რა ხდება?

ყველაფერი იმით დაიწყო, რომ ამერიკაში მცხოვრებმა ქართველმა ექიმმა, ზურაბ გურულმა ფეისბუქზე კორონავირუსის მკურნალობის ქართული პროტოკოლი გააკრიტიკა. მან ასევე განაცხადა, რომ სწორედ ამ პროტოკოლის მიხედვით, პრეპარატ პლაქვენილით საქართველოში უსიმპტომო და მსუბუქ პაციენტებს მკურნალობენ, რაც დაუშვებელი და სახიფათოა.

ქართული პროტოკოლის თანაავტორმა და კორონავირუსის კლინიკური კონტროლის ჯგუფის ხელმძღვანელმა, თენგიზ ცერცვაძემ კი ზურაბ გურული "ფაქტობრივი ტყუილის გავრცელებაში" დაადანაშაულა და თქვა, რომ ქართული პროტოკოლით პრეპარატი მხოლოდ მძიმე ან განსაკუთრებით მძიმე პაციენტებს ენიშნებათ.

ამ ამბებს დაემატა რადიო თავისუფლების მიერ მომზადებული ინტერვიუ ერთ-ერთ ინფიცირებულ პაციენტთან, რომელიც ამბობს, რომ მსუბუქი სიმპტომების მიუხედავად, პლაქვენილი დაუნიშნეს.

რას ჰყვებიან პაციენტები?

რადიო თავისუფლება გვიყვება ერთ-ერთ პაციენტზე რესპუბლიკური საავადმყოფოდან, რომელსაც, მათივე ცნობით, ერთადერთი სიმპტომი დაბალი სიცხე ჰქონდა — 37-დან 37,3-მდე, ათი დღის განმავლობაში. კითხვაზე, თუ როგორია მისი მკურნალობის რუტინა, როგორც მსუბუქი პაციენტის, იგი პასუხობს:

"პლაქვენილს ვიღებ, რომლის დოზაც, მიუხედავად იმისა, რომ სულ მესამე დღეა, აქ ვარ, შემიმცირეს. პირველ დღეს 2 აბი მქონდა, ახლა 1 აბს ვსვამ. კიდევ ერთ წამალს ვსვამ, რომელმაც კუჭი უნდა დაიცვას გაღიზიანებისგან და ერთი ნემსი მიკეთდება მუცელში, ისიც კუჭის დასაცავად.

დაავადებათა კონტროლის ეროვნული ცენტრის დირექტორის შვილი, ნიკოლოზ გამყრელიძეც ჰყვება, რომ კორონავირუსის მკურნალობისას მხოლოდ პლაქვენილს იღებდა. ამის შესახებ მან ტელე­კომ­პა­ნია პა­ლიტ­რა­ნი­უსთან ისაუბრა. იგი ამბობს, რომ თენ­გიზ ცერ­ცვა­ძემ ეს პრეპარატი პირ­ვე­ლი­ვე დღეს დაუნიშნა.

"ძა­ლი­ან და­ბა­ლი სი­ცხე და მშრა­ლი ხვე­ლა მქონ­და, რო­გორც კი ეს ნიშ­ნე­ბი გა­მო­მაჩ­ნდა, მა­შინ­ვე წა­ვე­დი თვი­თი­ზო­ლა­ცი­ა­ში. [...] ეს იყო ერ­თა­დერ­თი პრე­პა­რა­ტი, რო­მელ­საც ვი­ღებ­დი. ჩემ შემთხვე­ვა­ში ძა­ლი­ან მსუ­ბუ­ქად წა­რი­მარ­თა და­ა­ვა­დე­ბა. იქ, სადაც მძი­მე პნევ­მო­ნია ერ­თვე­ბა და სუნთქვის უკ­მა­რი­სო­ბაა, სის­ტე­მუ­რი მკურ­ნა­ლო­ბის კურ­სი ინიშ­ნე­ბა", — ჰყვება ნიკოლოზ გამყრელიძე.

რას ამბობს ექიმი ზურაბ გურული?

17 აპრილს, მისისიპის უნივერსიტეტის პროფესორმა, ზურაბ გურულმა ფეისბუკზე დაწერა, რომ პლაქვენილის უსიმპტომო პაციენტებისთვის, ან პროფილაქტიკისთვის გამოყენება "აბსოლუტურად მიუღებელია". მისი თქმით, მალე ამ პრეპარატს "გაუგებარ და მინიმალური ეფექტის მქონე მედიკამენტად მიიჩნევენ".

"თბილისელო კოლეგებო, არ ვიცი რომელმა თქვენგანმა შეიმუშავეთ პროტოკოლი, მაგრამ უსიმპტომო, ჯანმრთელი ახალგაზრდებისათვის (ძველგაზრდებისათვისაც), რომელთა CT ნორმალურია და დაავადება პრაქტიკულად უჩინრად მიმდინარეობს, პლაქვენილის დანიშვნა არის აბსოლუტურად მიუღებელი.

პლაქვენილს აქვს თავისი განსაკუთრებული დანიშნულება, მაგრამ არავითარ შემთხვევაში საპროფილაქტიკო.

და კიდევ, პლაქვენილი რამდენიმე დღეში თუ არა, კვირაში ოფიციალურად იქნება მიჩნეული, როგორც გაუგებარი და მინიმალური ეფექტის მქონე მედიკამენტი კოვიდის სამკურნალოდ. ასკაციანი კვლევების შედეგები დაიდება მარსელის უსუსური, სასოწარკვეთილი პროტოკოლის საპირწონედ.

და ბოლოს, კლინიკური გზამკვლევი არ არის დოგმა. ყოველ პაციენტს ინდივიდუალური მიდგომა სჭირდება. უსიმპტომო კოვიდს მკურნალობა არ სჭირდება!!! მაქსიმუმ პარაცეტამოლი; ისიც მხოლოდ თავისა და კუნთების ტკივილებისა და ცხელებისათვის. გვახსოვდეს: არ ავნო!!!

P.S. პროტოკოლების ყოველდღიური რევიზია უნდა მოხდეს, რადგან ლიტერატურა შეუჩერებლად, ყოველდღიურად ახალ მონაცემებს იძლევა; უაღრესად დინამიურია სიტუაცია და პროტოკოლიც ასეთივე უნდა იყოს", — წერს გურული.

მოგვიანებით მანვე განმარტა, რომ მან ეს სტატუსი პაციენტების ტოქსიკური პრეპარატისგან დასაცავად დაწერა. მისი თქმით, ამ წამალმა, შეიძლება, იშვიათ შემთხვევაში გამოუსწორებელი, შეუქცევადი გართულება შეიძლება გამოიწვიოს:

"დავწერე იმიტომ, რომ რამდენიმე უაღრესად საგანგაშო წერილი მივიღე კარანტინში მყოფი ახალგაზრდა პაციენტების შესახებ, რომლებსაც ამ მეთოდით მკურნალობენ. არც გამკვირვებია, რადგან ერთერთმა ყველაზე ცნობილმა, ასევე ახალგაზრდა პაციენტმა, რომლის დაავადებაც ასევე უსიმპტომოდ მიმდინარეობდა, საჯაროდ, ინტერვიუში განაცხადა რომ პლაქვენილს იღებდა სამკურნალოდ".

როგორ პასუხობენ ბრალდებებს ადრესატები?

ინფექციური საავადმყოფო ზურაბ გურულს 20 აპრილის დილიდან გამოეხმაურა. მათ თქმით, გურული, რომელიც საექიმო საქმიანობას აშშ-ში ეწევა, "მანამდეც აქვეყნებდა ტენდენციურ პოსტებს ჩვენს ქვეყანაზე, პოლიტიკურ სპექტრზე, ჯანდაცვის სისტემაზე და სხვა".

განცხადების თანახმად, გურულის მიერ გავრცელებული ინფორმაცია ტყუილი და გამიზნული დეზინფორმაციაა.

"რატომ დასჭირდა ბ-ნ გურულს, რომელმაც იმედი გვაქვს წერა-კითხვა იცის "თეთრზე შავის" თქმა? ვფიქრობთ, კომენტარი აქაც ზედმეტია", — აღნიშნავენ ისინი.

განცხადებაში ინფექციური საავადმყოფო მიუთითებს კორონავირუსის მაღალ მაჩვენებელზე ამერიკის შეერთებულ შტატებში და წერს:

"ხომ არ სჯობს ბ-ნმა გურულმა თავისი "მდიდარი ცოდნა და გამოცდილება" იმ ქვეყანაში მაჩვენებლების გაუმჯობესებას მოახმაროს, სადაც ის საქმიანობს".

ამავე განცხადებით ცნობილი ხდება, რომ ინფექციური საავადმყოფო პლაქვენილს თებერვლიდან იყენებს.

ზურაბ ცერცვაძის მიერ გაკრიტიკებული პროტოკოლის თანაავტორი ინფექციური საავადმყოფოს დირექტორი აშშ-ში მცხოვრები ექიმის განცხადებას პირადადაც გამოეხმაურა. თენგიზ ცერცვაძის თქმით, "გურული იმ კატეგორიას მიეკუთვნება, რომელსაც სხვისი აშენებული საქართველო არ უნდა". ის ექიმს პოლიტიკურად ანგაჟირებულს უწოდებს და აცხადებს, რომ ექიმი "ფაქტობრივ სიცრუეს" ავრცელებს.

ზურაბ გურულის კრიტიკის პასუხად, ცერცვაძე განმარტავს, რომ მედიკამენტი პლაქვენილი სამკურნალოდ ყველა სხვა არსებულს სჯობს. მისი თქმით, ამ დასკვნამდე თებერვალში მივიდნენ, მას შემდეგ, რაც სხვადასხვა ქვეყანაში ჩატარებული კვლევები გააანალიზეს.

"ჩერჩილი ამბობდა, რომ დემოკრატია მმართველობის ყველაზე საშინელი ფორმაა, მაგრამ უკეთესი არ არსებობს. ძალიან კარგად შეესაბამება ეს პლაქვენილს. ჩვენ ყველამ ვიცით, რომ კოვიდის ეფექტიანად სამკურნალო პირდაპირი ანტივირუსული მედიკამენტი არ არსებობს, არ არის დამტკიცებული და მიმდინარეობს ძიება. დაახლოებით 15-16 მედიკამენტს ცდიან. ამ ფონზე, პლაქვენილი ბევრის მიერ მიჩნეულია არსებულ მედიკამენტებს შორის საუკეთესოდ. ჩვენ ასე ჩავთვალეთ", — თქვა მან.

თენგიზ ცერცვაძე უარყოფს ექიმ ზურაბ გურულის ბრალდებასაც იმაზე, რომ პლაქვენილი საპროფილაქტიკოდ ან უსიმპტომო პაციენტებისთვის გამოიყენება.

"ეს არის არა აზრთა სხვადასხვაობა, არამედ, ესაა ფაქტობრივი ტყუილი. [...] პირიქით, ხაზგასმით, გამუქებული შრიფტით წერია, რომ პლაქვენილი არ უნდა დაენიშნოს უსიმპტომო ავადმყოფებს, რომ უნდა დაენიშნოს მხოლოდ საშუალო, მძიმე ან განსაკუთრებით მძიმე ავადმყოფებს", — ამბობს ის.

ცერცვაძემ ამერიკის შეერთებული შტატების პრეზიდენტის, დონალდ ტრამპის განცხადებაც მოიშველია და თქვა, რომ მან "მოუწოდა ამერიკას, დაუყოვნებლივ დაიწყოს მკურნალობა პლაქვენილით". ინფექციური საავადმყოფოს დირექტორმა დაამატა ისიც, რომ ტრამპს ამის თქმის საშუალება, სავარაუდოდ, "მრჩეველთა გუნდმა" მისცა.

მისივე განმარტებით, 28 მარტს პლაქვენილს ამერიკის წამლისა და საკვების ადმინისტრაციამ (FDA) რეკომენდაცია ოფიციალურად მისცა.

თენგიზ ცერცვაძე დასძენს, რომ საქართველო მხოლოდ პლაქვენილზე არ არის კონცენტრირებული და გამოიყენეს სხვა პრეპარატებიც, მათ შორის, ტოცილიზუმაბი, რომელიც ძლიერი მედიკამენტია და მხოლოდ მძიმე პაციენტებს ენიშნება.

პირველი საუნივერსიტეტო კლინიკის დირექტორმა კოლეგებს, რომლებიც, მისი თქმით, "ოთახში გამოკეტილები აკრიტიკებენ", უფრო ემოციურად უპასუხა. ლევან რატიანმა თქვა, რომ ისინი პროტოკოლს "აქილიკებენ" და "ლანძღავენ", შემდეგ კი კრიტიკის ავტორებს მათთან ერთად "სასიკვდილო სივრცეში" შესვლა შესთავაზა:

"უამრავი ინფორმაცია იწერება დღეს ამასთან დაკავშირებით და მინდა ვუთხრა ყველას, ბატონებსა და ქალბატონებს, ერსა და ბერს, მოკლეენიანებსა და გრძელენიანებს: ახლა დგება მომენტი, როცა ერთად უნდა გადავრჩეთ; არ არის არავითარ შემთხვევაში ქილიკის დრო იმიტომ, რომ ორივე მხარზე, სამწუხაროდ, გვაზის უხილავი მტერი.

კიდევ ერთხელ ვიმეორებ, თუ ვინმეს შენიშვნის მოცემის, დარიგების დიდი სურვილი აქვს, აი, ბატონო კლინიკა. შეუძლიათ მობრძანდნენ და იმ სივრცეში, რასაც სასიკვდილო სივრცე ჰქვია, იმუშაონ. ჩვენც გვეშინია ამ სივრცის, რომელიც ძალიან გვიყვარს. სამწუხაროდ, გვეშინია შესვლის, იმიტომ, რომ ჩვენც შეიძლება გავხდეთ დაავადებულები; ჩვენც შეიძლება გავხდეთ კრიტიკულები და ჩვენც დავამთავროთ სიცოცხლე ბიოლოგიური სიკვდილით. [...]

ძალიან ძნელია, როცა ოთახში გამოკეტილები გვაქილიკებენ და გვლანძღავენ ამ სასიკვდილო სივრცეში შემსვლელ ექიმებს".

რა წერია COVID-19-ის მკურნალობის ქართულ პროტოკოლში?

ახალი კორონავირუსით (SARS-CoV-2) გამოწვეული ინფექციის (COVID-19) კლინიკური მართვის პროტოკოლში წერია:

• უსიმპტომო COVID-19-ით პაციენტები ჰიდროქსიქლოროქინით (პლაქვენილით) მკურნალობას არ საჭიროებენ;
• მსუბუქი მიმდინარეობის COVID-19-ით პაციენტებში ჰიდროქსიქლოროქინით (პლაქვენილით) მკურნალობის საკითხი უნდა გადაწყდეს ინდივიდუალურად;
• საშუალო, მძიმე და ძალიან მძიმე (კრიტიკული) მიმდინარეობის COVID-19-ით პაციენტებში ჰიდროქსიქლოროქინი (პლაქვენილი) ინიშნება 5-დან 10 დღის განმავლობაში, გამომდინარე კლინიკური მდგომარებიდან;
• კატეგორიულად დაუშვებელია ამ მედიკამენტის გამოყენება COVID-19-ის საპროფილაქტიკოდ, ვინაიდან მისმა არამიზნობრივმა გამოყენებამ შესაძლოა სერიოზული ზიანი მიაყენოს პიროვნების ჯანმრთელობას;
• ჰიდროქსიქლოროქინი (პლაქვენილი) სიფრთხილით უნდა დაინიშნოს ორსულ ქალებში და ამ მედიკამენტის გამოყენება უნდა მოხდეს მხოლოდ აუცილებლობის შემთხვევაში.

რა ვიცით პრეპარატ პლაქვენილზე?

ჰიდროქსიქლოროქინი, ანუ პლაქვენილი არის მედიკამენტი, რომელიც ძირითადად მალარიის, რევმატოიდული ართრიტის და კიდევ რამდენიმე სხვა დაავადების წინააღმდეგ გამოიყენება.

პლაქვენილის გვერდითი ეფექტები კარგადაა ცნობილი. აშშ-ის საკვებისა და მედიკამენტების ასოციაციაზე (FDA) დაყრდნობით, პლაქვენილის მიღებისას შეიძლება მოხდეს თვალის ბადურის შეუქცევადი დაზიანება, არითმია, სისუსტე, სისხლში შაქრის დონის უეცარი ვარდნა და სხვა. ასევე, ცნობილია, რომ პლაქვენილი ძლიერ ფსიქიკურ სიმპტომებსაც იწვევს.

ძლიერი გვერდითი ეფექტების გამო ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციამ მალარიის სამკურნალოდ პლაქვენილზე რეკომენდაციებიც შეწყვიტა.

ჰიდროქსიქლოროქინი აღმოჩნდა ერთ-ერთი მედიკამენტი, რომლის გამოცდაც მეცნიერებმა კორონავირუსის წინააღმდეგ დაიწყეს, თუმცა მიღებული შედეგები მერყევია და მისი ეფექტიანობა სათანადოდ ჯერჯერობით ვერ საბუთდება.