პროტო-ინტერნეტი - როგორ არ შეიცვალა მსოფლიო კომუნიკაციის რუკა
რუკა რომელსაც ახლა ხედავთ, 1877 წელს, პირველი გლობალური საკომუნიკაციო ქსელის შექმნის ზღვარზე მყოფი ბრიტანული Eastern Telegraph Company-ს მიერ შეიქმნა.
სატელეგრაფო სისტემის საკაბელო გაყვანილობა პირველ ინტერკონტინეტალურ და შესაბამისად, ერთმანეთისგან დიდი მანძილით დაშორებულ ქსელურ ინფრასტრუქტურას წარმოადგენდა: ის, ატლანტის ოკეანის გავლით, აკავშირებდა ირლანდიასა და ნიუფაუნდლენდს, საიდანაც ჩრდილოეთ და სამხრეთ ამერიკის სანაპიროებს მიუყვებოდა. კორნუელიდან წყალქვეშა ქსელი სამხრეთით, გიბრალტარისა და კეიპტაუნისკენ, ხოლო აღმოსავლეთით - სუეცის, ადენის, მუმბაისა და ჰონგ-კონგის მიმართულებით იყო გადაჭიმული.
1902 წლისთვის კი წყნარ ოკეანეში, გემების მეშვეობით, თითქმის 6 500 კმ-ს (4 ათასი მილი) სიგრძის წყალქვეშა სადენების გაყვანა დასრულდა, რამაც ვანკუვერი ახალ ზელანდიასთან დააკავშირა.
მას შემდეგ რაც ტელეგრაფის ხაზმა დედამიწას შემოუარა, მსოფლიო დაპატარავდა: ტელეგრაფის მოზუზუნე კაბელების მეშვეობით შეტყობინების გაგზავნას, ლონდონიდან ნიუ-იორკამდე, ახლა უკვე მხოლოდ რამდენიმე წუთი სჭირდებოდა, რაც იმ დროისთვის წარმოუდგენელი ტექნიკური რევოლუცია იყო. სწორედ ამ მიღწევის შესახებ წერდა პიტერ კუპერი, ტრანსატლანტიკური სატელეგრაფო კაბელის ერთ- ერთი ინიციატორი, რომ ეს იყო „უმნიშვნელოვანესი წინასწარმეტყველების აღსრულება“, რადგან „ცოდნამ დაფარა დედამიწა, ისევე როგორც წყალი ფარავს მის ზედაპირს“.
ეს ძველი რუკა, თავის დროზე, რომელიმე დირექტორის ხისკედლებიან ოფისში იქნებოდა გამოკრული, რათა პოტენციური კლიენტებისთვის ეჩვენებინა, თუ რომელმა კომპანიამ მოახერხა პირველი მსოფლიო საკომუნიკაციო ქსელის შექმნა. დღეს მისი ასლი უკვე ვაშინგტონში, კოლუმბიის ოლქში, TeleGeography-ს ოფისებს ამშვენებს.
ამ კომპანიის მთავარი საქმიანობაა - იცოდნენ ყველაფერი ინტერნეტის ინფრასტრუქტურის შესახებ, რომლის საფუძვლადაც სწორედ ტელეგრაფის ქსელი მიიჩნევა.
„ჩვენ ყველას ბევრჯერ გვინახავს ეს რუკა,“ - ამბობს ალან მოლდინი, TeleGeography-ს კვლევითი დირექტორი, - „მას ხშირად ვიყენებთ პრეზენტაციებში, რათა უფრო გასაგები იყოს ჩვენი საქმიანობა: შეხედეთ, ეს არის ძველი ტელეგრაფის კაბელები და აი, იქვე ვხედავთ თანამედროვე კაბელებსაც“.
გაყვანილობის ხაზები, რომელსაც იგი 1877 წლის რუკაზე გვიჩვენებს, საოცრად ჰგავს მათ თანამედროვე ანალოგს, თუმცა არსებითად განსხვავდება ის, რაც ამ კაბელების შიგნით ხდება. ძველი სადენები ელექტრონულ სიგნალებს გრძელი სპილენძის შიგთავსის საშუალებით გზავნიდნენ; ახლები კი სინათლის იმპულსებს ადამიანის თმის სისქის შუშის სადენებით აგზავნიან.
მიუხედავად იმისა, რომ ტექნოლოგია დროთა განმავლობაში საგრძნობლად შეიცვალა, თვითოეული მათგანის ფუნქცია მსგავსია - კომუნიკაციის სისწრაფის აჩქარება. შედეგად, ადრეული ტელეგრაფის კაბელები, ახლა ოპტიკურ-ბოჭკოვანით ჩანაცვლდა.
მიუხედავად იმისა, თუ როდის მოხდა მათი გაყვანა, „ისინი ყოველთვის მიემართებიან იქ, სადაც ფულია“ - ამბობს ჯონ ლიფენი, გამოფენის „ინფორმაციის საუკუნე“ კურატორი ლონდონის მეცნიერების მუზეუმში. „ძირითადი კაბელები დიდ დასახლებებსა და მსოფლიოს მთავარ სავაჭრო რეგიონებს აკავშირებს,“ - ამატებს მოლდინი - რადგან კაბელების შორ მანძილზე გაყვანა ყოველთვის დიდ ხარჯებთან იყო დაკავშირებული. სწორედ ამიტომაც ირჩევდნენ მაქსიმალურად ისეთ პირდაპირ და მოკლე მარშრუტს, რის საშუალებასაც წყალქვეშა რელიეფი აძლევდათ, რადგან „ოკეანის ფსკერიც ისეთივე მთიანია, როგორც ხმელეთი“ - ამბობს ლიფენი.
1850-60-იან წლებში ეკიპაჟებმა, რომლებსაც პირველად გაჰყავდათ კაბელები წყალქვეშ, საკუთარ თავზე გამოსცადეს წყალქვეშა რელიეფის სირთულე. პირველად ტრანსატლანტიკური კაბელი მაშინ დაზიანდა, როდესაც შემთხვევით შუა ატლანტიკურ ქედს წამოედო (ქედი მეცნიერთა ჯგუფმა მხოლოდ 15 წლის შემდეგ, ოპტიმალური მარშრუტის შესადგენად დაგვიანებით გაგზავნილი ექსპედიციისას აღმოაჩინეს). გარდა წყალქვეშა მთათა სისტემებისა, გამოწვევად რჩებოდა აისბერგები და ვულკანები, ასევე საშიშროებას წარმოადგენდა საზღვაო სავაჭრო გზები, რის გამოც მარშრუტი იცვლებოდა, რათა თავიდან აეცილებინათ ღუზებით დაზიანების რისკი.
რა თქმა უნდა, ძველი რუკა ბოლომდე აღარ იმეორებს ინტერნეტის მარშრუტს, რადგან 1877 წლის შემდეგ ინფორმაციის საკაბელო ნაკადში ახალი არტერიები გაჩნდა. TeleGeography-ს თანამედროვე რუკებზე კარგად ჩანს აღმოსავლეთით გაზრდილი ინფრასტრუქტურა.
მაგალითად, იაპონიისა და სინგაპურის დამაკავშირებელი ქსელი, რომელიც გზად მრავალ პუნქტს მოიცავს.
თუმცა, მოლდინის თქმით, ტელეგრაფის ძველი რუკები მაინც საინტერესოა: „ალბათ ყველა ფიქრობს, რომ გლობალური ტექნოლოგია უსადენოა, მაგრამ იგი მხოლოდ უახლოესი საბაზო სადგურიდან ან სატელეფონო ანძიდან შეიძლება იყოს უსადენო, დანარჩენ მანძილს კი სადენებისა და კაბელების მეშვეობით გადის, რომლებიც ერთმანეთთან უმძლავრეს სერვერებს აკავშირებენ“.
ინფორმაციის ამ ნაკადებთან სატელიტებსაც კი მცირე შეხება აქვთ, რადგან ინტერნეტ ტრაფიკის დაახლოებით 95% არა ჰაერში, არამედ წყალქვეშ გადაიცემა. „ინტერნეტი არ არის Cloud,“ - ამბობს მოულდინი, - „რეალურად იგი ოკეანის ქვეშაა“.
-
გადახედვამაკა ბოჭორიშვილი საქართველოში არაბთა გაერთიანებული საემიროების ელჩს აჰმედ ალნუაიმისს შეხვდა მაკა ბოჭორიშვილი საქართველოში არაბთა გაერთიანებული საემიროების ელჩს აჰმედ ალნუაიმისს შეხვდა
-
გადახედვაევროკავშირმა TikTok-ის წინააღმდეგ რუმინეთის არჩევნებთან დაკავშირებით გამოძიება დაიწყო ევროკავშირმა TikTok-ის წინააღმდეგ რუმინეთის არჩევნებთან დაკავშირებით გამოძიება დაიწყო
-
გადახედვაევროპის საბჭოს გენერალური მდივანი ალენ ბერსე ბიძინა ივანიშვილს შეხვდა ევროპის საბჭოს გენერალური მდივანი ალენ ბერსე ბიძინა ივანიშვილს შეხვდა
-
გადახედვააქციის მონაწილეებმა რუსთაველის გამზირზე გზა გადაკეტეს აქციის მონაწილეებმა რუსთაველის გამზირზე გზა გადაკეტეს
-
გადახედვასოხუმი თბილისთან ელექტროენერგიის მიწოდების გაზრდის შესაძლებლობას განიხილავს სოხუმი თბილისთან ელექტროენერგიის მიწოდების გაზრდის შესაძლებლობას განიხილავს
-
გადახედვაევროპარლამენტი საქართველოს პრეზიდენტის სტრასბურგში გამოსვლასთან დაკავშირებით ინფორმაციას აქვეყნებს ევროპარლამენტი საქართველოს პრეზიდენტის სტრასბურგში გამოსვლასთან დაკავშირებით ინფორმაციას აქვეყნებს
-
გადახედვაკავკასიის უნივერსიტეტის სტუდენტები პარლამენტთან მიმდინარე აქციას შეუერთდნენ კავკასიის უნივერსიტეტის სტუდენტები პარლამენტთან მიმდინარე აქციას შეუერთდნენ
-
გადახედვაცესკოს განცხადება ინსტიტუციური განვითარების ფარგლებში დაწყებული რეორგანიზაციის თაობაზე ცესკოს განცხადება ინსტიტუციური განვითარების ფარგლებში დაწყებული რეორგანიზაციის თაობაზე
-
გადახედვასხვადასხვა რელიგიური და ეთნიკური ჯგუფები რესპუბლიკის მოედნიდან პარლამენტის მიმართულების მსვლელობას მართავენ სხვადასხვა რელიგიური და ეთნიკური ჯგუფები რესპუბლიკის მოედნიდან პარლამენტის მიმართულების მსვლელობას მართავენ
-
გადახედვა"ხელოვნების სახლი" გორის მერიიდან ხელშეკრულების შეწყვეტის სურვილს ნაომარ ქალაქზე ინსტალაციას უკავშირებს "ხელოვნების სახლი" გორის მერიიდან ხელშეკრულების შეწყვეტის სურვილს ნაომარ ქალაქზე ინსტალაციას უკავშირებს
-
გადახედვაპინა პიჩერნო: ქართველი ხალხის ბრძოლა დემოკრატიისთვის ჩვენი ბრძოლაა პინა პიჩერნო: ქართველი ხალხის ბრძოლა დემოკრატიისთვის ჩვენი ბრძოლაა
-
გადახედვაოკუპირებული აფხაზეთი რუსეთისგან ელექტროენერგიის უფასოდ მიწოდებას ითხოვს ოკუპირებული აფხაზეთი რუსეთისგან ელექტროენერგიის უფასოდ მიწოდებას ითხოვს
-
გადახედვასახალხო დამცველი ევროპის საბჭოს გენერალურ მდივანს შეხვდა სახალხო დამცველი ევროპის საბჭოს გენერალურ მდივანს შეხვდა
-
გადახედვაკომპანიების უარის გამო, შსს-ს სპეცრაზმისა და პოლიციელებისთვის ლანჩის ტენდერი ჩაეშალა კომპანიების უარის გამო, შსს-ს სპეცრაზმისა და პოლიციელებისთვის ლანჩის ტენდერი ჩაეშალა
-
გადახედვაკიტ კელოგი იანვარში კიევსა და ევროპის რამდენიმე ქვეყანაში ვიზიტს გეგმავს კიტ კელოგი იანვარში კიევსა და ევროპის რამდენიმე ქვეყანაში ვიზიტს გეგმავს
-
გადახედვარობინ ვაგენერი: გერმანიის მთავრობა გადახედავს საქართველოსთან თანამშრომლობას რობინ ვაგენერი: გერმანიის მთავრობა გადახედავს საქართველოსთან თანამშრომლობას
-
გადახედვაანდრიუს კუბილიუსი: ქართველ ხალხსა და მათ ევროპულ მისწრაფებებს მხარს მტკიცედ ვუჭერთ ანდრიუს კუბილიუსი: ქართველ ხალხსა და მათ ევროპულ მისწრაფებებს მხარს მტკიცედ ვუჭერთ
-
გადახედვაზელენსკი: არ იქნება სამართლიანი, ყველამ რომ დაიწყოს ლაპარაკი, როგორ უნდა იცხოვროს ქვეყანამ ზელენსკი: არ იქნება სამართლიანი, ყველამ რომ დაიწყოს ლაპარაკი, როგორ უნდა იცხოვროს ქვეყანამ
-
გადახედვააფგან სადიგოვი: რაც არ უნდა მოხდეს ქართველმა ხალხმა არ უნდა დაუშვას, რომ ქვეყანაში დიქტატურა დამყარდეს, რადგან ეს არის ყველა ბოროტების საფუძველი, სიკვდილზე უარესიც კი აფგან სადიგოვი: რაც არ უნდა მოხდეს ქართველმა ხალხმა არ უნდა დაუშვას, რომ ქვეყანაში დიქტატურა დამყარდეს, რადგან ეს არის ყველა ბოროტების საფუძველი, სიკვდილზე უარესიც კი
-
გადახედვამიხაილ როთი: EU-ში უნგრეთისა და სლოვაკეთის მთავრობების გარდა მოკავშირეები აღარ ჰყავთ! სირცხვილი ირაკლი კობახიძეს! მიხაილ როთი: EU-ში უნგრეთისა და სლოვაკეთის მთავრობების გარდა მოკავშირეები აღარ ჰყავთ! სირცხვილი ირაკლი კობახიძეს!
-
გადახედვაარასამთავროები: ცემასთან ერთად, სპეცრაზმელები ძარცვავდნენ დაკავებულებს, ართმევდნენ პირად ნივთებს, აიძულებდნენ ექოთ "ხარება" არასამთავროები: ცემასთან ერთად, სპეცრაზმელები ძარცვავდნენ დაკავებულებს, ართმევდნენ პირად ნივთებს, აიძულებდნენ ექოთ "ხარება"
კომენტარები