"რომ გახდე, რა კარგი გოგო იქნებოდი", "ახალგაზრდა ხარ, რატომ იმახინჯებ თავს", "არადა ლამაზი სახე გაქვს", "მოსუქებულხარ", "ჯანმრთელობისთვის საზიანოა შენი წონა", — რამდენჯერ მოგისმენიათ ეს ფრაზები შეშფოთებული "კეთილმოსურნეებისგან"? თუ უცებ გაბედავთ და კითხვას შეუტრიალებთ, რატომ გადარდებსო (10 ქულა გამბედაობისთვის თქვენ და გრიფინდორს), აუცილებლად გეტყვიან, რომ ზრუნავენ და ღელავენ შენზე, შენთვისვე უნდათ კარგი და მხოლოდ კეთილშობილური მიზნები ამოძრავებთ. როცა ასეთ კომენტარებს რეალურ ცხოვრებაში ვაწყდები, როგორც წესი, ჯერ ავტორებზე ვბრაზდები ხოლმე: რა საჭირო იყო ჩემი ერთი მენტალური მდგომარეობიდან მეორეში გადასროლა?! მერე კი საკუთარ თავზე: სხვა რამეებში თუ არ მადარდებს ხალხის აზრი, რაღა საკუთარ გარეგნობაზე ვუწევ ანგარიშს?! როგორც სხვა უამრავ ქალს, თითქმის ყველაფრის ასხლეტა შემიძლია, გარეგნობაზე კომენტარების გარდა.

ეს ფრაზები მაიძულებს სასწრაფოდ გავიხსენო, რომ ჩვეულებრივად ყოფნის უფლება არ მაქვს. რას ჰქვია მეგობრებთან ერთად ვერთობი ან თავჩარგული ვმუშაობ, როცა ამდენი კილოა დასაკლები, ჯანმრთელობა — მისახედი; ტაქსისტი მერაბი და მეზობელი ნანული — ჩემი ტრანსფორმაციით გასახარებელი...

ფეტშეიმინგი, იგივე დანამუსება / შერცხვენა ზედმეტი წონის გამო ჩვენს ქვეყანაში ჩვეულებრივი საუბრის ნაწილია. შეიძლება თქვენც შეგხებიათ კრიტიკა წონის გამო, ან იქნებ თავად მიგიღიათ მასში მონაწილეობა? (თავის აქეთ-იქით ქნევა და ნწ-ნწ-ნწ წარმოიდგინეთ აქ). თუ ასეა, ვიზიარებ თქვენს მდგომარეობას. ინტუიცია მკარნახობს, რომ ყველაზე მეტად სხვის წონაზე ის ადამიანები ღელავენ, რომლებიც საკუთარ თავს რამდენიმე მომატებულ გრამსაც არ პატიობენ ხოლმე.

და იქნებ ეს მიდგომა მუშაობს? ხალხი მიგითითებს, წონა დაიკელიო, შენს კარდიოვასკულარულ სისტემას უფრთხილდებიან, ამან ხომ უფრო უნდა მოგაძლიეროს და გაფიქრებინოს, რომ "აი, ნახე ახლა რას ვიზამ, ყველას გაგაოცებთ". იქნებ ამ დაანონსებულ საბოლოო ცვლილებაში პატარ-პატარა აგურებს დებენ და ერთხელაც მათი ძალისხმევა შედეგს გამოიღებს, აი მერე კი ვნახოთ, ვინ გაიცინებს!

მაგალითად, ბეისბოლის ყოფილი მოთამაშე, კევინ იუკილისი ტვიტერზე წერს, რომ მთელ კარიერას ფეტშეიმინგს (წონის გამო დისკრიმინაციას) უმადლის. ბავშვობაში მწვრთნელები და ტალანტების მაძიებლები სულ უარს მეუბნებოდნენ ჩემი ფიზიკური ფორმის გამოო, ამიტომ მეც ავდექი და გავაკეთე, რაც გასაკეთებელი იყო, მარტივი არ ყოფილა, მაგრამ nothing easy-ო.

თუმცა... კევინი გამონაკლისია და არა — წესი. უამრავი მტკიცებულება მიუთითებს, რომ ფეტშეიმინგის შედეგად ადამიანები თავს არა მოტივირებულად, არამედ უარესად გრძნობენ. მათ თვითშეფასება უდაბლდებათ, იმატებს შფოთვა და მწვავდება დეპრესია, რის შემდეგაც ისინი თვითდესტრუქციულ მეთოდებს მიმართავენ და ამ მეთოდებს შორის ერთ-ერთი უზომოდ ჭამაც არის.

"წონის გამო დაცინვა რომ ამართლებდეს, სკოლაში მსუქან ბავშვებს ვერ ნახავდით" — ასე გამოეხმაურა ჯეიმს კორდენი კოლეგა ბილ მაარს, რომელმაც განაცხადა, რომ "რაღაც დოზით სირცხვილი საჭიროც კია".

ვინც საკუთარი წონით კმაყოფილია, მისთვის ზედმეტი წონა (საიდან ითვლება ეს "ზედმეტი წონა" სხვა სტატიის თემაა) უბრალოდ ნებისყოფისა და დისციპლინის ნაკლებობის შედეგია, თუმცა სინამდვილეში წონა მრავალი ბიოლოგიური ფაქტორით წყდება, მათ შორის — მეტაბოლიზმითა და მადით, რომელსაც ადამიანი ვერ გააკონტროლებს.

ლონდონის უნივერსიტეტის ბიჰევიორისტი მეცნიერების მიერ ჩატარებული კვლევა აჩვენებს, რომ ფეტშეიმინგი დაკლების წახალისების ნაცვლად, ადამიანებს წონის მომატებისკენ უბიძგებს. ის კეთილმოსურნეები, რომლებიც ზემოთ ვახსენე, რეალურად რომ ღელავდნენ თითოეული ადამიანის გაჯანსაღებაზე, ალბათ, ამ კვლევებსაც გაეცნობოდნენ, მაგრამ მგონი, გულის სიღრმეში ყველამ ვიცით, რომ ფეტშეიმინგი ზრუნვის ადგილიდან არ მოდის. ის უბრალოდ იარაღია, რომლის გამოყენებაც ზოგიერთებს რატომღაც ძალიან სიამოვნებთ.

კარგი, მოდი, გავყვეთ იმ არგუმენტს, რომ რაღაცაზე მეტი BMI (სხეულის მასის ინდექსი) ჯანმრთელობისთვის ცუდია, სიმსუქნე კი ავადმყოფობაა. როდის აქეთ შევთანხმდით საზოგადოება იმაზე, რომ ავადმყოფებს პირში ვეუბნებით, რომ ავად არიან და უნდა რცხვენოდეთ? ამ შემთხვევაში პირიქით, მეტ ჰუმანურობას არ უნდა ვიჩენდეთ? ყველამ ვიცით ისიც, რომ სიგარეტის მოწევა ცუდია, მაგრამ რიგით გამვლელებს ამაზე ხომ არ დავცინით, შეხვედრისას მწეველებს პირდაპირ ხომ არ ვეუბნებით: ისევ ეწევი? რატომ იუბედურებ თავს? სიგარეტის სუნი აგდის ისევ? ხანდახან სიგარეტზეც ვუკიდებთ ხოლმე, მოსაწევადაც მივყვებით აივანზე და სანამ თვითონ არ დაიწყებენ სიგარეტზე საუბარს, არც ჩვენ ვაშველებთ "პროფესიონალურ" აზრს.

ფეტშეიმინგი ხანდახან პასუხიცაა ბოლო წლების Body Positivity მოძრაობაზე. შეიყვარე შენი სხეული — გვეუბნება მედია, რომელიც ახალი ტრენდების დამკვირვებას ცდილობს. "მოიცა, გაპრიალებული და სტანდარტული სხეულები ვის არ გვიყვარს, მაგრამ მსუქანი სხეულებიც უნდა შეიყვაროს ხალხმა? აი, ქონის ნაკეცებიც და ერთმანეთთან მოხახუნე ბარძაყებიც?". პასუხი არის "კი". მართალია, გახდომა საკუთარი სხეულის სიძულვილის ფონზეც შეიძლება, მაგრამ ეს არაა ის, რასაც ერთმანეთს უნდა მოვუწოდებდეთ. იდეა, რომ კარგად გრძნობდე თავს საკუთარ არასტანდარტულ სხეულში, ახლაც, 21-ე საუკუნეშიც კი იმდენად რევოლუციურია, რომ ადამიანებს დისკომფორტს უქმნის. თუ ზედმეტი წონა გაქვს, მუდმივად ბოდიშს უნდა იხდიდე ამის გამო: საუბრობდე, როგორ აპირებ გახდომას და როგორ არ მოგწონს ის წონა, რომელზეც ახლა იმყოფები; უნდა მოგყავდეს მაგალითი, რომ სულ ასე არ იყავი და დაიტოვო იმედი, რომ მალე ასე აღარ იქნები. სხვანაირად ზოგიერთ ადამიანს დისკომფორტი ექმნება და რადგან შენ თვითონ არ ცდილობ საკუთარი თავის დამდაბლებას, უწევს, რომ ოთახში მყოფ სპილოს სახელი დაარქვას: კარგად ყოფნა შეგაწყვეტინოს და მიგითითოს, რომ სანამ საზოგადოებაში გამოჩნდებოდე, მანამდე წონა გაქვს დასაკლები.

და გვეშველება რამე?

ალბათ, კი. ალბათ, თუ უხერხული ჩახველების ნაცვლად ვეტყვით "კეთილისმსურველებს", როგორ გვაგრძნობინებს თავს მათი კომენტარები, გვეშველება. ალბათ, ამ თემაზე მეტ პოსტს დავწერთ და ერთმანეთს და საკუთარ თავს უფრო რბილად მოვექცევით, სინათლეც გამოჩნდება.

წონასთან დაკავშირებული სტიგმის დამარცხება ერთადერთი გზაა ჯანსაღი სხეულებისკენ, მანამდე კი, თუ შეიძლება, ჩვენი სხეულები შეგვარგეთ.

გინდა ამ თემაზე შენი აზრები გაგვიზიარო? შემოგვიერთდი ჯგუფში მენტალური ჯანმრთელობის ფორუმი, სადაც ამ და სხვა უამრავ თემაზე ვსაუბრობთ.