რადიკალურად მოაზროვნე ადამიანებს რთული გონებრივი სავარჯიშოების შესრულება უჭირთ — კვლევა
უახლესი კვლევის მიხედვით, ჩვენი გონებრივი შესაძლებლობები კონკრეტული იდეოლოგიისკენ მიმხრობას განსაზღვრავს. იგი ასევე მიუთითებს, რომ ექსტრემისტული დამოკიდებულებებისკენ მიდრეკილი ადამიანები გონებრივ სავარჯიშოებს მაინცდამაინც დიდი წარმატებით ვერ ართმევენ თავს.
კემბრიჯის უნივერსიტეტის მკვლევრებმა შეისწავლეს, რამდენად ახდენს კოგნიტური მოწყობა — ინფორმაციის აღქმისა და დამუშავების განსხვავებული შესაძლებლობები — გავლენას ჩვენი მსოფლმხედველობის ჩამოყალიბებაზე. მსოფლმხედველობაში მოიაზრება პოლიტიკური, ეროვნული და დოგმატური მრწამსი, რომელიც ხშირადაა განპირობებული ისეთი დემოგრაფიული ფაქტორებით, როგორიც ასაკი, რასა და გენდერული იდენტობაა.
კვლევის პროცესი და მიგნებები
წინამორბედი კვლევის შედეგებზე დაფუძნებული ძიების პროცესში 330 ამერიკელი მონაწილეობდა 22-დან 63 წლამდე. ორი კვირის განმავლობაში მათ 37 ნეიროფსიქოლოგიური და 22 პიროვნულობის განმსაზღვრელი ტესტის გაკეთება მოუწიათ.
დავალებები ნეიტრალური იყო — დაცლილი ემოციურობისა და პოლიტიკურობისგან — და მოიცავდა ისეთი ტიპის სავარჯიშოებს, როგორიც, მაგალითად, ვიზუალური მეხსიერების შემოწმებაა. მოგვიანებით, მკვლევრებმა ტესტისგან მიღებული შედეგები მონაწილეების შეცნობის და აღქმის უნარების შესახებ, რთული და სტრატეგიული სავარჯიშოების შესრულებისას მათ მიერ გამოყენებულ მიდგომებს შეუსაბამეს.
საბოლოო ჯამში აღმოჩნდა, რომ იდეოლოგიური მიმხრობა კოგნიტურ შესაძლებლობებში ისახება.
კვლევის საკვანძო შედეგი მიუთითებს, რომ ადამიანებს რადიკალური დამოკიდებულებებით — ვინც სამყაროს შავ და თეთრ ფერებად მიჯნავს — რთულ და კომპლექსურ სავარჯიშოებთან გამკლავება უჭირდათ.
"ინდივიდები ან ტვინები, რომლებსაც ანალიზი და კომპლექსური დავალებების შესასრულებლად გეგმის დასახვა უჭირთ, შეიძლება, უფრო მეტად ემხრობოდნენ რადიკალურ ან ავტორიტარულ იდეოლოგიებს — მათ, ვინც სამყაროს აღქმას ამარტივებს", — ამბობს კემბრიჯის უნივერსიტეტის ფსიქოლოგიის კათედრის პროფესორი, ლეორ ზმიგროდი.
იგი დასძენს, რომ უკიდურესობებისკენ მიდრეკილ ადამიანებს საკუთარი ემოციების მართვაც უჭირთ, რაც იმას ნიშნავს, რომ იმპულსურები არიან და "გულით უფრო იღებენ გადაწყვეტილებას, ვიდრე გონებით".
"ამგვარი ანალიზი შესაძლებლობას გვაძლევს, გავიგოთ, რა ტიპის ინდივიდებს შეუძლიათ უდანაშაულო ხალხზე ძალადობა".
ამასთან, დოგმატურად მოაზროვნე ადამიანებს ვიწრო ბილიკიდან გადახვევა მაშინაც კი უჭირდათ, როცა მტკიცებულება ამისკენ მოუწოდებდა — მკვლევრების თქმით, ეს მტკიცებულების შეფასების და გაანალიზების პრობლემაა.
"მაგალითად, როცა ნეიროფსიქოლოგიური ტესტი ეკითხება, მარჯვნივ მოძრაობენ წერტილები თუ მარცხნივ, მათ, უბრალოდ, ინფორმაციის გაანალიზებაც კი უჭირდათ, სანამ გადაწყვეტილებას მიიღებდნენ", — ამბობს ზმიგროდი.
განსხვავებული მიდგომები
ზოგიერთი გონებრივი სავარჯიშოთი, მონაწილეებს სთხოვეს, რაც შეიძლება, სწრაფად და ზუსტად ეპასუხათ. პოლიტიკური კონსერვატიზმისკენ მიდრეკილმა ადამიანებმა უფრო ნელი და გაწონასწორებული მიდგომა ამჯობინეს, პოლიტიკურმა ლიბერალებმა კი უფრო ჩქარი და ნაკლებად ზუსტი მოქმედება არჩიეს.
"გასაოცარია, რადგან კონსერვატიზმი ლამის წინდახედულობისა და სიფრთხილის სინონიმია", — ამბობს პროფესორი, — "ჩვენ ეს შევამჩნიეთ — საბაზისო ნეიროფსიქოლოგიურ დონეზე — ადამიანები, რომლებიც პოლიტიკურ კონსერვატიზმს ემხრობიან, უბრალოდ, ყოველგვარ დავალებას სიფრთხილით ეკიდებიან".
რაც შეეხება ექსტრემიზმის "ხელწერას", იგი, მკვლევრების შეფასებით, კონსერვატიული და დოგმატური აზროვნების შერწყმაა.
კვლევა, რომელმაც მხედველობაში 16 სხვადასხვა იდეოლოგიური ორიენტაცია მიიღო, შესაძლოა, ერთგვარ ინდიკატორად იქცეს იმ ადამიანების იდენტიფიცირებისა და მხარდაჭერისათვის, ვინც რადიკალიზმისგან ყველაზე დაუცველია, როგორც პოლიტიკურ, ასევე რელიგიურ კონტექსტში.
ზმიგროდის თქმით, დემოგრაფიული მახასიათებლები — ასაკი, მაგალითად — ყველაფერს არ ხსნის და კავშირების დამყარების შესაძლებლობას მხოლოდ 8 პროცენტით იძლევა. ამის საპირწონედ, კოგნიტური და პიროვნული თვისებების გაანალიზებით, იდეოლოგიური მსოფლმხედველობის ნიშან-თვისებით განსაზღვრა 30-დან 40 პროცენტამდეა შესაძლებელი.
როგორც სტატიაში აღვნიშნეთ, რადიკალური იდეებისადმი მიდრეკილება ადამიანებს იმპულსურობისკენ უბიძგებს, რაც, ხშირად გაუცნობიერებელი გადაწყვეტილებების მიღების მიზეზია. Responsible.ge ევროპაბეთის პლატფორმაა, რომელიც საზოგადოებაში აზარტული თამაშების შესახებ ცნობიერების ამაღლებასა და პასუხისმგებლიანი თამაშის პოპულარიზაციას ემსახურება. ამასთანავე, პლატფორმის დახმარებით, შეგიძლიათ, გაეცნოთ პასუხისმგებლიანი თამაშის ხელსაწყოებსა და ანგარიშებს, ასევე ინფორმაციას ევროპაბეთის პასუხისმგებლობის შესახებ საზოგადოების მიმართ, ბიზნესსა და კომუნიკაციაში.
-
გადახედვათამთა მიქელაძე: აფგან სადიგოვი ციხის სამედიცინო დაწესებულებაში გადაიყვანეს თამთა მიქელაძე: აფგან სადიგოვი ციხის სამედიცინო დაწესებულებაში გადაიყვანეს
-
გადახედვაკობახიძე: პრაგმატული პოლიტიკა და რუსეთთან კონფლიქტის მშვიდობიანი დარეგულირება არის ერთ-ერთი უმთავრესი პრიორიტეტი კობახიძე: პრაგმატული პოლიტიკა და რუსეთთან კონფლიქტის მშვიდობიანი დარეგულირება არის ერთ-ერთი უმთავრესი პრიორიტეტი
-
გადახედვაირაკლი კობახიძე: ჩვენი უმნიშვნელოვანესი ამოცანა აშშ-სთან და ევროკავშირთან ურთიერთობების გადატვირთვაა ირაკლი კობახიძე: ჩვენი უმნიშვნელოვანესი ამოცანა აშშ-სთან და ევროკავშირთან ურთიერთობების გადატვირთვაა
-
გადახედვაირაკლი კობახიძე: ინტელექტით რომ აიღოთ მარტო ჩვენი ეკონომიკური გუნდი, მთელ ოპოზიციას ერთად გადააჭარბებს ირაკლი კობახიძე: ინტელექტით რომ აიღოთ მარტო ჩვენი ეკონომიკური გუნდი, მთელ ოპოზიციას ერთად გადააჭარბებს
-
გადახედვანინო ლომჯარია: საკონსულო აღრიცხვაზე მხოლოდ დღეს 4 500 მოქალაქე დარეგისტრირდა ნინო ლომჯარია: საკონსულო აღრიცხვაზე მხოლოდ დღეს 4 500 მოქალაქე დარეგისტრირდა
-
გადახედვა8 ოქტომბერს, თბილისის ქუჩებს ელექტრომომარაგება დროებით შეეზღუდება 8 ოქტომბერს, თბილისის ქუჩებს ელექტრომომარაგება დროებით შეეზღუდება
-
გადახედვაზურაბიშვილი: ცესკო, საგარეო, საკონსულოები, ყველა ჩართული იყო იმაში, რომ ყველანაირი შეფერხებები ყოფილიყო ზურაბიშვილი: ცესკო, საგარეო, საკონსულოები, ყველა ჩართული იყო იმაში, რომ ყველანაირი შეფერხებები ყოფილიყო
-
გადახედვაპრეზიდენტი: არჩევნების დღეს ორბელიანების სასახლეში საკოორდინაციო პლატფორმა მოეწყობა პრეზიდენტი: არჩევნების დღეს ორბელიანების სასახლეში საკოორდინაციო პლატფორმა მოეწყობა
-
გადახედვაგაიცანით "დრაკულა" — გიგანტური ფრინველი პრეისტორიული დედამიწიდან გაიცანით "დრაკულა" — გიგანტური ფრინველი პრეისტორიული დედამიწიდან
-
-
-
გადახედვარობერტ ფიცო: ღიად ვამბობ, რომ ცივი დამოკიდებულება გვაქვს უკრაინის ნატოში გაწევრიანების მიმართ რობერტ ფიცო: ღიად ვამბობ, რომ ცივი დამოკიდებულება გვაქვს უკრაინის ნატოში გაწევრიანების მიმართ
-
გადახედვასაპარლამენტო ჯგუფი "გირჩი" "ქართულ ოცნებასთან" კოალიციას არ გამორიცხავს საპარლამენტო ჯგუფი "გირჩი" "ქართულ ოცნებასთან" კოალიციას არ გამორიცხავს
-
გადახედვასაქართველოს პრეზიდენტი სალომე ზურაბიშვილი ბრიფინგს გამართავს საქართველოს პრეზიდენტი სალომე ზურაბიშვილი ბრიფინგს გამართავს
-
გადახედვაეროვნულმა ბანკმა ლარის ახალი კურსი დაადგინა ეროვნულმა ბანკმა ლარის ახალი კურსი დაადგინა
-
გადახედვაერდოღანი: როგორც ჰიტლერი შეაჩერეს, ასევე შეაჩერებენ ნეთანიაჰუსაც ერდოღანი: როგორც ჰიტლერი შეაჩერეს, ასევე შეაჩერებენ ნეთანიაჰუსაც
-
გადახედვასკოლის მოსწავლეების მშობლებმა, პროტესტის ნიშნად, ცოტნე დადიანის ქუჩა გადაკეტეს სკოლის მოსწავლეების მშობლებმა, პროტესტის ნიშნად, ცოტნე დადიანის ქუჩა გადაკეტეს
-
-
გადახედვაერდოღანი: როგორც ჰიტლერი შეაჩერა კაცობრიობის საერთო ალიანსმა, ასევე შეაჩერებენ ნეთანიაჰუსაც ერდოღანი: როგორც ჰიტლერი შეაჩერა კაცობრიობის საერთო ალიანსმა, ასევე შეაჩერებენ ნეთანიაჰუსაც
-
გადახედვაავიაკომპანია Emirates-მა თვითმფრინავში რაციებისა და პეიჯერების ატანა აკრძალა ავიაკომპანია Emirates-მა თვითმფრინავში რაციებისა და პეიჯერების ატანა აკრძალა
-
გადახედვაასტრონომებმა ერთმანეთთან რეკორდულად ახლომდებარე 3 ვარსკვლავის სისტემა აღმოაჩინეს ასტრონომებმა ერთმანეთთან რეკორდულად ახლომდებარე 3 ვარსკვლავის სისტემა აღმოაჩინეს
კომენტარები