სამყაროს ბედი ოდნავ საეჭვო გახდა. ეს იმიტომ მოხდა, რომ ადრეული სამყაროს რუკასა და დღევანდელი სამყაროს რუკას შორის უთანხმოებაა. თუ ეს შეუსაბამობა სამომავლო გაზომვების ტესტს გაუძლებს, შესაძლოა მთლიანი ფიზიკის ხელახლა გადაწერა მოგვიწიოს. მაგრამ ეს პერსპექტივა ძალიან ბუნდოვანია.

ახალი შედეგებით, რომლებიც მიმდინარე Dark Energy Survey (DES)-ის ნაწილია, 26 მილიონ გალაქტიკაზე მატერიის განაწილების რუკა შეადგინეს.

„ეს არის სამყაროს ერთ-ერთი ყველაზე მძლავრი სურათი, რაც კი ოდესმე შეგვიქმნია“ - ამბობს დანიელ სკოლნიჩი ჩიკაგოს უნივერსიტეტიდან, რომელიც DES-ის 400 კაციანი ჯგუფის წევრია, მაგრამ კვლევაში არ მონაწილეობდა.

გალაქტიკების განაწილების ცოდნა გვეხმარება, უკეთ გავიგოთ ბნელი ენერგიისა (უცნობი ძალა, რომელიც სამყაროს აჩქარებით აფართოებს - თითოეულ გალაქტიკას ერთმანეთს აშორებს) და ბნელი მატერიის (თეორიული, მაგრამ კვლავ დაუფიქსირებელი მატერიის ფორმა - თითოეულ გალაქტიკას ერთმანეთს აწებებს) გრავიტაციული ომი.

იხილეთ: რა არის ბნელი ენერგია და ბნელი მატერია?

კოსმოსური სელფი

ეს შედეგები დაფუძნებულია 4-მეტრიანი „ვიქტორ მ. ბლანკოს ტელესკოპის“ მონაცემებზე (მუშაობა 6 თვე გრძელდებოდა). დაკვირვება კიდევ ხუთი წელი გაგრძელდება, რაც იმას ნიშნავს, რომ გაზომვები უფრო და უფრო გამყარდება, მაგრამ მისი პირველი შედეგები უკვე მოვიდა წინააღმდეგობაში ადრინდელ კველვებთან.

2013 წელს ასტრონომებმა სამყაროს ბნელი შიგთავსების რუკა გამოაქვეყნეს, რომელიც ადრეული კოსმოსის მიხედვით იყო შედგენილი (უფრო ზუსტად კი, დიდი აფეთქებიდან 380 ათასი წლის შემდეგ). მონაცემები პლანკის თანამგზავრმა შეაგროვა.

„სამყაროს ჩვილობის კარგი ფოტოები გვქონდა და ახლა, ამის წყალობით, ძალიან კარგი სელფები გვაქვს“, ამბობს სკოლნიჩი.

ამ ორის შედარება საშუალებას გვაძლევს, გავიგოთ როგორ განვითარდა სამყარო ადრეული ეტაპიდან დღემდე - და გავაკეთოთ პროგნოზები მომავალზე. მრავალი ასტრონომი ფიქრობდა, რომ ბნელი ენერგია მუდმივი ძალაა და არც უფიქრიათ, რომ ეს შედეგები დროთა განმავლობაში შეიცვლებოდა. თუმცა, DES-ის პირველი კვლევების შემდეგ, შესაძლოა ყველაფერი სხვანაირად იყოს.

მაგალითისთვის ავიღოთ ბნელი მატერია. პლანკის გამოთვლებით, ის ადრეული სამყაროს ენერგიის 34%-ს შეადგენდა, მაგრამ DES-მა აღმოაჩინა, რომ დღეს ის სულ რაღაც 26%-ია. ეს იმას ნიშნავს, რომ ბნელი მატერია აგებს გრავიტაციულ ომს ბნელ ენერგიასთან - შედეგი, რომლის გამოც ფიზიკის ხელახლა გადაწერა მოგვიწევს.

„თუ [ორი განსხვავებული პასუხი] არ გაქრება, კოსმოლოგიურ მოდელში ძალიან სერიოზული პრობლემები ჩნდება“, ამბობს დევიდ სპერგელი პრინსტონის უნივერსიტეტიდან.

დამაბალანსებელი აქტი

ასტრონომები თავს იკავებენ ძალიან გრანდიოზული განცხადებებისგან, რომელიც პირველ მონაცემებზეა დაფუძნებული. სტატისტიკურად თუ მივუდგებით, დღევანდელ სამყაროსა და ადრინდელ სამყაროს შორის ოდნავი უთანხმოებაა. მაგრამ სკოლნიჩი ამბობს, რომ ეს უთანხმოება ერთ-ერთია მრავალი კონფლიქტიდან. მაგალითად, სამხრეთ პოლუსის ტელესკოპი პლანკის შედეგებს ეწინააღმდეგება.

„რთულია იმის დაჯერება, რომ ეს უბრალო დამთხვევაა“, ამბობს სკოლნიჩი. და თუ არ არის დამთხვევა, შედეგები იმას ნიშნავს, რომ ბნელი ენერგია უფრო ძლიერდება დროთა განმავლობაში - იდეა, რომელსაც საშინელი როლი ექნება ჩვენი მომავლისთვის.

აქამდე ვთვლიდით, რომ მიუხედავად სამყაროს უწყვეტი გაფართოებისა, გალაქტიკები სამუდამოდ „ჩაჭერილები“ დარჩებოდნენ. მაგრამ როგორც კი ბნელი ენერგია გაიზრდება დროთა განმავლობაში, ერთ დღეს გალაქტიკები - პლუს ვარსკვლავები, პლანეტები და ჩვენს სხეულში არსებული ატომებიც კი - იმ წერტილამდე გაფართოვდებიან, სანამ საბოლოოდ არ გაიხლიჩებიან.