ფრედი მერკური 30 წლის შემდეგ — თეატრალური და ექსცენტრიული გენიოსის გახსენება
ფოტო: Getty Image
ეჭვგარეშეა, რომ ფრედი მერკური გენიოსი იყო — მისი მუსიკის, თეატრალური პერფომანსებისა და ექსცენტრიული სტილის წყალობით იგი პოპკულტურაში საკულტო ფიგურად იქცა. მუსიკოსის რევოლუციური ტექსტები, ფორტეპიანოზე დაკვრის ოსტატობა და როკმუსიკაში შეტანილი შოუბიზნესისთვის ნიშნეული ეპატაჟური სტილი მისი გარდაცვალებიდან 30 წლის შემდეგაც კი აღმაფრთოვანებელია.
მერკური ჯერ კიდევ 18 წლის ასაკში გამოირჩეოდა ჩაცმის იმ უცნაური სტილით, რომელმაც მოგვიანებით მუსიკალურ ინდუსტრიაში გადატრიალებაც კი მოახდინა. კლასიკური მუსიკისა და ოპერისადმი სიყვარულთან ერთად, იგი თეატრალური მიუზიკლების მოყვარულიც გახლდათ, რომელთა ელემენტებსაც მის მუსიკასა და სასცენო გამოსვლებში ვხედავთ. მერკურის მოსწონდა "კაბარეს მსგავსი რაღაცები". "ჩემი ერთ-ერთი ადრეული შთაგონება კაბარედან მოვიდა. მე ვაღმერთებ ლაიზა მინელის… იმას, თუ როგორ მღერის თავის სიმღერებს — ეს აბსოლუტური ენერგიაა", — ამბობდა იგი. მას ასევე მოსწონდა "ის ქორეოგრაფია, ფლუიდური სექსუალობა და სიჭარბის გამომხატველი ატმოსფერო", რომლითაც რიჩარდ ო'ბრაიენის საკულტო ფილმი, The Rocky Horror Picture Show, გამოირჩეოდა.
Queen-ის 1975 წლის სიმღერამ, Bohemian Rhapsody, რომელიც თავად მერკურიმ დაწერა, როკის სამყაროში ლამაზი მელოდიები, საოპერო ელემენტები და ნაწარმოების განვითარების კლასიკური ფორმა შემოიტანა. ეს სამოცდაათიანი წლები იყო — დრო, როდესაც მუსიკალური ჟანრები ერთმანეთს ერწყმოდნენ, მოდა გავლენას ახდენდა მუსიკაზე და — პირიქით.
როკშემსრულებლები ახალ პლატფორმას — ფერად ტელევიზიას იყენებდნენ, რათა იმაზე უფრო კრეატიულები ყოფილიყვნენ, ვიდრე წინა ათწლეულში ფორმალურ სამოსში ჩაცმული The Beatles გახლდნენ. მერკურისთვის შთაგონების წყარო ისეთი სუპერვარსკვლავები იყვნენ, როგორებიც დევიდ ბოუი (ინოვაციურობისთვის), ელტონ ჯონი (შოუმენობისთვის), და რობერტ პლანტია (ვოკალის გამო).
ბოუი ხელოვნების დარგებს შორის მუდამ მოგზაურობდა და როდესაც მერკურიმ ფილმის, ადამიანი-სპილო, სასცენო ვერსიაში მისი შესრულება ნახა, საოცრად აღფრთოვანდა. საბოლოოდ, მათ ერთად შეასრულეს Under Pressure (1981) და მეგობრებიც გახდნენ.
მოდისა და მუსიკის კავშირი
თავისი კარიერის განმავლობაში მერკურის მუსიკას არასდროს დაუკარგავს აქტუალობა. მისი ამგვარი პოპულარობის მიზეზი მუსიკასთან მუდმივად მორგებული სასცენო ვიზუალებიც უნდა ყოფილიყო. მერკური ამტკიცებდა, "ჩვენ არავის ვგავართ. თუ მაინცდამაინც, ჩვენ უფრო მეტი საერთო ლაიზა მინელისთან გვაქვს, ვიდრე ლედ ზეპელინთან… ჩვენ შოუბიზნესის ტრადიციის ნაწილი უფრო ვართ, ვიდრე როკ-ენ-როლის".
ინდივიდუალიზმისკენ ამგვარი სწრაფვის მაგალითი იყო 1984 წელს გამოშვებული I Want To Break Free, რომლის ვიდეოკლიპშიც ჯგუფის წევრები დრეგში არიან გამოწყობილნი. ეს ვიდეო აკრძალული იყო MTV-ზე აშშ-ში, ვინაიდან თვლიდნენ, რომ ის ქროსდრესინგს (როცა ერთი გენდერისთვის სტერეოტიპულად მიწერილი სამოსის სტილს სხვა გენდერული იდენტობის მქონე იცვამს) და ტრანსსექსუალობას "აქეზებდა". ამ ინციდენტით იმ ინდუსტრიის მანიპულაციური და არქაული დამოკიდებულებები გამოვლინდა, რომელიც, წესით, გამოხატვის თავისუფლების სადარაჯოზე უნდა ყოფილიყო. ბედის ირონიით, აკრძალვამ სიმღერის გაპოპულარულებაში ითამაშა როლი და მას მსოფლიო წარმატება ხვდა წილად. ახლახან Youtube-ზე ამ ვიდეოს ნახვების რაოდენობამ 500 მილიონს გადააჭარბა.
მერკური კოსტიუმებითა და ზოგადი სტილით ბოჰემურ რაფსოდიამდეც ატარებდა ექსპერიმენტებს. ის კონტრკულტურული რევოლუციის პერიოდშიც კი ახერხებდა მოდაში არსებული წესების დარღვევას. ჯესიკა ბამპუსი Vogue-დან აღნიშნავს, რომ "იქნება ეს მოდა, კინოინდუსტრია თუ ჯონ ლუისის რეკლამებიც კი, ფრედი მერკურის გლამურული, თეატრალური და ბარიერების დამრღვევი სტილი კვლავ ყურადღების ცენტრშია". მთელი თავისი კარიერის განმავლობაში მერკურის კოსტიუმები მნიშვნელოვან გავლენას ახდენდა მოდაზე. სულ რაღაც 2019 წლის ზაფხულშიც კი მერკურის მუსიკა პოდიუმზე ისეთმა ბრენდებმა გამოიყენეს, როგორებიც Balmain და Watanabe არიან. მათ კოლექციებში წარმოდგენილი იყო დიზაინები, რომლებიც ზოგიერთ იმ ლეგენდარულ, ბრჭყვიალა, მხრებზე ბალიშებიან, პროვოკაციულ კოსტიუმებს წააგავდა, რომლებიც მერკურის ეცვა.
მუსიკოსის სასცენო სახე ადამიანური შეზღუდვებისგან გათავისუფლების მცდელობას განასახიერებდა. თუმცა დარბაზში მყოფნი ალბათ ნამდვილ მერკურის ხედავდნენ და არა — შოუმენს. ტრაგედიაა, რომ ის დღევანდელი ამერიკული საზოგადოების გახსნილობასა და მიმღებლობას ვერ მოესწრო. ის ხომ ამ დრომდე რჩება მუსიკასა და ზოგადად პოპკულტურაში ცვლილებებისა და სრულყოფილებისკენ სწრაფვის სიმბოლოდ.
მერკურის გავლენა სხვა ხელოვანებზე
მერკურის თამამი ექსპერიმენტების გავლენა თანამედროვე შოუბიზნესზეც აისახა. თუ კარგად დააკვირდებით, ნახავთ, რომ ისეთი შემსრულებლები, როგორიც ლედი გაგა, კეტი პერი თუ მიკა არიან, სწორედ მის მიერ გაკვალულ გზას აგრძელებენ. მერკურის გავლენა მნიშვნელოვნად გასცდა როკსამყაროს და ოპერისა და მუსიკალური თეატრის საზღვრებიც გადალახა. ამის ნათელი მაგალითი ისაა, რომ მან ესპანელ სოპრანოსთან, მონსერატ კაბალიესთან ერთად ოლიმპიური სიმღერა, ბარსელონა შექმნა.
მისი სიკვდილის მერე, 1992 წელს ბარსელონას ოლიმპიური თამაშების გახსნაზე, ოლიმპიური ცეცხლის ანთებისას მას ამ სიმღერის დაკვრით პატივი მიაგეს. ცნობილია, რომ კაბალიე და მერკური ამ უკანასკნელის სიცოცხლის უკანასკნელ წლებში ძალიან დამეგობრდნენ. მერკურიმ მას საკუთარი ავადმყოფობის შესახებაც გაანდო: "მან მითხრა, რომ ჩემი მოვალეობაა შენთვის ამის განდობაო", — იხსენებდა ოპერის მომღერალი, —"მე კი მივუგე, რომ არ იყო ვალდებული, ეს ეთქვა მაგრამ ძალიან მადლიერი ვიყავი, რომ მითხრა, რადგან ეს ნიშნავდა, რომ მე მისი მეგობარი ვარ და სწორედ ეს იყო ჩემთვის ყველაზე მნიშვნელოვანი".
მერკური 1991 წლის 24 ნოემბერს შიდსთან დაკავშირებული დაავადებით გარდაიცვალა, თუმცა ეს ის შემთხვევაა, როცა განცხადება, "მის ცხოვრებას უკვალოდ არ ჩაუვლია" საოცრად რელევანტურია. Queen-ის ბოლო ალბომი, Made in Heaven, რომელიც მისი სიკვდილის წინა პერიოდში ჩაიწერა, 1995 წელს გამოვიდა. მისი მეშვეობით ჯგუფის წევრებმა შიდსთან საბრძოლველი საქველმოქმედო ორგანიზაციებისთვის მილიონობით ფუნტი შეაგროვეს.
მერკური ნამდვილი ხელოვანი იყო, რომელმაც სამყაროს თავისი ნიჭი უსახსოვრა. მისი სიკვდილი კი ბევრი ადამიანისთვის პირადი ტრაგედიის ტოლფასი გახლდათ.
ოპერის მოჩვენებაზე მუშაობის პირველ დღეებში ენდრიუ ლოიდ ვებერი მოჩვენების როლში მხოლოდ ერთ ადამიანს განიხილავდა და ეს ადამიანი ფრედი მერკური იყო. მუსიკოსი როლის მოსასინჯადაც კი მიიწვიეს, თუმცა მერკურის სერიოზულად არასოდეს მიუღია შეთავაზება და ამტკიცებდა, რომ სიმღერა, რვა ღამე კვირაში, მის ხმას არ შეეფერებოდა. თუმცა, გარდაცვალებამდე მან მონსერატ კაბალიეს უთხრა, რომ ყოველთვის სურდა მასთან ერთად ოპერის მოჩვენების არიის შესრულება. საპასუხოდ, კაბალიემ სტუდიაში ჩაწერა კიდეც ეს არია, რომლის მოსმენის შესაძლებლობაც ალბათ ერთ დღესაც მოგვეცემა.
-
მარკ რუტე: პუტინს 140 მლნ ადამიანი ჰყავს, NATO-ს ქვეყნებს — მილიარდი, ყველა ასპექტით, ჩვენ რუსეთზე ძლიერები ვართ მარკ რუტე: პუტინს 140 მლნ ადამიანი ჰყავს, NATO-ს ქვეყნებს — მილიარდი, ყველა ასპექტით, ჩვენ რუსეთზე ძლიერები ვართ
გადახედვა
-
მარიამ ქვრივიშვილი ოფიციალური ვიზიტით სერბეთში ჩავიდა მარიამ ქვრივიშვილი ოფიციალური ვიზიტით სერბეთში ჩავიდა
გადახედვა
-
პირველადი მონაცემებით, ადვოკატთა ასოციაციის თავმჯდომარე ირაკლი ყანდაშვილი გახდა პირველადი მონაცემებით, ადვოკატთა ასოციაციის თავმჯდომარე ირაკლი ყანდაშვილი გახდა
გადახედვა
-
დააკავეს პირი, რომელმაც სურამის ერთ-ერთი მონასტრის შესაწირი ყუთიდან თანხა და სხვა საეკლესიო ნივთები მოიპარა დააკავეს პირი, რომელმაც სურამის ერთ-ერთი მონასტრის შესაწირი ყუთიდან თანხა და სხვა საეკლესიო ნივთები მოიპარა
გადახედვა
-
ანდრო ჭიჭინაძე: ყველანაირ შეწყალებაზე ზედმეტია საუბარი — არ მოვაწერ ხელს არანაირ დოკუმენტს, რომელიც ამ საკითხს უკავშირდება ანდრო ჭიჭინაძე: ყველანაირ შეწყალებაზე ზედმეტია საუბარი — არ მოვაწერ ხელს არანაირ დოკუმენტს, რომელიც ამ საკითხს უკავშირდება
გადახედვა
-
ევროკომისია: საქართველომ შესაძლოა სრულად დაკარგოს უვიზო რეჟიმი ევროკომისია: საქართველომ შესაძლოა სრულად დაკარგოს უვიზო რეჟიმი
გადახედვა
-
2025 წლის 21 დეკემბრიდან 31 დეკემბრის ჩათვლით აქციების გამართვის პირობები იცვლება 2025 წლის 21 დეკემბრიდან 31 დეკემბრის ჩათვლით აქციების გამართვის პირობები იცვლება
გადახედვა
-
სალომე ზურაბიშვილი: [მიმდინარე აქციები] რომ არ იყოს მნიშვნელოვანი, იძულებულები არ იქნებიან, რომ ყოველდღე რაღაცით ამ პროტესტის გაჩერება სცადონ სალომე ზურაბიშვილი: [მიმდინარე აქციები] რომ არ იყოს მნიშვნელოვანი, იძულებულები არ იქნებიან, რომ ყოველდღე რაღაცით ამ პროტესტის გაჩერება სცადონ
გადახედვა
-
ჩინეთის დიდი კედლის კვლევისას უნიკალური არტეფაქტები აღმოაჩინეს ჩინეთის დიდი კედლის კვლევისას უნიკალური არტეფაქტები აღმოაჩინეს
გადახედვა
-
მეცნიერებმა მეტეოროიდის მთვარესთან დაჯახებისას წარმოქმნილი იშვიათი ნათება დააფიქსირეს მეცნიერებმა მეტეოროიდის მთვარესთან დაჯახებისას წარმოქმნილი იშვიათი ნათება დააფიქსირეს
გადახედვა
-
ქვიზი: მაფიის ღამის რომელი პერსონაჟი ხარ? ქვიზი: მაფიის ღამის რომელი პერსონაჟი ხარ?
-
მეცნიერებმა ბერმუდის სიღრმეში გიგანტური სტრუქტურა აღმოაჩინეს მეცნიერებმა ბერმუდის სიღრმეში გიგანტური სტრუქტურა აღმოაჩინეს
გადახედვა
-
ახალი კვლევის მიხედვით, COVID-19-ის საწინააღმდეგო ვაქცინა ორსულობის პერიოდშიც უსაფრთხოა ახალი კვლევის მიხედვით, COVID-19-ის საწინააღმდეგო ვაქცინა ორსულობის პერიოდშიც უსაფრთხოა
გადახედვა
-
როგორ უმკლავდებიან თეთრი დათვები კლიმატის ცვლილებას — ბრძოლა გადაშენების წინააღმდეგ როგორ უმკლავდებიან თეთრი დათვები კლიმატის ცვლილებას — ბრძოლა გადაშენების წინააღმდეგ
გადახედვა
-
გაიცანით გრიგორი პერელმანი — კაცი, რომელმაც ფილდსის მედლის მიღებაზე უარი თქვა გაიცანით გრიგორი პერელმანი — კაცი, რომელმაც ფილდსის მედლის მიღებაზე უარი თქვა
გადახედვა
-
საქართველოს ბანკის საახალწლო შეთავაზებები საქართველოს ბანკის საახალწლო შეთავაზებები
-
ჯენი ჩეპმენი: "მოვუწოდებთ საქართველოს მთავრობას, გაასაჯაროოს გამოძიების შედეგები BBC-ის სტატიასთან დაკავშირებით ჯენი ჩეპმენი: "მოვუწოდებთ საქართველოს მთავრობას, გაასაჯაროოს გამოძიების შედეგები BBC-ის სტატიასთან დაკავშირებით
გადახედვა
-
ესპანეთში გრიგოლ ლილუაშვილის ნათესავი ბიჭიკო პაიკიძე დააკავეს ესპანეთში გრიგოლ ლილუაშვილის ნათესავი ბიჭიკო პაიკიძე დააკავეს
გადახედვა
-
გაატარეთ ახალი წელი ვაზისუბნის მამულში და შეიქმენით საუკეთესო საახალწლო გამოცდილება SOLO-სა და Visa-სთან ერთად გაატარეთ ახალი წელი ვაზისუბნის მამულში და შეიქმენით საუკეთესო საახალწლო გამოცდილება SOLO-სა და Visa-სთან ერთად
-
ისტორიაში პირველად, აზერბაიჯანმა საქართველოს გავლით სომხეთს ბენზინის პირველი პარტია გაუგზავნა ისტორიაში პირველად, აზერბაიჯანმა საქართველოს გავლით სომხეთს ბენზინის პირველი პარტია გაუგზავნა
გადახედვა
-
SJC: სუროგაციასთან დაკავშირებული ტრეფიკინგისა და ძალადობის სავარაუდო პრაქტიკა საგანგაშოა და დაუყოვნებლივ გამოძიებას საჭიროებს SJC: სუროგაციასთან დაკავშირებული ტრეფიკინგისა და ძალადობის სავარაუდო პრაქტიკა საგანგაშოა და დაუყოვნებლივ გამოძიებას საჭიროებს
გადახედვა
კომენტარები