როგორ დავიცვათ ბავშვები ალერგიისგან?
ჩვილთა და ბავშვთა ალერგიების შემთხვევები ბოლო წლებში მნიშვნელოვნად მატულობს. ეს დინამიკა ამერიკის შეერთებულ შტატებში 1997 წლიდან მოყოლებული 2011 წლამდე განსაკუთრებით თვალშისაცემი გახდა. მიუხედავად იმისა, რომ ალერგიული ხასიათის პათოლოგიებს უმეტესად გენეტიკური საფუძველი გააჩნიათ, გარემო ფაქტორები, მათ შორის საკვები რაციონი, ასევე დიდ როლს თამაშობს. ამერიკის პედიატრიულმა აკადემიამ 2008 წელს გამოაქვეყნა ჩვილთა კვებასა და ალერგიასთან დაკავშირებული რეკომენდაციები, რომლებიც 2019 წლის აპრილში განახლდა. ამ კვლევაში წარმოდგენილია მაღალი სანდოობის მქონე, ფაქტობრივი მტკიცებულებებით დასაბუთებული რეკომენდაციები.
ძირითადი ტერმინების განმარტება
ალერგია — ორგანიზმის იმუნური ჰიპერპასუხი გამღიზიანებელზე.
ალერგიული საკვები — ალერგიული საკვების ძირითად 8 ტიპს გამოყოფენ: ძროხის რძე, კვერცხი, თევზი, თხილეული, მიწისთხილი, სოიო, ხამაწკა, ხორბალი.
ატოპია — ალერგიულ დაავადებათა საერთო სახელწოდებაა, რომელთა განვითარებაში მნიშვნელოვან როლს მემკვიდრული წინასწარგანწყობა თამაშობს.
ატოპიური დერმატიტი (ეკზემა) — ალერგიული ხასიათის კანის ქრონიკული, ანთებითი დაავადებაა, რომელიც უხშირესად გვხვდება ახალშობილებსა და ბავშვებში.
ასთმა — ალერგიული გამღიზიანებლის შედეგად სასუნთქი გზების ანთებით განპირობებული ჰიპერრეაქტიულობა.
დიეტა ორსულობის დროს
2008 წლის კვლევებით შვილის ალერგიულ სტატუსზე დედის ორსულობის დროს რაიმე სახის სპეციფიკური დიეტის დაცვის აუცილებლობის შესახებ მტკიცებულება არ არსებობდა. მარტივად რომ ვთქვათ: დედის კვების რაციონი ნაყოფის ალერგიაზე გავლენას არ ახდენდა. ამ საკითხის შესახებ შემდგომი კვლევები არ ჩატარებულა. შესაბამისად, ეს რეკომენდაცია უცვლელი დარჩა.
ძუძუთი კვების ხანგრძლივობა და ალერგია
ძუძუთი კვების გავლენისა და ალერგიის შესახებ კავშირს მკვლევარები 1930 წლიდან მოყოლებული სწავლობდნენ. რა თქმა უნდა, შესაბამისი დასკვნები თანამედროვე სამეცნიერო სტანდარტს ვერ ერგება, მაგრამ წარმოდგენას გვიქმნის, თუ რაოდენ მნიშვნელოვან საკითხად იყო მიჩნეული ბუნებრივი კვების აუცილებლობა ოდითგანვე.
ძუძუთი კვების ხანგრძლივობისა და ალერგიული დაავადებების კავშირის შესახებ ჩატარებული კვლევები 3-4 თვეს არ სცილდებოდა. კონკრეტულად ამ საკითხის ირგვლივ მხოლოდ რამდენიმე კვლევა არსებობს, რომელთა ანალიზმა აჩვენა, რომ ძუძუთი კვება პირველი 3-4 თვის განმავლობაში ალერგიული ეკზემის განვითარების რისკს ბავშვის სიცოცხლის პირველი 2 წლის განმვალობაში ამცირებს.
ძუძუთი კვება და ასთმა
ახალი რეკომენდაციით, ძუძუთი კვების პირველი 3-4 თვე სიცოცხლის ადრეულ ასაკში იცავს ჩვილს მსტვინავი ხიხინისაგან, ხოლო ასთმისაგან 5 წლის ასაკამდე დაცვაც კი შეუძლია უზრუნველყოს. ამ დასკვნამდე მკვლევარები 2008 წლის შემდეგ გამოქვეყნებული 64 ახალი კვლევის ანალიზის შემდგომ მივიდნენ.
ძუძუთი კვება და ეკზემა
2008 წლის შემდგომ ამ საკითხზე 2 დიდი მეტა-ანალიზი და 7 ახალი კვლევა ჩატარდა. საბოლოო დასკვნა ცალსახად მიუთითებს, რომ მინიმუმ პირველი 3-4 თვის განმავლობაში ძუძუთი კვება მნიშვნელოვნად ამცირებს ატოპიური ეკზემის განვითარების რისკს. მნიშვნელოვანია იმის აღნიშვნაც, რომ ამერიკის პედიატრთა აკადემიის 2008 წლის დასკვნაშიც იგივე წერია.
ძუძუთი კვება და საკვებისმიერი ალერგია
ძუძუთი კვებასა და საკვებისმიერ ალერგიასთან დაკავშირებით პირდაპირი დასკვნები არ არსებობს. აქამდე ჩატარებული კვლევები ძირითადად იმის შესახებ იყო, თუ რა ასაკიდან უნდა მივაღებინოთ ჩვილს ალერგიული საკვები, რათა ამგვარად ორგანიზმი შემდგომ ალერგიული რეაქციებისაგან დავიცვათ.
ძირითადი ალერგიული საკვებიდან მხოლოდ მიწისთხილი, მოხარშული კვერცხი, ძროხის რძე, სეზამის მარცვლები, თეთრი თევზი და ხორბალი აარჩიეს. კვლევაში მონაწილე ჩვილები მინიმუმ 3 თვის განმავლობაში იყვნენ ძუძუთი კვებაზე.
მიწისთხილი
მიწისთხილზე ალერგია უფრო მეტად იმ ქვეყნებშია გამოხატული, სადაც კვების კულტურის თანახმად იგი საკვებში უფრო ხშირად გვხვდება. კვლევამ აჩვენა, რომ ადრეული ასაკიდან, ანუ 4-11 თვიდან, მიწისთხილის მიღება ბავშვს შემდგომი ალერგიის რისკს მნიშვნელოვნად უმცირებს. ამ კვლევის უფროსი ავტორი, გიდეონ ლაკი აღნიშნავს, რომ ბავშვები ასეთ მცირე ასაკში ამგვარ საკვებს ჯერ არ მოიხმარენ, თუმცა იგი მათი მშობლების რაციონში შედის.
კვერცხი
კვერცხზე ალერგია ადრეული ასაკის საკვებისმიერ ალერგიებს მიეკუთვნება. მასზე ალერგიულ რეაქციას დიდი კლინიკური მნიშვნელობა ენიჭება: ზოგიერთი საანესთეზიო ხსნარის შემადგენლობაში კვერცხის გულის ან ცილის ფერმენტები შედის. სწორედ ამიტომაც, ანესთეზიოლოგები პაციენტს წინასაოპერაციო კონსულტაციისას ეკითხებიან: "გაქვთ თუ არა ალერგია კვერცხზე?"
კვერცხის ალერგიულობის შესახებ მხოლოდ 2 კვლევა არსებობს და ორივე იმას გვეუბნება, რომ ადრეულ ასაკში, ანუ 3-5 თვის პერიოდში, კვერცხის გასინჯვა მნიშვნელოვნად ამცირებს მასზე შემდგომი ალერგიის ალბათობას.
ამ დასკვნის შესახებ ისეთი სიმტკიცით ჯერ ვერ საუბრობენ, როგორც მიწისთხილზე. ამისათვის დამატებითი კვლევები და უფრო მეტი მონაცემის ანალიზია საჭირო.
ალერგიის შემთხვევების ზრდის მიზეზები
რატომ არის ასეთი მზარდი ბავშვთა ალერგიების სტატისტიკა? გიდეონ ლაკი მიიჩნევს, რომ ამაში თანამედროვე ჰიგიენურ ნორმებს მიუძღვით წვლილი.
ბავშვის ორგანიზმის ალერგენებთან ადრეული გაცნობაც ძალზე რთულია. კულტურულად ასეთ ადრეულ ასაკში ბავშვს მსგავს მყარ საკვებს არსად აძლევენ. ამიტომაც, ზემოთ მოყვანილი რეკომენდაციების გათვალისწინებით, ყველაზე კარგი ძუძუთი კვების შენარჩუნება გახლავთ, მინიმუმ პირველი 3-4 თვის განმავლობაში. ფაქტია, დედის რძეს ძალზე დიდი დამცველობითი ფუნქცია აქვს პატარას ჯანმრთელობისათვის.
-
გადახედვაგამოიყვანეს გენმოდიფიცირებული ძროხა, რომელსაც ადამიანის ინსულინის შემცველი რძე აქვს გამოიყვანეს გენმოდიფიცირებული ძროხა, რომელსაც ადამიანის ინსულინის შემცველი რძე აქვს
-
გადახედვაროცა შიმშილი გვემუქრება — რა კავშირია კლიმატის კრიზისსა და სურსათის შემცირებას შორის როცა შიმშილი გვემუქრება — რა კავშირია კლიმატის კრიზისსა და სურსათის შემცირებას შორის
-
გადახედვაშესაძლოა, მარსზე ერთ მეტეორიტს 3 მილიარდამდე კრატერი წარმოექმნა შესაძლოა, მარსზე ერთ მეტეორიტს 3 მილიარდამდე კრატერი წარმოექმნა
-
გადახედვამეტყველების ეს მახასიათებელი შესაძლოა, დემენციის ადრეული ნიშანი იყოს მეტყველების ეს მახასიათებელი შესაძლოა, დემენციის ადრეული ნიშანი იყოს
-
გადახედვაპერსონალურ მონაცემთა დაცვის სამსახური აცხადებს, რომ ზოგიერთი ორგანიზაცია SMS რეკლამებს მაინც აგზავნის პერსონალურ მონაცემთა დაცვის სამსახური აცხადებს, რომ ზოგიერთი ორგანიზაცია SMS რეკლამებს მაინც აგზავნის
-
გადახედვაპიკესთვის ჩემი კარიერა გვერდით გადავდე — შაკირა ყოფილ ქმართან ურთიერთობაზე პიკესთვის ჩემი კარიერა გვერდით გადავდე — შაკირა ყოფილ ქმართან ურთიერთობაზე
-
გადახედვაგზა ვირთხებით სავსე "კომუნალკიდან" მეხუთე ვადით რუსეთის პრეზიდენტობამდე — რა ვიცით პუტინის ცხოვრების შესახებ გზა ვირთხებით სავსე "კომუნალკიდან" მეხუთე ვადით რუსეთის პრეზიდენტობამდე — რა ვიცით პუტინის ცხოვრების შესახებ
-
-
-
გადახედვაიენს სტოლტენბერგი სალომე ზურაბიშვილს შეხვდა იენს სტოლტენბერგი სალომე ზურაბიშვილს შეხვდა
-
გადახედვა"გაიზარდეთ!" — ჰარი პოტერის მსახიობი საგის ზრდასრულ ფანებს კიდევ მიმართავს "გაიზარდეთ!" — ჰარი პოტერის მსახიობი საგის ზრდასრულ ფანებს კიდევ მიმართავს
-
გადახედვა"ოკუპირებულ ტერიტორიებზე არჩევნების ჩატარება საქართველოს ტერიტორიულ მთლიანობას უხეშად ლახავს" — ზურაბიშვილი "ოკუპირებულ ტერიტორიებზე არჩევნების ჩატარება საქართველოს ტერიტორიულ მთლიანობას უხეშად ლახავს" — ზურაბიშვილი
-
-
გადახედვა"ხალხის ძალა" პარტიად გადაკეთდა და თავმჯდომარედ სოზარ სუბარი აირჩიეს "ხალხის ძალა" პარტიად გადაკეთდა და თავმჯდომარედ სოზარ სუბარი აირჩიეს
-
გადახედვაპითონის ხორცი შესაძლოა, მომავლის ეკომეგობრულ საკვებად იქცეს პითონის ხორცი შესაძლოა, მომავლის ეკომეგობრულ საკვებად იქცეს
-
გადახედვარაზე ილაპარაკა იენს სტოლტენბერგმა — აქცენტები რაზე ილაპარაკა იენს სტოლტენბერგმა — აქცენტები
-
გადახედვამეცნიერებს სოკოს გენმოდიფიცირებით ხორცის შექმნა სურთ მეცნიერებს სოკოს გენმოდიფიცირებით ხორცის შექმნა სურთ
-
-
გადახედვასაგარეო საქმეთა სამინისტრო გმობს ოკუპირებულ რეგიონებში რუსეთის საპრეზიდენტო არჩევნების ჩატარებას საგარეო საქმეთა სამინისტრო გმობს ოკუპირებულ რეგიონებში რუსეთის საპრეზიდენტო არჩევნების ჩატარებას
-
-
კომენტარები