ურანს ოდესღაც უზარმაზარი ობიექტი დაეჯახა და ის სამუდამოდ დააზიანა
ეს ობიექტი დედამიწაზე ორჯერ დიდი ზომის უნდა ყოფილიყო
მზის სისტემაში, ურანის გარდა, ყველა პლანეტა მეტნაკლებად თანაბრად არის ორიენტირებული, ანუ მათი ჩრდილოეთი და სამხრეთ პოლუსები ერთ მხარესაა მიმართული. ურანი განსხვავებულია. ლურჯი პლანეტის ჩრდილო-სამხრეთის ღერძი მზის ორბიტალური სიბრტყიდან 98 გრადუსით არის გადახრილი - ის მზის გარშემო პრაქტიკულად მხარზე წამოწოლილი ბრუნავს.
ეს იმდენად უჩვეულოა, რომ ამ უცნაურობის ქვეშ რაღაც მიზეზი უნდა იმალებოდეს. ახლა კი ასტრონომები ფიქრობენ, რომ მათ ურანის საიდუმლო ამოხსნეს. ოდესღაც ურანს დედამიწაზე ორჯერ დიდი ზომის პლანეტა დაეჯახა და "გადააყირავა". მსგავსი შედეგი ერთ გიგანტურ ან რამდენიმე პატარა შეჯახებას შეიძლება გამოეწვია. თუმცა ჩვენ ძალიან ცოტა ვიცით იმის შესახებ, თუ როდის მოხდა ეს შეჯახება და კიდევ რა ცვლილებები გამოიწვია მან პლანეტაზე.
ამ კითხვებზე პასუხების გასაცემად, მეცნიერებმა კომპიუტერული სიმულაციები გამოიყენეს, ურანის მოდელს სხვადასხვა ზომის პლანეტები დააჯახეს და შედეგებს დააკვირდნენ.
"ჩვენ, სუპერკომპიუტერების საშუალებით, 50-ზე მეტი სხვადასხვა შეჯახების სცენარის სიმულაცია მოვახდინეთ და ვეცადეთ გვენახა ის პროცესები, რომლებმაც პლანეტის ევოლუციაში წვლილი შეიტანა” - ამბობს დარემის უნივერსიტეტის ფიზიკოსი იაკობ კეგერი.
“ჩვენი შედეგების მიხედვით, ყველაზე რეალური სცენარი ახალგაზრდა ურანთან დედამიწაზე ორჯერ დიდი ზომის ობიექტის პლანეტარული შეჯახებაა”
ეს კატასტროფა, სავარაუდოდ 4 მილიარდი წლის წინ მოხდა, როდესაც ჩვენი მზის სისტემა ჯერ კიდევ ახალი ჩამოყალიბებული იყო. ასეთი კატაკლიზმა ურანთან დაკავშირებულ სხვა უცნაურობებსაც ზუსტად ხსნის. მაგალითად პლანეტის ეკვატორული რგოლები, ან მთვარეები, რომლებიც ერთი მიმართულებით მოძრაობს. ის ფაქტი, რომ მისი ყველა მთვარე, ურანის გარშემო, ერთი მიმართულებით ბრუნავს აქამდე შეჯახების ჰიპოთეზის პრობლემას წარმოადგენდა, რადგან ადრეული სიმულაციები აჩვენებდა, რომ ასეთ შეჯახებას, წესით, ზოგიერთი მთვარის ბრუნვის მიმართულება უნდა შეეცვალა. ახლა კი აღმოჩნდა, რომ თუ ურანს მოზრდილი ქვის ან ყინულის ობიექტი დაეჯახებოდა, ის პლანეტასთან შეჯახების შედეგად წარმოქმნილი ქვების და ყინულის ღრუბელს ორბიტაზე ერთი მიმართულებით გატყორცნიდა, რამაც საბოლოოდ ერთი მიმართულებით მოძრავი მთვარეები და ასევე ეკვატორული რგოლები მოგვცა. ხოლო ურანის გარე ორბიტებზე ნანახი განსხვავებული მახასიათებლების მქონე მთვარეები, სავარაუდოდ ურანმა ცხოვრების მომდევნო პერიოდებში შეიძინა.
კიდევ ერთი გაურკვეველი ფაქტი იყო ის, თუ როგორ მოახერხა ურანმა ასეთი შეჯახების მიუხედავად, თავისი ატმოსფეროს შენარჩუნება. პასუხი ისაა, რომ ეს შეჯახება უფრო მეტად “გვერდის გაკვრა” იყო, ვიდრე პლანეტების პირდაპირი დაჯახება. ასეთი ნაწილობრივი შეჯახება საკმარისი იქნებოდა იმისთვის, რომ პლანეტა თავისი ღერძიდან "გადაყირავებულიყო," მაგრამ ამავდროულად, თავისი ატმოსფეროც შეენარჩუნებინა.
ასეთი შეჯახება ასევე გამოიწვევდა პლანეტის შიგნით გამდნარი ყინულის და ქვის მასების წარმოქმნას, რაც ხსნის ურანის ასიმეტრიულ მაგნიტურ ველს.
რომ შევაჯამოთ, აღმოჩნდა რომ ეს მოდელი ურანის ყველა უცნაურობას კარგად ხსნის, რაც ძალიან სასიხარულო ამბავია. ეს გამოგვადგება არა მხოლოდ ჩვენი მზის სისტემის, არამედ სხვა ეგზოპლანეტების შესასწავლადაც, რადგან კეპლერის მისიის მიერ აღმოჩენილი ეგზოპლანეტების უმეტესობა სწორედ ურანის მსგავსია. ასე რომ, ურანის საიდუმლოებების ამოხსნა დაგვეხმარება სხვა პლანეტების თავისებურებების უკეთ ახსნაში.
-
გადახედვამამუკა ხაზარაძის განცხადებით, ბარათაშვილის ხიდზე "გამაფრთხილებელი პიკეტირება მოეწყობა" მამუკა ხაზარაძის განცხადებით, ბარათაშვილის ხიდზე "გამაფრთხილებელი პიკეტირება მოეწყობა"
-
გადახედვაოპოზიციურმა პარტიებმა რუსთაველის გამზირზე შეკრებილებს სამოქმედო გეგმა გააცნეს ოპოზიციურმა პარტიებმა რუსთაველის გამზირზე შეკრებილებს სამოქმედო გეგმა გააცნეს
-
გადახედვაზურა ჯაფარიძე: მოგვიწევს ქუჩაში ბრძოლა და ამისთვის იყავით მზად ზურა ჯაფარიძე: მოგვიწევს ქუჩაში ბრძოლა და ამისთვის იყავით მზად
-
გადახედვამე აქ ვარ იმისათვის, რომ მხარი დავუჭირო დემოკრატიისათვის ბრძოლას და ქართველების თავისუფლებას — გრეტა ტუნბერგი აქციაზე მივიდა მე აქ ვარ იმისათვის, რომ მხარი დავუჭირო დემოკრატიისათვის ბრძოლას და ქართველების თავისუფლებას — გრეტა ტუნბერგი აქციაზე მივიდა
-
გადახედვანიკა მელია: ხვალ 14 საათზე სპორტის სასახლესთან შევიკრიბებით ნიკა მელია: ხვალ 14 საათზე სპორტის სასახლესთან შევიკრიბებით
-
გადახედვაურსულა ფონ დერ ლაიენი: არჩევნების შემდგომი სიტუაცია კვლავ შემაშფოთებელია ურსულა ფონ დერ ლაიენი: არჩევნების შემდგომი სიტუაცია კვლავ შემაშფოთებელია
-
გადახედვარუსთაველის გამზირი გადაიკეტა რუსთაველის გამზირი გადაიკეტა
-
გადახედვაWednesday-ს მეორე სეზონი 23 ნოემბერს გამოდის Wednesday-ს მეორე სეზონი 23 ნოემბერს გამოდის
-
გადახედვაინდოეთში ავტობუსი ამობრუნდა - დაიღუპა სულ მცირე 36 ადამიანი ინდოეთში ავტობუსი ამობრუნდა - დაიღუპა სულ მცირე 36 ადამიანი
-
გადახედვანონა ქურდოვანიძე: საიას შუამდგომლობა ერთადერთმა სასამართლომ დააკმაყოფილა ნონა ქურდოვანიძე: საიას შუამდგომლობა ერთადერთმა სასამართლომ დააკმაყოფილა
-
გადახედვამამუკა ხაზარაძე: წინააღმდეგობა გაგრძელდება დღესაც და მომავალ დღეებშიც - ჩვენი მომავალი ვერ იქნება დამპყრობელთან მამუკა ხაზარაძე: წინააღმდეგობა გაგრძელდება დღესაც და მომავალ დღეებშიც - ჩვენი მომავალი ვერ იქნება დამპყრობელთან
-
გადახედვაეროვნულმა ბანკმა ლარის ახალი კურსი დაადგინა ეროვნულმა ბანკმა ლარის ახალი კურსი დაადგინა
-
გადახედვასალომე ზურაბიშვილი ურსულა ფონ დერ ლაიენს ესაუბრა სალომე ზურაბიშვილი ურსულა ფონ დერ ლაიენს ესაუბრა
-
გადახედვაბათუმში ლიფტის ჩავარდნის შედეგად 4 ადამიანი დაშავდა ბათუმში ლიფტის ჩავარდნის შედეგად 4 ადამიანი დაშავდა
-
გადახედვაკალაძე პრეზიდენტზე: კეთილი ინებოს, აწიოს ერთი ადგილი, მივიდეს და პასუხი გასცეს შეკითხვებს კალაძე პრეზიდენტზე: კეთილი ინებოს, აწიოს ერთი ადგილი, მივიდეს და პასუხი გასცეს შეკითხვებს
-
გადახედვასაპროტესტო აქციის მონაწილეები რუსთაველის გამზირისკენ მიემართებიან საპროტესტო აქციის მონაწილეები რუსთაველის გამზირისკენ მიემართებიან
-
გადახედვარუსეთის საგარეო უწყების საერთო ევროპული თანამშრომლობის დეპარტამენტს "ევროპულ პრობლემათა დეპარტამენტი" დაერქვა რუსეთის საგარეო უწყების საერთო ევროპული თანამშრომლობის დეპარტამენტს "ევროპულ პრობლემათა დეპარტამენტი" დაერქვა
-
გადახედვავიდეო: რიანა Savage x Fenty-ს კამპანიაში შვილებთან ერთად გადაიღეს ვიდეო: რიანა Savage x Fenty-ს კამპანიაში შვილებთან ერთად გადაიღეს
-
გადახედვამთავარი ტექ კონფერენცია კავკასიის რეგიონში — Touch Summit ბრუნდება მთავარი ტექ კონფერენცია კავკასიის რეგიონში — Touch Summit ბრუნდება
-
გადახედვაპარლამენტის ეზოში სამართალდამცავები შეიყვანეს პარლამენტის ეზოში სამართალდამცავები შეიყვანეს
-
გადახედვაკახა კალაძე: ფაქტი არ არსებობს ბუნებაში, რომ არჩევნები გაყალბდა კახა კალაძე: ფაქტი არ არსებობს ბუნებაში, რომ არჩევნები გაყალბდა
კომენტარები