. აქლემი ხვალ სად მოვა და დაიჩოქებს ხომ არავინ ვიცით სალომე ზურაბიშვილი: წილოსანებო, კალაძეებო, გორდულაძეებო, ბევრს ნუ ლანძღავთ ლილუაშვილს. აქლემი ხვალ სად მოვა და დაიჩოქებს ხომ არავინ ვიცით
გადახედვა
-
შექმენი პირველი შეთავაზება Ads მენეჯერში — საქართველოს ბანკის შეთავაზება ბიზნესს შექმენი პირველი შეთავაზება Ads მენეჯერში — საქართველოს ბანკის შეთავაზება ბიზნესს
-
სალომე ზურაბიშვილი: უცებ აღმოაჩინეს, რომ ბოლო წლების ამ "არ ნახული ეკონომიკური აღმავლობის ჟამს", თურმე გაეპარათ ასევე არნახული ფასების ზრდა! სალომე ზურაბიშვილი: უცებ აღმოაჩინეს, რომ ბოლო წლების ამ "არ ნახული ეკონომიკური აღმავლობის ჟამს", თურმე გაეპარათ ასევე არნახული ფასების ზრდა!
გადახედვა
-
არჩილ გორდულაძე: "მადლობა უნდა გადავუხადოთ საქართველოს პრემიერმინისტრს, ეს არის მაგალითი იმისა, როგორ უსმენს საქართველოს პარლამენტი ხალხს" არჩილ გორდულაძე: "მადლობა უნდა გადავუხადოთ საქართველოს პრემიერმინისტრს, ეს არის მაგალითი იმისა, როგორ უსმენს საქართველოს პარლამენტი ხალხს"
გადახედვა
კომენტარები