პროტო-ინტერნეტი - როგორ არ შეიცვალა მსოფლიო კომუნიკაციის რუკა
რუკა რომელსაც ახლა ხედავთ, 1877 წელს, პირველი გლობალური საკომუნიკაციო ქსელის შექმნის ზღვარზე მყოფი ბრიტანული Eastern Telegraph Company-ს მიერ შეიქმნა.
სატელეგრაფო სისტემის საკაბელო გაყვანილობა პირველ ინტერკონტინეტალურ და შესაბამისად, ერთმანეთისგან დიდი მანძილით დაშორებულ ქსელურ ინფრასტრუქტურას წარმოადგენდა: ის, ატლანტის ოკეანის გავლით, აკავშირებდა ირლანდიასა და ნიუფაუნდლენდს, საიდანაც ჩრდილოეთ და სამხრეთ ამერიკის სანაპიროებს მიუყვებოდა. კორნუელიდან წყალქვეშა ქსელი სამხრეთით, გიბრალტარისა და კეიპტაუნისკენ, ხოლო აღმოსავლეთით - სუეცის, ადენის, მუმბაისა და ჰონგ-კონგის მიმართულებით იყო გადაჭიმული.
1902 წლისთვის კი წყნარ ოკეანეში, გემების მეშვეობით, თითქმის 6 500 კმ-ს (4 ათასი მილი) სიგრძის წყალქვეშა სადენების გაყვანა დასრულდა, რამაც ვანკუვერი ახალ ზელანდიასთან დააკავშირა.
მას შემდეგ რაც ტელეგრაფის ხაზმა დედამიწას შემოუარა, მსოფლიო დაპატარავდა: ტელეგრაფის მოზუზუნე კაბელების მეშვეობით შეტყობინების გაგზავნას, ლონდონიდან ნიუ-იორკამდე, ახლა უკვე მხოლოდ რამდენიმე წუთი სჭირდებოდა, რაც იმ დროისთვის წარმოუდგენელი ტექნიკური რევოლუცია იყო. სწორედ ამ მიღწევის შესახებ წერდა პიტერ კუპერი, ტრანსატლანტიკური სატელეგრაფო კაბელის ერთ- ერთი ინიციატორი, რომ ეს იყო „უმნიშვნელოვანესი წინასწარმეტყველების აღსრულება“, რადგან „ცოდნამ დაფარა დედამიწა, ისევე როგორც წყალი ფარავს მის ზედაპირს“.
ეს ძველი რუკა, თავის დროზე, რომელიმე დირექტორის ხისკედლებიან ოფისში იქნებოდა გამოკრული, რათა პოტენციური კლიენტებისთვის ეჩვენებინა, თუ რომელმა კომპანიამ მოახერხა პირველი მსოფლიო საკომუნიკაციო ქსელის შექმნა. დღეს მისი ასლი უკვე ვაშინგტონში, კოლუმბიის ოლქში, TeleGeography-ს ოფისებს ამშვენებს.
ამ კომპანიის მთავარი საქმიანობაა - იცოდნენ ყველაფერი ინტერნეტის ინფრასტრუქტურის შესახებ, რომლის საფუძვლადაც სწორედ ტელეგრაფის ქსელი მიიჩნევა.
„ჩვენ ყველას ბევრჯერ გვინახავს ეს რუკა,“ - ამბობს ალან მოლდინი, TeleGeography-ს კვლევითი დირექტორი, - „მას ხშირად ვიყენებთ პრეზენტაციებში, რათა უფრო გასაგები იყოს ჩვენი საქმიანობა: შეხედეთ, ეს არის ძველი ტელეგრაფის კაბელები და აი, იქვე ვხედავთ თანამედროვე კაბელებსაც“.
გაყვანილობის ხაზები, რომელსაც იგი 1877 წლის რუკაზე გვიჩვენებს, საოცრად ჰგავს მათ თანამედროვე ანალოგს, თუმცა არსებითად განსხვავდება ის, რაც ამ კაბელების შიგნით ხდება. ძველი სადენები ელექტრონულ სიგნალებს გრძელი სპილენძის შიგთავსის საშუალებით გზავნიდნენ; ახლები კი სინათლის იმპულსებს ადამიანის თმის სისქის შუშის სადენებით აგზავნიან.
მიუხედავად იმისა, რომ ტექნოლოგია დროთა განმავლობაში საგრძნობლად შეიცვალა, თვითოეული მათგანის ფუნქცია მსგავსია - კომუნიკაციის სისწრაფის აჩქარება. შედეგად, ადრეული ტელეგრაფის კაბელები, ახლა ოპტიკურ-ბოჭკოვანით ჩანაცვლდა.
მიუხედავად იმისა, თუ როდის მოხდა მათი გაყვანა, „ისინი ყოველთვის მიემართებიან იქ, სადაც ფულია“ - ამბობს ჯონ ლიფენი, გამოფენის „ინფორმაციის საუკუნე“ კურატორი ლონდონის მეცნიერების მუზეუმში. „ძირითადი კაბელები დიდ დასახლებებსა და მსოფლიოს მთავარ სავაჭრო რეგიონებს აკავშირებს,“ - ამატებს მოლდინი - რადგან კაბელების შორ მანძილზე გაყვანა ყოველთვის დიდ ხარჯებთან იყო დაკავშირებული. სწორედ ამიტომაც ირჩევდნენ მაქსიმალურად ისეთ პირდაპირ და მოკლე მარშრუტს, რის საშუალებასაც წყალქვეშა რელიეფი აძლევდათ, რადგან „ოკეანის ფსკერიც ისეთივე მთიანია, როგორც ხმელეთი“ - ამბობს ლიფენი.
1850-60-იან წლებში ეკიპაჟებმა, რომლებსაც პირველად გაჰყავდათ კაბელები წყალქვეშ, საკუთარ თავზე გამოსცადეს წყალქვეშა რელიეფის სირთულე. პირველად ტრანსატლანტიკური კაბელი მაშინ დაზიანდა, როდესაც შემთხვევით შუა ატლანტიკურ ქედს წამოედო (ქედი მეცნიერთა ჯგუფმა მხოლოდ 15 წლის შემდეგ, ოპტიმალური მარშრუტის შესადგენად დაგვიანებით გაგზავნილი ექსპედიციისას აღმოაჩინეს). გარდა წყალქვეშა მთათა სისტემებისა, გამოწვევად რჩებოდა აისბერგები და ვულკანები, ასევე საშიშროებას წარმოადგენდა საზღვაო სავაჭრო გზები, რის გამოც მარშრუტი იცვლებოდა, რათა თავიდან აეცილებინათ ღუზებით დაზიანების რისკი.
რა თქმა უნდა, ძველი რუკა ბოლომდე აღარ იმეორებს ინტერნეტის მარშრუტს, რადგან 1877 წლის შემდეგ ინფორმაციის საკაბელო ნაკადში ახალი არტერიები გაჩნდა. TeleGeography-ს თანამედროვე რუკებზე კარგად ჩანს აღმოსავლეთით გაზრდილი ინფრასტრუქტურა.
მაგალითად, იაპონიისა და სინგაპურის დამაკავშირებელი ქსელი, რომელიც გზად მრავალ პუნქტს მოიცავს.
თუმცა, მოლდინის თქმით, ტელეგრაფის ძველი რუკები მაინც საინტერესოა: „ალბათ ყველა ფიქრობს, რომ გლობალური ტექნოლოგია უსადენოა, მაგრამ იგი მხოლოდ უახლოესი საბაზო სადგურიდან ან სატელეფონო ანძიდან შეიძლება იყოს უსადენო, დანარჩენ მანძილს კი სადენებისა და კაბელების მეშვეობით გადის, რომლებიც ერთმანეთთან უმძლავრეს სერვერებს აკავშირებენ“.
ინფორმაციის ამ ნაკადებთან სატელიტებსაც კი მცირე შეხება აქვთ, რადგან ინტერნეტ ტრაფიკის დაახლოებით 95% არა ჰაერში, არამედ წყალქვეშ გადაიცემა. „ინტერნეტი არ არის Cloud,“ - ამბობს მოულდინი, - „რეალურად იგი ოკეანის ქვეშაა“.
-
ალასკაში ტუნდრა იწვის — უკანასკნელ 3000 წელში ხანძრები სწორედ ბოლო საუკუნეში გახშირდა ალასკაში ტუნდრა იწვის — უკანასკნელ 3000 წელში ხანძრები სწორედ ბოლო საუკუნეში გახშირდა
გადახედვა
-
რომელ ცხოველებში გვხვდება მონოგამია? — აი, "ერთგული" სახეობები რომელ ცხოველებში გვხვდება მონოგამია? — აი, "ერთგული" სახეობები
გადახედვა
-
რომელი სერიალები გამოდის 2026 წელს — პრემიერები და ახალი სეზონები რომელი სერიალები გამოდის 2026 წელს — პრემიერები და ახალი სეზონები
გადახედვა
-
გელა ხასაიას ადვოკატის განცხადებით, თავდასხმის ამსახველი ვიდეოჩანაწერები გამოძიებამ გაანადგურა გელა ხასაიას ადვოკატის განცხადებით, თავდასხმის ამსახველი ვიდეოჩანაწერები გამოძიებამ გაანადგურა
გადახედვა
- ანაკლიის საზღვაო ნავსადგური ეკონომიკის სამინისტროს გადაეცა ანაკლიის საზღვაო ნავსადგური ეკონომიკის სამინისტროს გადაეცა
-
რა შესაძლებლობებს ქმნის საქართველოს ბანკი მოსწავლეებისთვის STEM მიმართულებით? რა შესაძლებლობებს ქმნის საქართველოს ბანკი მოსწავლეებისთვის STEM მიმართულებით?
-
სანტა კლაუსის კვანტური სუპერპოზიცია — როგორ ასწრებს სანტა ყველაფერს? სანტა კლაუსის კვანტური სუპერპოზიცია — როგორ ასწრებს სანტა ყველაფერს?
გადახედვა
-
ევროკომისია აშშ-ის მიერ ევროპელი პირებისთვის სავიზო შეზღუდვების დაწესებას გმობს ევროკომისია აშშ-ის მიერ ევროპელი პირებისთვის სავიზო შეზღუდვების დაწესებას გმობს
გადახედვა
-
ოკუპირებულ ცხინვალში სამოქალაქო აქტივისტ თამარა მეარაყიშვილს 2-თვიანი წინასწარი პატიმრობა შეუფარდეს ოკუპირებულ ცხინვალში სამოქალაქო აქტივისტ თამარა მეარაყიშვილს 2-თვიანი წინასწარი პატიმრობა შეუფარდეს
გადახედვა
-
თამარ ჩერგოლეიშვილი: იზოლაცია თუ გაგრძელდა და ავტოკრატია განმტკიცდა, ეს ფასიც სანატრელი ექნება 90%-ს. ფასის პრობლემის გადაჭრა რეჟიმის ცვლილებაა თამარ ჩერგოლეიშვილი: იზოლაცია თუ გაგრძელდა და ავტოკრატია განმტკიცდა, ეს ფასიც სანატრელი ექნება 90%-ს. ფასის პრობლემის გადაჭრა რეჟიმის ცვლილებაა
გადახედვა
-
ალექსანდრე რაქვიაშვილი: ფასები ჩვენ ქვეყანაში იზრდება იმიტომ, რომ ეროვნული ბანკი ყოველწლიურად მილიარდობით ლარს ბეჭდავს ალექსანდრე რაქვიაშვილი: ფასები ჩვენ ქვეყანაში იზრდება იმიტომ, რომ ეროვნული ბანკი ყოველწლიურად მილიარდობით ლარს ბეჭდავს
გადახედვა
-
ყოფილი მოკრივე და ბიზნესმენი გიორგი კანდელაკი 200 000-ლარიანი გირაოს სანაცვლოდ გაათავისუფლეს ყოფილი მოკრივე და ბიზნესმენი გიორგი კანდელაკი 200 000-ლარიანი გირაოს სანაცვლოდ გაათავისუფლეს
გადახედვა
-
აშშ საქართველოს თავდაცვის სამინისტროს $10.5 მლნ-მდე ღირებულების გრანტს გამოუყოფს აშშ საქართველოს თავდაცვის სამინისტროს $10.5 მლნ-მდე ღირებულების გრანტს გამოუყოფს
გადახედვა
-
სალომე ზურაბიშვილი: წილოსანებო, კალაძეებო, გორდულაძეებო, ბევრს ნუ ლანძღავთ ლილუაშვილს. აქლემი ხვალ სად მოვა და დაიჩოქებს ხომ არავინ ვიცით სალომე ზურაბიშვილი: წილოსანებო, კალაძეებო, გორდულაძეებო, ბევრს ნუ ლანძღავთ ლილუაშვილს. აქლემი ხვალ სად მოვა და დაიჩოქებს ხომ არავინ ვიცით
გადახედვა
-
სალომე ზურაბიშვილი: უცებ აღმოაჩინეს, რომ ბოლო წლების ამ "არ ნახული ეკონომიკური აღმავლობის ჟამს", თურმე გაეპარათ ასევე არნახული ფასების ზრდა! სალომე ზურაბიშვილი: უცებ აღმოაჩინეს, რომ ბოლო წლების ამ "არ ნახული ეკონომიკური აღმავლობის ჟამს", თურმე გაეპარათ ასევე არნახული ფასების ზრდა!
გადახედვა
-
არჩილ გორდულაძე: "მადლობა უნდა გადავუხადოთ საქართველოს პრემიერმინისტრს, ეს არის მაგალითი იმისა, როგორ უსმენს საქართველოს პარლამენტი ხალხს" არჩილ გორდულაძე: "მადლობა უნდა გადავუხადოთ საქართველოს პრემიერმინისტრს, ეს არის მაგალითი იმისა, როგორ უსმენს საქართველოს პარლამენტი ხალხს"
გადახედვა
-
"მე რომ მერიაში მივედი კახა გვანცელაძე დამხვდა, იქ მუშაობდა. რას ნიშნავს ჩემი კადრი?!" — კახა კალაძე კახა გვანცელაძის საქმეზე "მე რომ მერიაში მივედი კახა გვანცელაძე დამხვდა, იქ მუშაობდა. რას ნიშნავს ჩემი კადრი?!" — კახა კალაძე კახა გვანცელაძის საქმეზე
გადახედვა
-
ნინო წილოსანი: თუ ამ ადამიანებს კორუფცია და ის მასშტაბი დაუდასტურდებათ, ალბათ, სინანულზე მეტად ბრაზი გვექნება ნინო წილოსანი: თუ ამ ადამიანებს კორუფცია და ის მასშტაბი დაუდასტურდებათ, ალბათ, სინანულზე მეტად ბრაზი გვექნება
გადახედვა
- პაპი ლეო XIV რუსეთს მოუწოდებს, საშობაოდ უკრაინაში ცეცხლის შეწყვეტას დათანხმდეს პაპი ლეო XIV რუსეთს მოუწოდებს, საშობაოდ უკრაინაში ცეცხლის შეწყვეტას დათანხმდეს
-
შეიძინეთ სასურველი ნივთი საქართველოს ბანკის QR განვადებით და მიიღეთ 20,000 PLUS ქულა საჩუქრად შეიძინეთ სასურველი ნივთი საქართველოს ბანკის QR განვადებით და მიიღეთ 20,000 PLUS ქულა საჩუქრად
-
გამოკითხვა: რომელია 2025 წლის საუკეთესო ფილმი? გამოკითხვა: რომელია 2025 წლის საუკეთესო ფილმი?
გადახედვა


კომენტარები