სომხეთის შრომისა და სოციალური დაცვის სამინისტრომ მთავრობას სამუშაო საათების რვიდან შვიდ საათამდე შემცირება შესთავაზა. წინადადებას მნიშვნელოვანი მხარდაჭერა მოჰყვა ონლაინ სივრცეში, მოქალაქეთა ნაწილი კი ქვეყანაში შრომითი უფლებების სერიოზულ დარღვევებზე საუბრობს.

სამინისტრომ აღნიშნული ინიციატივის შესახებ წინადადება მთავრობის ერთიან პლატფორმაზე სამართლებრივი აქტების პროექტების ვებსაიტზე გამოაქვეყნა, რომელიც მომხმარებლებს საშუალებას აძლევს დააფიქსირონ უკუკავშირი კანონპროექტებსა და დადგენილებებზე.

წინადადება ითვალისწინებს სამუშაო საათების შემცირებას დღე-ღამეში არსებული რვა საათიდან შვიდამდე როგორც კერძო, ისე საჯარო სექტორში. თუმცა ეს ცვლილება გავლენას არ მოახდენს არსებულ ხელფასებზე. ცვლილებები ასევე შეამცირებს მაქსიმალურად დასაშვებ სამუშაო საათებს დღეში 12-დან 11 საათამდე, რაც, მოქმედი რეგულაციებისგან განსხვავებით, არ მოიცავს შესვენებას.

გარდა ამისა, სამინისტრომ მთავრობას შესთავაზა სამუშაო საათების შემცირება არასრულწლოვანებისთვისაც. 12-დან 14 წლამდე მოზარდებისთვის, კვირაში თორმეტი საათის ამჟამინდელი ლიმიტის ნაცვლად, წინადადება ითვალისწინებს მაქსიმუმ რვასაათიან სამუშაო გრაფიკს კვირაში. 14-დან 16 წლამდე ასაკის ჯგუფში სამუშაო საათები კვირაში 24 საათიდან 20 საათამდე შემცირდება. საბოლოოდ, 16-დან 18 წლამდე ასაკის ახალგაზრდებისთვის სამუშაო საათები 36 საათიდან კვირაში 32 საათამდე მცირდება.

სამინისტროს თქმით, წინადადება მიზნად ისახავს თანამშრომლების სამუშაო-ცხოვრების ბალანსის გაუმჯობესებას, სტრესის შემცირებას და დასაქმებულების ოჯახებთან მეტი დროის გატარების შესაძლებლობის გაჩენას. რაც, მათი თქმით, ხელს შეუწყობს მუშაობის ეფექტურობისა და პროდუქტიულობის გაზრდას და ახალი სამუშაო ადგილების შექმნას როგორც საჯარო, ისე კერძო სექტორში.

წინადადებაში აღნიშნულია, რომ რვასაათიან სამუშაო დღეზე გადასვლა პირველად მე-19 საუკუნის შუა წლებში მოხდა, მაგრამ ტექნოლოგიურმა მიღწევებმა მრავალი პროცესის ავტომატიზაცია მოახდინა, რამაც ევროპის ბევრ ქვეყანას სამუშაო საათების შემცირებისკენ უბიძგა.

სამინისტრომ ასევე მოიხსენია ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის კვლევები, რომლებმაც აჩვენებს, რომ ხანგრძლივმა სამუშაო საათებმა შეიძლება გამოიწვიოს გულ-სისხლძარღვთა დაავადებები და გაზარდოს დეპრესია და სტრესი.

კანონპროექტმა ორშაბათს შუადღისით პლატფორმაზე 97%-იანი რეიტინგი მიიღო.

"უმოწყალო და უღირსი ექსპლუატაცია"

თუმცა, წინადადებას კრიტიკაც მოჰყვა. ზოგიერთმა თქვა, რომ ის ვერ აგვარებს ქვეყანაში არსებულ შრომით დარღვევებს.

ეკონომისტმა და დამსაქმებელთა კავშირის წევრმა, გაგიკ მაკარიანმა Factor TV-ს განუცხადა, რომ სომხეთის მუშახელი და აღჭურვილობა არ იყო საკმარისად კვალიფიციური ან საკმარისად კარგი წინადადებებისთვის.

თუ ზოგიერთმა ქვეყანამ გადაინაცვლა შვიდ საათზე, ეს მხოლოდ იმიტომ ხდება, რომ იქ პროდუქტიულობა მართლაც მაღალია, მუშახელი ძალიან გამოცდილია, მუშაობს ძალიან სწრაფად და მათი აღჭურვილობა კარგია. სომხეთში ავტომატიზაციის დონე დაბალია”, - განაცხადა მან.

"ჩვენ შეიძლება ამ [წინადადებით] სოციალურ ან ჯანდაცვის პრობლემას ვწყვეტთ, ან უბრალოდ ვეჯიბრებით ხალხს," — თქვა მაკარიანმა.

პოლიტიკური ანალიტიკოსი ჰაკობ ბადალიანი დაეთანხმა, რომ სომხეთს ეკონომიკურად არ მიუღწევია სამუშაო საათების შემცირების საშუალებას, ამ ნაბიჯს 2026 წლის საპარლამენტო არჩევნების წინ პოლიტიკურ ტრიუკად მიიჩნევს.

თავის ფეისბუქ პოსტში ბადალიანმა ყურადღება გაამახვილა ფართოდ დარღვეულ შრომით უფლებებზე, რაც მან აღწერა, როგორც "სომხეთში სამუშაო ძალის დიდი ნაწილის დაუნდობელი და უღირსი ექსპლუატაცია".

მრავალრიცხოვანმა ჟურნალისტურმა გამოძიებამ გამოავლინა შრომითი უფლებების სხვადასხვა დარღვევა, მათ შორის ადამიანები, რომლებიც მუშაობენ ხელშეკრულების გარეშე ან დამსაქმებლები ართმევენ თავიანთ თანამშრომლებს სამუშაო კონტრაქტების შინაარსის გაცნობის შესაძლებლობას. ასევე არის ცნობები ცუდი სამუშაო პირობების შესახებ, ბევრს უწევს ზეგანაკვეთური მუშაობა დაბალი ხელფასისა და მოკლე შესვენების გამო.

ბადალიანმა თქვა, რომ სომეხ მუშაკებს "აიძულებენ იმუშაონ 10-12 საათი, ზოგჯერ მეტი, და იმუშაონ შაბათს და კვირასაც" და აქვთ თვეში მხოლოდ ერთი დასვენების დღე და არ აქვთ სათანადოდ შვებულების დღეების გამოყენების უფლება.

"ადვილია სამუშაო საათების შემცირების გამოცხადება, რაც, პირველ რიგში, ეხება იმ ადამიანებს, რომლებიც, რბილად რომ ვთქვათ, არ არიან ყველაზე გადატვირთული სეგმენტი სამუშაო საათების მხრივ", – წერს ბადალიანი.

სტატიაში წარმოდგენილი შეხედულებები ეკუთვნის ავტორს და არ წარმოადგენს On.ge-ის პოზიციას. მასალა ქვეყნდება OC Media-სთან პარტნიორობის ფარგლებში, რომლის შედეგად, გამოცემის სტატიები ამიერიდან ოთხ ენაზე გავრცელდება. საქართველოში OC Media-ს პარტნიორი On.ge-ა. სტატია ინგლისურად შეგიძლიათ წაიკითხოთ აქ.