ურანს ოდესღაც უზარმაზარი ობიექტი დაეჯახა და ის სამუდამოდ დააზიანა
ეს ობიექტი დედამიწაზე ორჯერ დიდი ზომის უნდა ყოფილიყო
მზის სისტემაში, ურანის გარდა, ყველა პლანეტა მეტნაკლებად თანაბრად არის ორიენტირებული, ანუ მათი ჩრდილოეთი და სამხრეთ პოლუსები ერთ მხარესაა მიმართული. ურანი განსხვავებულია. ლურჯი პლანეტის ჩრდილო-სამხრეთის ღერძი მზის ორბიტალური სიბრტყიდან 98 გრადუსით არის გადახრილი - ის მზის გარშემო პრაქტიკულად მხარზე წამოწოლილი ბრუნავს.
ეს იმდენად უჩვეულოა, რომ ამ უცნაურობის ქვეშ რაღაც მიზეზი უნდა იმალებოდეს. ახლა კი ასტრონომები ფიქრობენ, რომ მათ ურანის საიდუმლო ამოხსნეს. ოდესღაც ურანს დედამიწაზე ორჯერ დიდი ზომის პლანეტა დაეჯახა და "გადააყირავა". მსგავსი შედეგი ერთ გიგანტურ ან რამდენიმე პატარა შეჯახებას შეიძლება გამოეწვია. თუმცა ჩვენ ძალიან ცოტა ვიცით იმის შესახებ, თუ როდის მოხდა ეს შეჯახება და კიდევ რა ცვლილებები გამოიწვია მან პლანეტაზე.
ამ კითხვებზე პასუხების გასაცემად, მეცნიერებმა კომპიუტერული სიმულაციები გამოიყენეს, ურანის მოდელს სხვადასხვა ზომის პლანეტები დააჯახეს და შედეგებს დააკვირდნენ.
"ჩვენ, სუპერკომპიუტერების საშუალებით, 50-ზე მეტი სხვადასხვა შეჯახების სცენარის სიმულაცია მოვახდინეთ და ვეცადეთ გვენახა ის პროცესები, რომლებმაც პლანეტის ევოლუციაში წვლილი შეიტანა” - ამბობს დარემის უნივერსიტეტის ფიზიკოსი იაკობ კეგერი.
“ჩვენი შედეგების მიხედვით, ყველაზე რეალური სცენარი ახალგაზრდა ურანთან დედამიწაზე ორჯერ დიდი ზომის ობიექტის პლანეტარული შეჯახებაა”
ეს კატასტროფა, სავარაუდოდ 4 მილიარდი წლის წინ მოხდა, როდესაც ჩვენი მზის სისტემა ჯერ კიდევ ახალი ჩამოყალიბებული იყო. ასეთი კატაკლიზმა ურანთან დაკავშირებულ სხვა უცნაურობებსაც ზუსტად ხსნის. მაგალითად პლანეტის ეკვატორული რგოლები, ან მთვარეები, რომლებიც ერთი მიმართულებით მოძრაობს. ის ფაქტი, რომ მისი ყველა მთვარე, ურანის გარშემო, ერთი მიმართულებით ბრუნავს აქამდე შეჯახების ჰიპოთეზის პრობლემას წარმოადგენდა, რადგან ადრეული სიმულაციები აჩვენებდა, რომ ასეთ შეჯახებას, წესით, ზოგიერთი მთვარის ბრუნვის მიმართულება უნდა შეეცვალა. ახლა კი აღმოჩნდა, რომ თუ ურანს მოზრდილი ქვის ან ყინულის ობიექტი დაეჯახებოდა, ის პლანეტასთან შეჯახების შედეგად წარმოქმნილი ქვების და ყინულის ღრუბელს ორბიტაზე ერთი მიმართულებით გატყორცნიდა, რამაც საბოლოოდ ერთი მიმართულებით მოძრავი მთვარეები და ასევე ეკვატორული რგოლები მოგვცა. ხოლო ურანის გარე ორბიტებზე ნანახი განსხვავებული მახასიათებლების მქონე მთვარეები, სავარაუდოდ ურანმა ცხოვრების მომდევნო პერიოდებში შეიძინა.
კიდევ ერთი გაურკვეველი ფაქტი იყო ის, თუ როგორ მოახერხა ურანმა ასეთი შეჯახების მიუხედავად, თავისი ატმოსფეროს შენარჩუნება. პასუხი ისაა, რომ ეს შეჯახება უფრო მეტად “გვერდის გაკვრა” იყო, ვიდრე პლანეტების პირდაპირი დაჯახება. ასეთი ნაწილობრივი შეჯახება საკმარისი იქნებოდა იმისთვის, რომ პლანეტა თავისი ღერძიდან "გადაყირავებულიყო," მაგრამ ამავდროულად, თავისი ატმოსფეროც შეენარჩუნებინა.
ასეთი შეჯახება ასევე გამოიწვევდა პლანეტის შიგნით გამდნარი ყინულის და ქვის მასების წარმოქმნას, რაც ხსნის ურანის ასიმეტრიულ მაგნიტურ ველს.
რომ შევაჯამოთ, აღმოჩნდა რომ ეს მოდელი ურანის ყველა უცნაურობას კარგად ხსნის, რაც ძალიან სასიხარულო ამბავია. ეს გამოგვადგება არა მხოლოდ ჩვენი მზის სისტემის, არამედ სხვა ეგზოპლანეტების შესასწავლადაც, რადგან კეპლერის მისიის მიერ აღმოჩენილი ეგზოპლანეტების უმეტესობა სწორედ ურანის მსგავსია. ასე რომ, ურანის საიდუმლოებების ამოხსნა დაგვეხმარება სხვა პლანეტების თავისებურებების უკეთ ახსნაში.
-
გადახედვაე.წ. სამხრეთ ოსეთის ხელისუფლება საქართველოში საპარლამენტო არჩევნების გამო გადასასვლელებს კეტავს ე.წ. სამხრეთ ოსეთის ხელისუფლება საქართველოში საპარლამენტო არჩევნების გამო გადასასვლელებს კეტავს
-
-
გადახედვარაფა ნადალმა კარიერა დაასრულა რაფა ნადალმა კარიერა დაასრულა
-
გადახედვამეცნიერებმა მზის ატმოსფეროს მაგნიტური ველის დეტალური რუკა შექმნეს მეცნიერებმა მზის ატმოსფეროს მაგნიტური ველის დეტალური რუკა შექმნეს
-
გადახედვამერია: უკრაინა-საქართველოს მატჩის შემდეგ მეტრო და ავტობუსები გვიანობამდე იმუშავებს მერია: უკრაინა-საქართველოს მატჩის შემდეგ მეტრო და ავტობუსები გვიანობამდე იმუშავებს
-
-
გადახედვაანა ნაცვლიშვილი: მდინარაძის ბრიფინგი ადასტურებს, რომ "ოცნება" არჩევნებს აგებს ანა ნაცვლიშვილი: მდინარაძის ბრიფინგი ადასტურებს, რომ "ოცნება" არჩევნებს აგებს
-
გადახედვასანდრო რაქვიაშვილი: მამუკა მდინარაძეს დაავიწყდა "გირჩი" იმიტომ, რომ მართლა ერთადერთი და მთავარი კონკურენტი ვართ სანდრო რაქვიაშვილი: მამუკა მდინარაძეს დაავიწყდა "გირჩი" იმიტომ, რომ მართლა ერთადერთი და მთავარი კონკურენტი ვართ
-
გადახედვატეილორ სვიფტმა ქარიშხალი მილტონის მსხვერპლთა დასახმარებლად $5 მილიონი გასცა ტეილორ სვიფტმა ქარიშხალი მილტონის მსხვერპლთა დასახმარებლად $5 მილიონი გასცა
-
გადახედვასაია-ს თავმჯდომარე საკონსტიტუციო სასამართლოს გადაწყვეტილებაზე: სხვა მექანიზმებსაც გამოვიყენებთ, რომელიც საბოლოოდ მიიყვანეს ქვეყანას იქამდე, რომ რუსული კანონი გაუქმდება საია-ს თავმჯდომარე საკონსტიტუციო სასამართლოს გადაწყვეტილებაზე: სხვა მექანიზმებსაც გამოვიყენებთ, რომელიც საბოლოოდ მიიყვანეს ქვეყანას იქამდე, რომ რუსული კანონი გაუქმდება
-
გადახედვაგიგი უგულავა: ე.წ ტექნიკური მთავრობის პრემიერ-მინისტრობის კანდიდატი არჩევნებამდე უნდა დასახელდეს გიგი უგულავა: ე.წ ტექნიკური მთავრობის პრემიერ-მინისტრობის კანდიდატი არჩევნებამდე უნდა დასახელდეს
-
გადახედვაDRI: განსაკუთრებით აგრესიული გახდა რუსეთის შეუნიღბავი ანექსიური პოლიტიკა აფხაზეთის მიმართ DRI: განსაკუთრებით აგრესიული გახდა რუსეთის შეუნიღბავი ანექსიური პოლიტიკა აფხაზეთის მიმართ
-
გადახედვანიდერლანდელი აქტივისტები "კუდიანებისთვის" მემორიალის გახსნას ითხოვენ ნიდერლანდელი აქტივისტები "კუდიანებისთვის" მემორიალის გახსნას ითხოვენ
-
გადახედვამამუკა მდინარაძე: მეოთხედ მიიღეს ბიძინა ივანიშვილის დასანქცირების გადაწყვეტილება და არაფერს არ ნიშნავს საერთოდ მამუკა მდინარაძე: მეოთხედ მიიღეს ბიძინა ივანიშვილის დასანქცირების გადაწყვეტილება და არაფერს არ ნიშნავს საერთოდ
-
გადახედვამდინარაძის თქმით, გარე აქტორებს და ელჩებს ქართული ოპოზიციის ჩანაცვლება მოუწიათ მდინარაძის თქმით, გარე აქტორებს და ელჩებს ქართული ოპოზიციის ჩანაცვლება მოუწიათ
-
გადახედვადიდი ბრიტანეთის პრემიერ-მინისტრმა ლონდონში, დაუნინგ სტრიტზე ვოლოდიმირ ზელენსკი მიიღო დიდი ბრიტანეთის პრემიერ-მინისტრმა ლონდონში, დაუნინგ სტრიტზე ვოლოდიმირ ზელენსკი მიიღო
-
-
-
გადახედვამამუკა მდინარაძე: დავალებებს ისიც [გახარია] საერთო პატრონისგან იღებს და უსიტყვოდ ემორჩილება მამუკა მდინარაძე: დავალებებს ისიც [გახარია] საერთო პატრონისგან იღებს და უსიტყვოდ ემორჩილება
-
გადახედვაუჩა ნანუაშვილი: სასამართლომ, ორი ადამიანის გარდა, ის დამოუკიდებლობის ხარისხიც დაკარგა, რომელიც მანამდე საზოგადოებაში ჰქონდა უჩა ნანუაშვილი: სასამართლომ, ორი ადამიანის გარდა, ის დამოუკიდებლობის ხარისხიც დაკარგა, რომელიც მანამდე საზოგადოებაში ჰქონდა
-
გადახედვამუჰამედ ალ-ფაედს სექსუალურ ძალადობაში 200-ზე მეტი ქალი სდებს ბრალს მუჰამედ ალ-ფაედს სექსუალურ ძალადობაში 200-ზე მეტი ქალი სდებს ბრალს
კომენტარები