ამერიკულ სტრიმინგ სერვის HBO Max-ზე ჰოლივუდის კლასიკა ქარწაღებულნი დაბრუნდა, ოღონდ თანმხლები განმარტებით, რომ ფილმი "მონობის საშინელებას უარყოფს".

1939 წელს გამოსული ეს ცნობილი კინოსურათი ამ თვის დასაწყისში ფილმების კატალოგიდან დროებით ამოიღეს, რადგან ჯორჯ ფლოიდის გარდაცვალების გამო დაწყებული ანტირასისტული საპროტესტო აქციების ფარგლებში კიდევ ერთხელ დაიმსახურა მან კრიტიკა "რასისტული შინაარსის" გამო.

კრიტიკოსებს შორის ერთ-ერთი იყო ფილმ მონობის 12 წლის ოსკაროსანი სცენარისტი, ჯონ რიდლი, რომელმაც განაცხადა, რომ "ფილმი, რომელიც მონობის საშინელებას აიგნორებს, სამუდამოდ უკვდავყოფს ფერადკანიანი ადამიანების მიმართ არსებულ ყველაზე მტკივნეულ სტერეოტიპებს".

მსგავს კრიტიკას HBO სპეციალური განცხადებით გამოეხმაურა:

"კინოში რასისტული გამოსახულებები არასწორი იყო წარსულშიც და ასეა ახლაც. სწორედ ამის გამო ვაცნობიერებთ, რომ მსგავსი პროდუქტების სპეციალური განმარტების გარეშე მაყურებლებისთვის შეთავაზება უპასუხისმგებლობა იქნება".

ამ ფაქტმა საზოგადოებაში უერთიერთსაწინააღმდეგო შეფასებები დაიმსახურა: ბევრმა ეს გადაწყვეტილება ცენზურად მიიჩნია, თუმცა შეგახსენებთ, რომ ფილმი არსად აკრძალულა, მხოლოდ ერთი სტრიმინგ სერვისიდან აიღეს დროებით და რამდენიმე დღის შემდეგ უკვე დაბრუნდა ამავე პლატფორმაზეც სპეციალური თანმხლები განმარტებებით, რათა თანამედროვე მაყურებელმა ისტორიული კონტექსტის სათანადოდ გათვალისწინება შეძლოს.

რიგი კინოთეატრის წინ 1939 წელს ქარწაღებულნის პრემიერისას.

ფოტო: Associated Press

HBO Max-ზე ქარწაღებულნი ორ ვიდეოსთან ერთად დაბრუნდა, სადაც სპეციალისტები სწორედ ამ ფილმთან დაკავშირებულ პრობლემურ საკითხებს განიხილავენ. ერთ ვიდეოში კინომცოდნე ჟაკლინ სტიუარტი აღნიშნავს, რომ ეს ფილმი "ყველა დროის ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარულია კინოსურათია", თუმცა ჯერ კიდევ ლამის საუკუნის წინ, ფილმის გამოსვლისასაც კი აცნობიერებდნენ ადამიანები, რომ ის აფროამერიკელი მოსახლეობის მიმართ კონტრვერსულ დამოკიდებულებებს შეიცავდა.

"პროდიუსერმა დევიდ სელზნიკმა კარგად იცოდა, რომ შავკანიანი მაყურებლები შეშფოთებულები იყვნენ იმით, თუ როგორაა ასახული ფილმში მონობის პერიოდი და შავკანიან პერსონაჟებთან მოპყრობა. ამის მიუხედავად ამერიკის სამხრეთი თავისი მშვენიერებითა და საოცრებებით ისე ნოსტალგიურადაა აღწერილი, რომ იქ საერთოდ არ ჩანს მონობის სისტემური სისასტიკის საშინელება, რომელზეც იმ პერიოდის მშვენიერება იყო აგებული", — ამბობს ჟაკლინ სტიუარტი.

მეორე ვიდეო საათზე უფრო დიდხნიანია და მასში დისკუსიის სახით მიმოიხილავენ ფილმის ისტორიულ კონტექსტს.

ჰეტი მაკდენიელი ფილმში ქარწაღებულნი.

ფოტო: Metro-Goldwyn-Mayer

ქარწაღებულნი ისტორიული რომანტიკული ფილმია, რომელიც 1939 წელს მარგარეტ მიჩელის ამავე სახელწოდების ცნობილი რომანის მიხედვით გადაიღეს. ფილმმა საოცარ კომერციულ წარმატებას მიაღწია და ამავდროულად ოსკარის რვა ჯილდო დაიმსახურა, თუმცა მას წლების განმავლობაში აკრიტიკებდნენ შავკანიანი აქტივისტები აშშ-ის სამხრეთ შტატებში მონობის პერიოდის "პასიური, ბრმა" გადმოცემით.

ეს ფილმი მნიშვნელოვანია კიდევ იმით, რომ მასში შესრულებული როლით მსახიობი ჰეტი მაკდენიელი პირველი აფროამერიკელი გახდა, რომელსაც ოსკარი გადაეცა. მიუხედავად იმისა, რომ მან ქალის მეორეხარისხოვანი როლის ნომინაციაში გაიმარჯვა, იმდროინდელი რასობრივი სეგრეგაციის გამო მას უფლება არ ჰქონდა, რომ ოსკარების დაჯილდოებაზე ფილმის სხვა მსახიობების გვერდით დამჯდარიყო.