5 წიგნი, რომელიც რასიზმის საშინელებას შეულამაზებლად აღწერს
25 მაისს შავკანიანი მოქალაქის, ჯორჯ ფლოიდის გარდაცვალების გამო ამერიკის ყველა შტატი მასშტაბურმა აქციებმა მოიცვა და მათ მხარდამჭერები მსოფლიოს სხვადასხვა კუთხიდანაც შეუერთდნენ: დემონსტრანტები სისტემურ რასიზმს უპირისპირდებიან.
ამ მოვლენების ირგვლივ ბოლო პერიოდში არაერთი მოსაზრება მოვისმინეთ თუ წავიკითხეთ, აზრთა მრავალფეროვნება შეინიშნება საქართველოშიც და ადამიანების არც ისე მცირე ჯგუფი სხვადასხვა მიზეზითა და "ობიექტური" მოცემულობით ცდილობს აშშ-ში არათეთრკანიანი მოსახლეობის საუკუნოვანი პრობლემების ახსნას.
რაც არ უნდა ვცდილობდეთ, რომ სხვადასხვა მხარის პოზიციების ანალიზითა და "ემპირიული დაკვირვებებით" ვიპოვოთ ჭეშმარიტება, ეს მაინც აცდენილი იქნება იმ გამოცდილებას, რომელიც ჩვენ ამ ადამიანების ტყავში არ გამოგვიცდია.
შესაბამისად, პირველ რიგში სწორედ თავად შავკანიანების მიერ მოთხრობილ ისტორიებს უნდა მოვუსმინოთ, თუ რა გადახდათ მათ წინაპრებს თავს და რისი გამოვლა უწევთ დღემდე. ამის ერთ-ერთი საუკეთესო გზა კი ლიტერატურაა და ახლა სწორედ ასეთ რამდენიმე გამორჩეულ წიგნზე მოგითხრობთ, რომლებიც ჩაგრული ჯგუფების ხმის გაგონებაში დაგვეხმარება.
1. იისფერი — ელის უოკერი
ელის უოკერის ეს რომანი ყველაზე ხშირად აკრძალულ წიგნებს შორის ერთ-ერთი ლიდერია: ავტორს ძალადობრივი სცენების გადამეტებული აღწერიდან დაწყებული, აფროამერიკელების შესახებ სტერეოტიპების გამყარებით დამთავრებული უამრავ რამეს ედავებიან. თუმცა, მე თუ მკითხავთ, ეს წიგნი შიშველი სიმართლის წიგნია, რომელიც პრიალა ჰოლივუდური ისტორიების მიღმა გადამალული სასტიკი სამყაროს შესახებ მოგვითხრობს.
მიუხედავად იმისა, რომ ეს უჩვეულოდ გულწრფელი წიგნი გაჟღენთილია ძალადობით, სისხლითა და ცრემლებით, ის ამავდროულად საოცარი სიყვარულისა და შვების წიგნია, რომლის ბოლომდე შეგრძნება, ალბათ, მხოლოდ იმათ თუ შეუძლიათ, ვინც ცხოვრებაში ერთხელ მაინც გაუთელავთ ისე, რომ საკუთარი არსებობის უმცირეს მნიშვნელობაშიც კი დაეჭვებულა, შემდეგ კი წართმეული შესაძლებლობების მიუხედავად, თავისი სიცოცხლის უნიკალურობა თავიდან აღმოუჩენია.
2. თეთრი კბილები — ზეიდი სმითი
იისფერთან შედარებით ეს სქელტანიანი რომანი გაცილებით ლაღი ენით მოგვითხრობს სრულიად აბსურდულ და კომიკურ ისტორიებს, რომლებშიც, ერთი შეხედვით, ყველაფერი არც ისე ცუდადაა, თუმცა ზეიდი სმითი თავისი ზღვარგადასული ოსტატობით ახერხებს, რომ კითხვისას ატეხილ ხარხართან ერთად უზომო მწუხარებაც განგაცდევინოს იმ უსამართლობის ჩვენებით, რომელსაც ადამიანები ყოველდღიურ ცხოვრებაში თავიანთი კანის ფერისა თუ წარმომავლობის გამო აწყდებიან.
რასიზმზე საუბრისას ხშირად მხოლოდ შავკანიანი ადამიანების პრობლემები გვახსენდება, არადა თანამედროვე სამყაროშიც კი არ არის რთული შესამჩნევი ინსტაგრამის ფილტრების მიღმა უთანასწორობის ის უძირო უფსკრული, რომლის მსხვრეპლებიც მრავალი ერისა და ეთნიკური ჯგუფის წარმომადგენლები არიან.
ეს წიგნი საუკეთესოდ გვაჩვენებს, თუ როგორ ცდილობს დომინანტური დასავლური კულტურა "სხვების" გარიყვას, ან უკეთეს შემთხვევაში — მათ ჩაყლაპვას და განმასხვავებელი ნიშან-თვისებების ძალადობრივად წართმევას.
3. საყვარელი — ტონი მორისონი
ტონი მორისონმა გასულ საუკუნეში ამერიკულთან ერთად მსოფლიო ლიტერატურაც სამუდამოდ შეცვალა: მისი ბაგეებიდან თუ წიგნის ფურცლებიდან ამოხეთქილმა მწუხარებამ, სევდავ, ტრაგედიამ და ამავდროულად უზომო სიამაყემ თითქოს სხვა ყველა მანამდე მოთხრობილი ამბები გააუფერულა და მნიშვნელობა დაუკარგა.
მისი შემოქმედებიდან სხვა კიდევ არაერთი ნაწარმოების მსგავსად ასეთივე დიდებული რომანია საყვარელიც, რომელმაც დედისა და შვილის ცუნამის ტალღებივით ძლიერი და დამანგრეველი ემოციებით სავსე ურთიერთობასთან ერთად, იმ წარუშლელ დაღზეც მოგვითხრო, რომელსაც მონობა — ადამიანების უფლებების ბოლომდე გათელვა იწვევს.
4. ვიცი, რად გალობს გალიის ჩიტი — მაია ენჯელოუ
ეს წიგნი პანდორას ყუთს ჰგავს: როცა მკითხველი მას გადაშლის, მისი ფურცლებიდან ყველა ის საშინელება შეისხამს ხორცს, რომელთა მსხვერპლებიც ადამიანები სხვადასხვა ნიშნის გამო საუკუნეების განმავლობაში იყვნენ და მათი დაუსრულებელი კოშმარულობით დღემდე იტანჯებიან.
თუმცა ეს ფაქტი ნუ შეგაშინებთ: მაია ენჯოლოუ სულაც არ მოგვითხრობს გამოგონილ ურჩხულებსა და საშიშ არსებებზე, რომლებისაც, როგორც წესი, ეშინიათ ხოლმე. ის იმ უსამართლობასა და უთანასწორობას გვაჩვენებს დაუფარავად, რომელთაც ყოველდღიურად ვაწყდებით ან ამის შესახებ სხვებისგან ვიგებთ, თუმცა უმეტესად მათ ნამდვილობაში ეჭვი გვეპარება, თვალს ვარიდებთ ან მალევე ვივიწყებთ.
მაია ენჯელოუმ კი თავისი საოცრად პოეტური ენით სწორედ თავისი ცხოვრების ნამდვილი გამოცდილების შესახებ ისე დამაჯერებლად და გულის შავ-ბნელი კუნჭულებიდან ამოსული სიტყვებით მოგვითხრო, რომ ცრემლების გამო გაბუნდოვანებული მზერის მიუხედავად, მის ისტორიას თვალს მაინც ვერ მოაშორებთ.
5. მიწისქვეშა რკინიგზა — კოლსონ უაითჰედი
კოლსონ უაითჰედი რეალურ ფაქტებზე დაყრდნობით აფროამერიკელების გამოცდილებას ალტერნატიული ისტორიის ელემენტებით ისე დეტალურად აღწერს, რომ მისი კითხვისას შეიძლება ისიც გაივლოს ვინმემ გონებაში, საშინელებათა ჟანრის რომანს ვკითხულობ, რომლის მიზანიც მკითხველის დაზაფვრა და შეშინებააო.
იმის მიუხედავად, რომ ავტორი წარმოუდგენლად ტრაგიკულ ისტორიებს მოგვითხრობს, ის არ კარგავს ირონიულობასაც, რომელსაც სასოწარკვეთილების სევდაც შეჰპარვია: შავკანიანებთან ერთად ბევრს სჯეროდა და სჯერა, რომ მონობისგან გათავისუფლების შემდეგ ამ ადამიანებმა სრული თავისუფლება მოიპოვეს, თუმცა რეალურად ისინი ახალი ბორკილების ტყვეები გახდნენ, რასაც მავანნი ხან მეცნიერული, ხანაც კიდევ სოციალური, ეკონომიკური და კულტურული თავისებურებების "ბუნებრივი კანონზომიერებით" ამართლებენ და რასებს შორის უთანასწორობის უცვლელად შენარჩუნებას ცდილობენ.
-
-
გადახედვამელანომის პირველ ინდივიდუალიზებულ ვაქცინას უკვე ასობით ადამიანზე ცდიან მელანომის პირველ ინდივიდუალიზებულ ვაქცინას უკვე ასობით ადამიანზე ცდიან
-
გადახედვაყველაზე დიდი ცხოველი, რომელსაც ხმელეთზე უარსებია — პატაგოტიტანი ყველაზე დიდი ცხოველი, რომელსაც ხმელეთზე უარსებია — პატაგოტიტანი
-
გადახედვაამომავალი ვარსკვლავები — გიორგი გიგაშვილი პრესტიჟული ევროპული პროგრამის გამარჯვებულია ამომავალი ვარსკვლავები — გიორგი გიგაშვილი პრესტიჟული ევროპული პროგრამის გამარჯვებულია
-
გადახედვამეცნიერებმა ძველ გრაგნილში პლატონის საფლავის მდებარეობაზე მინიშნებას მიაგნეს მეცნიერებმა ძველ გრაგნილში პლატონის საფლავის მდებარეობაზე მინიშნებას მიაგნეს
-
-
-
-
გადახედვაილიაუნი მოსწავლეებისთვის ასტროფიზიკის პრაქტიკულ შეხვედრებს გამართავს — როგორ დავესწროთ ილიაუნი მოსწავლეებისთვის ასტროფიზიკის პრაქტიკულ შეხვედრებს გამართავს — როგორ დავესწროთ
-
გადახედვამკვლევრებმა 90 მილიონი წლის წინ მცხოვრები გიგანტური ფრინველის ნაკვალევი აღმოაჩინეს მკვლევრებმა 90 მილიონი წლის წინ მცხოვრები გიგანტური ფრინველის ნაკვალევი აღმოაჩინეს
-
გადახედვა29 აპრილს, პარლამენტი გენდერული კვოტირების გაუქმებაზე, პრეზიდენტის ვეტოს განიხილავს 29 აპრილს, პარლამენტი გენდერული კვოტირების გაუქმებაზე, პრეზიდენტის ვეტოს განიხილავს
-
-
გადახედვა"ობობები" მარსზე — რატომ ჩნდება წითელ პლანეტაზე სეზონური მუქი ლაქები "ობობები" მარსზე — რატომ ჩნდება წითელ პლანეტაზე სეზონური მუქი ლაქები
-
გადახედვაკობახიძე აცხადებს, რომ ევროპარლამენტის რეზოლუციაში ვიზალიბერალიზაციაზე ჩანაწერს "ჩალის ფასი აქვს" კობახიძე აცხადებს, რომ ევროპარლამენტის რეზოლუციაში ვიზალიბერალიზაციაზე ჩანაწერს "ჩალის ფასი აქვს"
-
-
გადახედვალელო: ვუერთდებით 28 აპრილს დაანონსებულ ევროპულ მარშს, რათა კიდევ ერთხელ ვუთხრათ "კი" ევროპას და "არა" რუსულ კანონს! ლელო: ვუერთდებით 28 აპრილს დაანონსებულ ევროპულ მარშს, რათა კიდევ ერთხელ ვუთხრათ "კი" ევროპას და "არა" რუსულ კანონს!
-
გადახედვარუსული კანონის მეორე საკომიტეტო მოსმენა 29 აპრილს დაინიშნა რუსული კანონის მეორე საკომიტეტო მოსმენა 29 აპრილს დაინიშნა
-
გადახედვაალტ-ინფო აცხადებს, რომ საჯარო რეესტრმა მათი ახალი პარტიის, "ქართული იდეის" გაუქმების პროცესი დაიწყო ალტ-ინფო აცხადებს, რომ საჯარო რეესტრმა მათი ახალი პარტიის, "ქართული იდეის" გაუქმების პროცესი დაიწყო
-
გადახედვაზენდეია სპაიდერმენის შეყვარებულებიდან მესამეა, რომელმაც ჩოგბურთელის როლი მოირგო ზენდეია სპაიდერმენის შეყვარებულებიდან მესამეა, რომელმაც ჩოგბურთელის როლი მოირგო
-
გადახედვა18-წლიანი პატიმრობა მიესაჯა პირს, რომელმაც ყოფილი ცოლი დაჭრა, მისი ქმარი კი მოკლა 18-წლიანი პატიმრობა მიესაჯა პირს, რომელმაც ყოფილი ცოლი დაჭრა, მისი ქმარი კი მოკლა
-
გადახედვაოპოზიციური პარტიები 28 აპრილს, არასამთავრობო ორგანიზაციების მიერ დაანონსებულ ევროპულ მარშს უერთდებიან ოპოზიციური პარტიები 28 აპრილს, არასამთავრობო ორგანიზაციების მიერ დაანონსებულ ევროპულ მარშს უერთდებიან
კომენტარები