კორონავირუსი: საქართველოს ეკონომიკაზე გავლენის 3 შესაძლო სცენარი 2020 წელს
კვლევა თავდაპირველად გამოქვეყნდა Galt & Taggart-ის ვებსაიტზე
COVID-19 მსოფლიო პანდემიად გამოცხადდა და უფრო სწრაფად ვრცელდება, ვიდრე ეს მოსალოდნელი იყო რამდენიმე კვირის წინ.
ვირუსის საწინააღმდეგო ვაქცინა სავარაუდოდ 2021 წლის დასაწყისში იქნება ხელმისაწვდომი. ქვეყნების შიგნით არსებული მდგომარეობის შემსუბუქებაზე დადებით გავლენას მოახდენს ეფექტური სამკურნალო საშუალება, რომელიც ამ ეტაპზე არ არსებობს.
არსებული კრიზისი მსოფლიოში ამცირებს, როგორც მიწოდებას (რადგან წარმოება შეზღუდულად ოპერირებს და მიწოდების ჯაჭვები შეფერხებულია), ისე მოთხოვნას (სოციალური დისტანცია, გაურკვევლობა, სამუშაო ადგილების დაკარგვა).
ვირუსის შეჩერების ვადებზე გაურკვევლობა ეკონომიკურ პროგნოზირებას ართულებს, რადგან არ არსებობს მსოფლიოში შესადარი ისტორიული მაგალითი. ზოგიერთი ანალიტიკოსის მოსაზრებით, ვირუსის გავლენა მსოფლიო ეკონომიკაზე მე-2 მსოფლიო ომის მასშტაბებს გაუტოლდება.
კრიზისის საპასუხოდ განვითარებულმა ქვეყნებმა (აშშ, ევროკავშირი და სხვ.) მნიშვნელოვანი რესურსების მობილიზება მოახდინეს.
საერთაშორისო საფინანსო ინსტიტუტებმა წევრი ქვეყნებისთვის მნიშვნელოვანი თანხები გამოყვეს (IMF – 1 ტრილიონი დოლარი, WB – 12 მლრდ დოლარი, EBRD – 1 მლრდ დოლარი და სხვ.)
ვირუსის გავრცელება საქართველოში და რეაგირება
საქართველო ბიოლოგიური საფრთხეებისადმი მზაობის ინდექსით მსოფლიოს 195 ქვეყნიდან 42-ე ადგილს იკავებს.
გლობალური ჯანმრთელობის დაცვის ინდექსის (GHS) მიხედვით, მსოფლიოს მზაობა ეპიდემიებისა და პანდემიების მიმართ დაბალია (საშუალო ქულა 40.2-ია 100 მაქსიმალურიდან).
საქართველოს მზაობა (52.0 ქულა) მაღალშემოსავლიანი ქვეყნების საშუალო მაჩვენებელს (51.9) უტოლდება.
მნიშვნელოვანია ქვეყნის შიგნით ვირუსის გავრცელების პრევენცია
მიღებულია შემდეგი უსაფრთხოების ზომები:
- გამოცხადდა საგანგებო მდგომარეობა
- საქართველოს საზღვრები ჩაიკეტა მგზავრებისთვის, ხოლო სატვირთო გადაზიდვებს შეზღუდვა არ ეხება
- შეწყდა სასწავლო პროცესი
- ოპერირებენ მხოლოდ სასიცოცხლო დანიშნულების ობიექტები
- მარნეულსა და ბოლნისში გამოცხადდა კარანტინი
- არ იზღუდება მშენებლობა, წარმოება და ტრანსპორტი
თბილისში სატრანსპორტო გადაადგილების სიხშირემ იკლო:
ეკონომიკური ღონისძიებები საქართველოში
✔ ტურიზმთან დაკავშირებულ კომპანიებს გადაუვადდათ 4 თვის ქონების და საშემოსავლო გადასახადები.
✔ 4-დან 50 ნომრამდე სიდიდის დაახლ. 2,000 სასტუმრო მიიღებს საბანკო სესხის % 6 თვის პროცენტის თანადაფინანსებას.
✔ ფასის სუბსიდირება: ბრინჯი, ფქვილი, მაკარონი, ხორბალი, მზესუმზირის ზეთი, შაქარი, რძის ფხვნილი და მისგან წარმოებული პროდუქტები, წიწიბურა და ლობიო.
✔ კაპიტალური ხარჯები დამატებით გაიზრდება 300 მლნ ლარით.
✔ დღგ-ს დაბრუნებები გაორმაგდება 1,200 მლნ ლარამდე, დაგეგმილი 600 მლნ ლარის ნაცვლად.
✔ ეროვნულმა ბანკმა შეარბილა საბანკო რეგულაციები.
✔ 3 თვით გადავადდა საბანკო სესხების მომსახურება.
✔ საერთაშორისო საფინანსო ინსტიტუტებიდან (სავალუტო ფონდი და სხვა) დაფინანსების მოზიდვაზე დაჩქარდა მუშაობა.
✔ თბილისის მერიამ იჯარისგან გაათავისუფლა ღია კაფეები 2020 წელს, 3 თვით იჯარისგან გათავისუფლდნენ მცირე/საშუალო ბიზნესები.
საქართველოს ეკონომიკაზე გავლენის 3 შესაძლო სცენარი 2020 წელს
სცენარი I — ოპტიმისტური
ეკონომიკური ვარდნა მოსალოდნელია მარტი-მაისის პერიოდში, ივნისიდან კი გამოცოცხლება. ვირუსის კონტროლის პერიოდია აპრილი-მაისი, ალბათობა — 10%, ეკონომიკური ზრდა კი 2.1% იქნება.
სცენარი II — შუალედური
ეკონომიკური ვარდნა მოსალოდნელია მარტი-მაისის პერიოდში, გამოცოცხლება — ივნის-სექტემბერში, ოქტომბრიდან ისევ ვარდნა. ვირუსის კონტროლის კუთხით, აპრილი-მაისი შეკავების პერიოდია, ოქტომბერში ვირუსის ხელახალი გავრცელებაა მოსალოდნელი. ალბათობა — 50%, ეკონომიკური ზრდა კი -2.7% იქნება.
სცენარი III — პესიმისტური
ეკონომიკური ვარდნა მოსალოდნელია მარტიდან წლის ბოლომდე. ვირუსის კონტროლი 2020 წელს ვერ შეჩერდება. ალბათობაა — 40%, ხოლო ეკონომიკური ზრდა -6.0%.
მოსალოდნელია უძრავი ქონების ფასებში წინა კრიზის მასშტაბის კორექცია, ამჟამად ფასების უფრო დაბალი დონის მიუხედავად.
საგარეო ბალანსის კორექტირება იმპორტის მნიშვნელოვანი შემცირებით იქნება შესაძლებელი
შიდა მოხმარების მესამედი სურსათია, რაც კრიზისის პირობებში ნაკლებად ეცემა
- საქართველოში მოხმარების მესამედი საკვებია (vs 8% ევროკავშირში)
- სურსათზე, ალკოჰოლსა და თამბაქოზე ტურისტები საქართველოში ჩვენს შინამეურნეობებზე 5-ჯერ ნაკლებს ხარჯავენ
- სურსათის მოხმარება კრიზისის პირობებში უფრო ნაკლებად ეცემა, ვიდრე სხვა საქონელი/ მომსახურება
- ეკონომიკური იზოლაციის პირობებში სურსათის ადგილობრივი წარმოება ეკონომიკური აქტივობისთვის სტიმულია
სურსათის თვითუზრუნველყოფა მნიშვნელოვანია
კრიზისულ პერიოდში კერძო ინვესტიციები მკვეთრად ეცემა. შესაბამისად, ჯამურად ეკონომიკისთვის და ასევე სამშენებლო კომპანიებისა და ამ სექტორში დასაქმებულებისთვის მნიშვნელოვანია მთავრობის ინფრასტრუქტურული პროექტების ზრდა.
სამშენებლო აქტივობა ეკონომიკური კრიზისის დროს მკვეთრად ეცემა.
მოსალოდნელია უძრავი ქონების ფასების კლება
COVID-19-ის მოსალოდნელი გავლენა საქართველოს ეკონომიკის სექტორებზე
ტურიზმსა და მომსახურების სხვა სექტორებში დასაქმებულია სამუშაო ძალის ნახევარი, როცა ეკონომიკაში მათი წილი 80%-მდეა. შესაბამისად, კრიზისს ეკონომიკაზე უფრო დიდი ნეგატიური გავლენა ექნება.
მოსალოდნელია უმუშევრობის მნიშვნელოვანი ზრდა.
რა უნდა გააკეთოს მთავრობამ?
მოკლევადიანი ღონისძიებები
- მოწყვლადი მოსახლეობის სოციალური შემწეობა/კომუნალური გადასახადების დაფინანსება
- ქონების გადასახადის განახევრება
- საგარეო დაფინანსების მოზიდვა
- ბიზნესის რეგულაციების გადახედვა/შეჩერება
- საპენსიო შენატანების შეჩერება დროებით
- ფინანსური პირობების შერბილება ბანკებისთვის (კაპიტალის მოთხოვნები და სხვ.)
- საბანკო რეგულაციების შემდგომი გამარტივება
- საავადმყოფოების აღჭურვა/გაძლიერება
- სტრატეგიულად მნიშვნელოვანი სექტორების მხარდაჭერის გაგრძელება
საშუალო/გრძელვადიანი ღონისძიებები
- ახალი ეკონომიკური მოდელის შემუშავება მსოფლიოში შეცვლილი მდგომარეობის გათვალისწინებით
- არსებული თავისუფალი სავაჭრო რეჟიმების მაქსიმალური გამოყენება (DCFTA და სხვა ორმხრივი სავაჭრო შეთანხმებები)
- დარგების იდენტიფიცირება/წახალისება, სადაც მეტნაკლებად გვაქვს წარმოების პოტენციალი:
შიდა ბაზრისთვის
ექსპორტისთვის - უცხოური ინვესტიციების მოზიდვა
- განათლების სექტორის ძირეული რეფორმა კერძო სექტორის აქტიური ჩართულობით
-
გადახედვალავროვი ოცნების რუსულ კანონზე ამბობს, რომ "ძალიან რბილია" ლავროვი ოცნების რუსულ კანონზე ამბობს, რომ "ძალიან რბილია"
-
გადახედვაოცნების დეპუტატის, გოჩა ენუქიძის ცოლი: არა რუსულ კანონს! გელით რუსთაველზე ოცნების დეპუტატის, გოჩა ენუქიძის ცოლი: არა რუსულ კანონს! გელით რუსთაველზე
-
გადახედვავახტანგ გომელაური: აქციის მონაწილეები სიტყვიერ შეურაცხყოფას აყენებდნენ პოლიციას, ამის შემდეგ მოხდა დაპირისპირება ვახტანგ გომელაური: აქციის მონაწილეები სიტყვიერ შეურაცხყოფას აყენებდნენ პოლიციას, ამის შემდეგ მოხდა დაპირისპირება
-
გადახედვახაბეიშვილი: ელისაშვილის ცემა იყო მიზანმიმართული, საზოგადოებას უთხრეს — თუ პარლამენტარს ასე ვექცევით, თქვენ უარესად მოგექცევით ხაბეიშვილი: ელისაშვილის ცემა იყო მიზანმიმართული, საზოგადოებას უთხრეს — თუ პარლამენტარს ასე ვექცევით, თქვენ უარესად მოგექცევით
-
გადახედვარა ეწერა რუსთავი 2-ის საინფორმაციოს უფროსის Whatsapp სტატუსში, რომელიც დღეს გამოქვეყნდა და მალევე წაიშალა რა ეწერა რუსთავი 2-ის საინფორმაციოს უფროსის Whatsapp სტატუსში, რომელიც დღეს გამოქვეყნდა და მალევე წაიშალა
-
გადახედვაახალგაზრდების ორგანიზებით, პარლამენტთან საპროტესტო აქცია დღეს 19 საათზე იგეგმება ახალგაზრდების ორგანიზებით, პარლამენტთან საპროტესტო აქცია დღეს 19 საათზე იგეგმება
-
-
გადახედვატაბიძეზე მომხდარი დაჭრის ფაქტზე ერთ პირს ბრალი წარუდგინეს ტაბიძეზე მომხდარი დაჭრის ფაქტზე ერთ პირს ბრალი წარუდგინეს
-
გადახედვარატომ გაუჩინარდნენ ევროპის მონადირე-შემგროვებლები რატომ გაუჩინარდნენ ევროპის მონადირე-შემგროვებლები
-
გადახედვასაფრანგეთმა აზერბაიჯანიდან კონსულტაციებისთვის ელჩი გაიწვია საფრანგეთმა აზერბაიჯანიდან კონსულტაციებისთვის ელჩი გაიწვია
-
გადახედვაოცნება ოფშორებთან დაკავშირებულ კანონს ივანიშვილს არგებს, იზრდება კრიმინალური და რუსული კაპიტალის შემოდინების რისკიც — TI ოცნება ოფშორებთან დაკავშირებულ კანონს ივანიშვილს არგებს, იზრდება კრიმინალური და რუსული კაპიტალის შემოდინების რისკიც — TI
-
გადახედვასადგური, რომელსაც ჩინეთის მთავრობა აშენებს, ინტერნეტმა ჰიგიენურ საფენს მიამსგავსა სადგური, რომელსაც ჩინეთის მთავრობა აშენებს, ინტერნეტმა ჰიგიენურ საფენს მიამსგავსა
-
გადახედვაპარლამენტში გომელაურის მოსმენისას ხმაური იყო — პაპუაშვილმა სალომე სამადაშვილს დარბაზი დაატოვებინა პარლამენტში გომელაურის მოსმენისას ხმაური იყო — პაპუაშვილმა სალომე სამადაშვილს დარბაზი დაატოვებინა
-
გადახედვამოუსმინეთ: ტეილორ სვიფტმა ახალი "ორმაგი" ალბომი გამოუშვა 31 სიმღერით მოუსმინეთ: ტეილორ სვიფტმა ახალი "ორმაგი" ალბომი გამოუშვა 31 სიმღერით
-
გადახედვაევროკავშირს კი არა, ყველანაირ დასავლეთს დაგვავიწყებენ, არც ვიზალიბერალიზაცია შეგვრჩება — რას ამბობს ოპოზიცია ოფშორების კანონზე ევროკავშირს კი არა, ყველანაირ დასავლეთს დაგვავიწყებენ, არც ვიზალიბერალიზაცია შეგვრჩება — რას ამბობს ოპოზიცია ოფშორების კანონზე
-
გადახედვაპარლამენტმა ე.წ. ოფშორების შესახებ კანონი დაამტკიცა პარლამენტმა ე.წ. ოფშორების შესახებ კანონი დაამტკიცა
-
გადახედვავენერას ატმოსფეროდან კოსმოსში ნახშირბადი და ჟანგბადი ჟონავს ვენერას ატმოსფეროდან კოსმოსში ნახშირბადი და ჟანგბადი ჟონავს
-
გადახედვა"გერმანიის ელჩმა კანცლერის ციტირება სწორად მოახდინა, ბუნდესტაგის აბსოლუტური უმრავლესობა მკაცრად ეწინააღმდეგება აგენტების კანონს — როთი "გერმანიის ელჩმა კანცლერის ციტირება სწორად მოახდინა, ბუნდესტაგის აბსოლუტური უმრავლესობა მკაცრად ეწინააღმდეგება აგენტების კანონს — როთი
-
გადახედვაპროკურატურის თანამშრომლის სახელის გამოყენებით, თანხის გამოძალვის ფაქტზე, ორ პირს პატიმრობა მიესაჯა პროკურატურის თანამშრომლის სახელის გამოყენებით, თანხის გამოძალვის ფაქტზე, ორ პირს პატიმრობა მიესაჯა
-
გადახედვაპარლამენტთან ახალგაზრდები აქციას მართავენ — რუსთაველი გადაკეტილია პარლამენტთან ახალგაზრდები აქციას მართავენ — რუსთაველი გადაკეტილია
-
გადახედვააზერბაიჯანში, "ამორალური კონტენტის" გამო, 60-მდე ტიკტოკერი დასაჯეს აზერბაიჯანში, "ამორალური კონტენტის" გამო, 60-მდე ტიკტოკერი დასაჯეს
კომენტარები