რა უნდა იცოდეთ, თუ პანდემიის გამო სამსახურის დაკარგვა გემუქრებათ
მას შემდეგ, რაც კორონავირუსის გავრცელების გამო საქართველოს მთავრობამ საგანგებო მდგომარეობა გამოაცხადა, ქვეყანაში მთელი რიგი ეკონომიკური საქმიანობა შეიზღუდა. ამ სიტუაციამ კერძო ბიზნესის საქმიანობა, თავისთავად, მკვეთრად შეაფერხა და მრავალი დასაქმებული ბედის ანაბარა დარჩა: სხვადასხვა სექტორში მომუშავე ადამიანების ნაწილმა კუთვნილი ხელფასი ვერ მიიღო ან გაურკვეველი ვადით დაკარგა სამსახური.
სწორედ ამასთან დაკავშირებით ადამიანის უფლებების სწავლებისა და მონიტორინგის ცენტრმა (EMC) გამოაქვეყნა რეკომენდაციები, სადაც ყველა დასაქმებულს იმ სამართლებრივ უფლებებს აცნობს, რომლებითაც სარგებლობა იმ შემთხვევაში შეუძლიათ, თუ მათ სამსახურის დაკარგვის საფრთხე შეექმნებათ.
მიუხედავად იმისა, რომ მთელი რიგი კომპანიების საქმიანობა არსებული მდგომარეობის გამო დროებით მთლიანად ან ნაწილობრივ შეჩერებულია, ეს გარემოება დამსაქმებელს არ აძლევს საშუალებას, რომ თანამშრომელთან შრომითი ურთიერთობა კანონით გათვალისწინებული კომპენსაციის გადახდის გარეშე შეაჩეროს.
დამსაქმებელმა არსებული გარემოება, ასევე, შესაძლოა, მიიჩნიოს, როგორც დაუძლეველ ძალად, იგივე ფორს-მაჟორად, რა დროსაც დამსაქმებელიც და დასაქმებულიც ვალდებულებებისგან თავისუფლდებიან. თუმცა, ფორს-მაჟორი მაშინ აუქმებს მანამდე მიღებულ სამუშაო შეთანხმებას, თუ ორივე მხარეს (დამსაქმებელი და დასაქმებული) ნაკისრი პასუხისმგებლობების შესრულება მათგან დამოუკიდებელი, ობიექტური გარემოებების გამო არ შეუძლია.
ხოლო, თუ სამუშაოს გაგრძელება ალტერნატიული ფორმით მაინც არის შესაძლებელი, იქნება ეს დისტანციური მუშაობა თუ სამუშაო სივრცეში შესაბამისი უსაფრთხოების ზომების მიღება, მაშინ მხარეები შეთანხმების შეწყვეტის ნაცვლად, ახალ პირობებზე უნდა შეთანხმდნენ:
"არსებული სამართლებრივი სივრცე მხარეებს ავალდებულებს, ყველა ღონე იხმარონ შრომითი ურთიერთობის შესანარჩუნებლად, რაც ასევე გულისხმობს შრომითი ურთიერთობების მისადაგებას შეცვლილ გარემოებებთან, რამდენადაც ეს შესაძლებელია. ხოლო იმ შემთხვევაში, თუ დამსაქმებელი სამუშაო პირობების შეცვლილ ვითარებასთან მისადაგების ნაცვლად არჩევს საქმიანობის შეჩერებას, აღნიშნული უნდა ჩაითვალოს დამსაქმებლის ბრალით გამოწვეულ იძულებით მოცდენად".
ყოველდღიური პრაქტიკა გვაჩვენებს იმასაც, რომ ხშირად დამსაქმებლებმა თანამშრომლების სამუშაოდან გაშვების გამო კომპენსაციის თავიდან ასარიდებლად ახალ ხერხს მიმართავენ, რომელიც თავის თავში იმავე შინაარსს ატარებს, თუმცა შეცვლილი სიტყვიერი ფორმულირება აქვს: არაანაზღაურებადი შვებულება.
როგორც ადამიანის უფლებების სწავლებისა და მონიტორინგის ცენტრში განმარტავენ, ეს ქმედებაც კანონსაწინააღმდეგოა და შრომით უფლებებს არღვევს:
გარდა ამისა, არის შემთხვევები, როცა დამსაქმებელი თვითნებურად ცვლის ხელშეკრულებით გათვალისწინებულ პირობებს, უმცირებს თანამშრომლებს ხელფასს ან მთლიანად უარს ამბობს მის გადახდაზე.
ნებისმიერი გარემოებით ახსნილი ეს გადაწყვეტილება შრომის კოდექსის დარღვევაა, როცა დასაქმებულის თანხმობის გარეშე ხდება ანაზღაურების შემცირება ან მის გაცემაზე უარის თქმა:
"შრომის კოდექსის თანახმად, შრომის ანაზღაურება და გადახდის წესი, შრომის ხელშეკრულების არსებით პირობას წარმოადგენს (მე-6 მუხლის მე-9 პუნქტი), ხოლო შრომითი ხელშეკრულების არსებითი პირობების შეცვლა შესაძლებელია მხოლოდ მხარეთა შეთანხმებით (მე-11 მუხლის მე-2 პუნქტი)".
იმ შემთხვევაში, თუ შესაძლებელია, რომ თქვენი სამუშაო უსაფრთხოების გამო დისტანციურად შეასრულოთ, ხოლო დამსაქმებელი ამაზე არ გთანხმდებათ და სამსახურიდან გათავისუფლებით, ან ხელფასის შემცირებით გემუქრებით, შეგიძლიათ თქვენი უფლებები სამართლებრივად დაიცვათ:
თუ კორონავირუსთან დაკავშირებით შექმნილი გარემოების გამო ზემოთ აღწერილი რომელიმე მიზეზით თქვენი სამუშაო უფლებები შეილახა, შეგიძლიათ ადამიანის უფლებების სწავლებისა და მონიტორინგის ცენტრს დაუკავშირდეთ და იურიდიული კონსულტაცია გაიაროთ.
დაუკავშირდით ყოველდღე, 12:00-დან 15:00 საათამდე:
ტელეფონი: 599 65 66 11
ელექტრონული ფოსტა: info@emc.org.ge
-
გადახედვაესტონეთის პარლამენტი მოუწოდებს EU-ს, ქართველ ოფიციალურ პირებს დაუწესონ სანქციები და შეიზღუდოს კომუნიკაცია არალეგიტიმურ მთავრობასთან ესტონეთის პარლამენტი მოუწოდებს EU-ს, ქართველ ოფიციალურ პირებს დაუწესონ სანქციები და შეიზღუდოს კომუნიკაცია არალეგიტიმურ მთავრობასთან
-
გადახედვატრამპი პუტინს: ომზე თუ შეთანხმებას არ მივაღწევთ, მაღალი დონის ტარიფებს, სანქციებს დავაწესებ ტრამპი პუტინს: ომზე თუ შეთანხმებას არ მივაღწევთ, მაღალი დონის ტარიფებს, სანქციებს დავაწესებ
-
გადახედვაუწყვეტი პროტესტის 56-ე დღეს რუსთაველის გამზირი გადაიკეტა უწყვეტი პროტესტის 56-ე დღეს რუსთაველის გამზირი გადაიკეტა
-
გადახედვა400 მილიონი წლის წინ ვეშაპის წინაპრები ხმელეთზე ამოვიდნენ, შემდეგ კი ისევ წყალში დაბრუნდნენ 400 მილიონი წლის წინ ვეშაპის წინაპრები ხმელეთზე ამოვიდნენ, შემდეგ კი ისევ წყალში დაბრუნდნენ
-
გადახედვატრამპი ხელოვნური ინტელექტის განვითარებაში 500 მილიარდი დოლარის ინვესტირებას გეგმავს ტრამპი ხელოვნური ინტელექტის განვითარებაში 500 მილიარდი დოლარის ინვესტირებას გეგმავს
-
გადახედვა"მაისის სტუდენტურმა მოძრაობამ" თსუ-ს საგამოცდო ცენტრი დაიკავა "მაისის სტუდენტურმა მოძრაობამ" თსუ-ს საგამოცდო ცენტრი დაიკავა
-
გადახედვარა მუხლით დაიწყო გამოძიება აჭარის პოლიციის უფროსის, ირაკლი დგებუაძის საქმეზე რა მუხლით დაიწყო გამოძიება აჭარის პოლიციის უფროსის, ირაკლი დგებუაძის საქმეზე
-
გადახედვასუს-ი: რუსეთის საოკუპაციო ძალების მიერ უკანონოდ დაკავებული ალექსი მამულია და ივანე ჯაფიაშვილი თავისუფლები არიან სუს-ი: რუსეთის საოკუპაციო ძალების მიერ უკანონოდ დაკავებული ალექსი მამულია და ივანე ჯაფიაშვილი თავისუფლები არიან
-
გადახედვამდინარაძე ჭიჭინაძეზე: თუ თავდებობა სჭირდებათ, შეურაცხყოფას დაანებონ თავი და ჩამოყალიბდნენ მდინარაძე ჭიჭინაძეზე: თუ თავდებობა სჭირდებათ, შეურაცხყოფას დაანებონ თავი და ჩამოყალიბდნენ
-
გადახედვამამუკა მდინარაძემ დაადასტურა, რომ ირაკლი ზარქუა და ვიქტორ სანიკიძე საქართველოში დაბრუნდნენ მამუკა მდინარაძემ დაადასტურა, რომ ირაკლი ზარქუა და ვიქტორ სანიკიძე საქართველოში დაბრუნდნენ
-
გადახედვამარსზე ტალღების მიერ დატოვებული კვალი აღმოაჩინეს მარსზე ტალღების მიერ დატოვებული კვალი აღმოაჩინეს
-
გადახედვაოლაფ შოლცი: აშშ-სთან სტაბილური ურთიერთობა გვჭირდება ოლაფ შოლცი: აშშ-სთან სტაბილური ურთიერთობა გვჭირდება
-
გადახედვაროგორ იკვებებოდნენ ჩვენი წინაპრები 3 მილიონი წლის წინ — კვლევა როგორ იკვებებოდნენ ჩვენი წინაპრები 3 მილიონი წლის წინ — კვლევა
-
გადახედვაWHO-მ საქართველო მალარიისაგან თავისუფალ ქვეყნად გამოაცხადა — რას ნიშნავს ეს WHO-მ საქართველო მალარიისაგან თავისუფალ ქვეყნად გამოაცხადა — რას ნიშნავს ეს
-
გადახედვაზვიად ქორიძე სასტუმრო “შერატონში” მომხდარი დაპირისპირების საქმეზე დაზარალებულად ცნეს ზვიად ქორიძე სასტუმრო “შერატონში” მომხდარი დაპირისპირების საქმეზე დაზარალებულად ცნეს
-
გადახედვაOn.ge-ის განცხადება On.ge-ის განცხადება
-
გადახედვაჩინეთის "ხელოვნურმა მზემ" ახალი რეკორდი დაამყარა — ერთი ნაბიჯით ახლოს სუფთა ენერგიასთან ჩინეთის "ხელოვნურმა მზემ" ახალი რეკორდი დაამყარა — ერთი ნაბიჯით ახლოს სუფთა ენერგიასთან
-
გადახედვაჰეზბოლას მეთაური, საკუთარ სახლთან მოკლული იპოვეს ჰეზბოლას მეთაური, საკუთარ სახლთან მოკლული იპოვეს
-
გადახედვა"უხარისხო" კანდიდატურების გამო, მოლდოვა ევროვიზია 2025-ს გამოეთიშა "უხარისხო" კანდიდატურების გამო, მოლდოვა ევროვიზია 2025-ს გამოეთიშა
-
გადახედვამოსამართლე ლელა კალიჩენკომ, პროევროპულ აქციებზე დაკავებული არჩილ მუსელიანი პატიმრობაში დატოვა მოსამართლე ლელა კალიჩენკომ, პროევროპულ აქციებზე დაკავებული არჩილ მუსელიანი პატიმრობაში დატოვა
-
გადახედვარუსეთმა ტრამპი გააფრთხილა, რომ პანამის არხი ხელში ძალით არ ჩაიგდოს რუსეთმა ტრამპი გააფრთხილა, რომ პანამის არხი ხელში ძალით არ ჩაიგდოს
კომენტარები