ასტრონომებმა ტიბეტში განთავსებული Tibet AS-gamma დეტექტორით რეკორდულად მაღალი ენერგიის მქონე ფოტონები დააფიქსირეს. კიბორჩხალის ნისლეულში წარმოქმნილი ფოტონების ენერგია 100 ტერაელექტრონვოლტს აჭარბებდა. ეს ტრილიონი ელექტრონვოლტია, რაც დაახლოებით 10-ჯერ უფრო მეტია, ვიდრე მაქსიმალური ენერგია, რომელიც დიდ ადრონულ კოლაიდერში ნაწილაკების შეჯახებისას წარმოიქმნება.

მეცნიერები მიიჩნევენ, რომ კიბორჩხალის ნისლეულის ცენტრში პულსარი იმალება, ეს უსწრაფესად მბრუნავი ბირთვია, რომელიც ზეახალი ვარსკვლავის აფეთქების შემდეგ რჩება. კიბორჩხალას ნისლეული დედამიწიდან 6 500 სინათლის წლის დაშორებით იმყოფება. რაც ნიშნავს, რომ მისგან წამოსულ სინათლეს დედამიწამდე მოსაღწევად ამდენივე დრო სჭირდება.

კვლევა განსაკუთრებით მაღალი ენერგიის მქონე ფოტონების დაფიქსირების შესახებ ჟურნალ Physical Review Letters-ში 29 ივლისს, იაპონელი და ჩინელი მეცნიერების მიერ გამოქვეყნდა.

გამა სხივების მსგავსი მაღალენერგიული ფოტონებისთვის დედამიწის ატმოსფეროში გავლა რთულია. ამის ნაცვლად, გამა სხივის ატმოსფეროსთან დაჯახებისას ახალი ნაწილაკების მთელი კასკადი წარმოიქმნება. ასტრონომები კი სწორედ ამ ნაწილაკების "წვიმას" აკვირდებიან, რისთვისაც დეტექტორების ვრცელ სისტემას იყენებენ.

Tibet AS-gamma 597 დეტექტორისგან შეგება, რომელიც 65 700 კვადრატული მეტრის ფართობზეა განაწილებული. ამ სენსორების საშუალებით გამა სხივების წარმომავლობისა და ენერგიის დაფიქსირება ხდება. ასტრონომები დეტექტორებისგან ინფორმაციას 2014-დან 2017 წლამდე აგროვებდნენ, ამ პერიოდში მათ 100 ელეტრონვოლტზე უფრო მაღალი ენერგიის მქონე სხივები 24-ჯერ დააფიქსირეს.

მაღალენერგიული ნაწილაკები ჩვენთვის კარგი ნამდვილად არ იქნებოდა, ისინი რომ პირდაპირ გვეჯახებოდნენ. საბედნიეროდ, ასეთი ნაწილაკები დედამიწის ატმოსფეროში იშლებიან, შეჯახების შედეგად წარმოქმნილი სხვა ნაწილაკები კი ჩვენთვის საფრთხეს არ წარმოადგენს.

ჯერჯერობით დიდწილად გაურკვეველია, თუ როგორ ახერხებს კიბორჩხალის ნისლეული ამდენად დიდი ენერგიის მქონე ნაწილაკების გამოტყორცნას, თუმცა მასში წვლილი ნისლეულის ცენტრში მცხოვრებ პულსარს უნდა მიუძღვოდეს. პულსარი ძლიერ მზიურ ქარს და მაგნიტურ ველს წარმოქმნის, რომელსაც გარშემო არსებული ნაწილაკების აჩქარება და მათი ენერგიის მაღალ ნიშნულამდე გაზრდა შეუძლია.