"როგორც ჩანს, ევროკავშირი წელს ვიზების გაცემის შეჩერების მექანიზმს გაამკაცრებს, რაც ბრიუსელს გაუადვილებს უვიზო მიმოსვლის გაუქმებას იმ 61 ქვეყნის მოქალაქეებისთვის, რომლებიც ამჟამად ამ უფლებით სარგებლობენ. მათ შორისაა დასავლეთ ბალკანეთის ყველა ევროკავშირის კანდიდატი, ასევე საქართველოს, მოლდოვა და უკრაინა", — ამის შესახებ რადიო თავისუფლების ევროპის ბიუროს რედაქტორი, რიკარდ იოზვიაკი წერს.

ის ჩამოთვლის 4 მიზეზს, რაც ამ 61 ქვეყანაში უვიზო მიმოსვლის შეჩერების საფუძვლად შეიძლება განიხილოს. ესენია: 1. ევროკავშირში არალეგალური მიგრაციის ნებისმიერი ფორმის წინააღმდეგ ბრძოლა; 2. ვიზების პოლიტიკის მესამე ქვეყნებზე ზეწოლის პოლიტიკურ ინსტრუმენტად გამოყენება; 3. ე.წ. ჰიბრიდული საფრთხეები და 4. როგორც იოზვიაკი წერს, მეოთხე მიზეზი მესამე ქვეყნებთან ევროკავშირის პოლიტიკურ ურთიერთობებს უკავშირდება. "კანონპროექტში ნათქვამია, რომ შეჩერების მექანიზმის ამოქმედება შესაძლებელია "ადამიანის უფლებების სერიოზული დარღვევების" ან „"საერთაშორისო სამართლისა და სტანდარტების, მათ შორის ადამიანის უფლებების შესახებ კანონის სერიოზული დარღვევებისა და საერთაშორისო სასამართლოს გადაწყვეტილებებისა და გადაწყვეტილებების შეუსრულებლობის" შემთხვევებში".

"არსებითად, ბლოკი ვიზების ლიბერალიზაციის მიმართ გაცილებით მკაცრი ხდება, რაც უფრო ფართო ცვლილებას ასახავს: პირველ რიგში, ევროკავშირში არალეგალური მიგრაციის ნებისმიერი ფორმის წინააღმდეგ ბრძოლა; მეორე — ვიზების პოლიტიკის მესამე ქვეყნებზე ზეწოლის პოლიტიკურ ინსტრუმენტად გამოყენება.

ვიზების შეჩერების კიდევ ერთი მიზეზი ე.წ. ჰიბრიდული საფრთხეებია. მიუხედავად იმისა, რომ ეს დებულება საკმაოდ თეორიულია, შთაგონებულია ისეთი შემთხვევებით, როცა რუსეთს და ბელარუსს ევროკავშირი აფრიკიდან და აზიიდან ევროკავშირის — მაგალითად, პოლონეთისა და ლიტვის საზღვრებში მიგრანტების გადაყვანაში ადანაშაულებს.

თუმცა, შეჩერების მეოთხე ახალი საფუძველი, ალბათ, ყველაზე საინტერესოა, რადგან ის მესამე ქვეყნებთან ევროკავშირის პოლიტიკურ ურთიერთობებს უკავშირდება. კანონპროექტში ნათქვამია, რომ შეჩერების მექანიზმის ამოქმედება შესაძლებელია „ადამიანის უფლებების სერიოზული დარღვევების“ ან „საერთაშორისო სამართლისა და სტანდარტების, მათ შორის ადამიანის უფლებების შესახებ კანონის სერიოზული დარღვევებისა და საერთაშორისო სასამართლოს გადაწყვეტილებებისა და გადაწყვეტილებების შეუსრულებლობის“ შემთხვევებში.

კიდევ ერთი საინტერესო და ახალი ასპექტი ის არის, რომ ამ შემთხვევაში მექანიზმის ამოქმედება უნდა იყოს ევროკომისიის ექსკლუზიური პრეროგატივა, ევროკავშირის წევრ სახელმწიფოებთან კონსულტაციის შემდეგ, რადგან ის ბლოკის საგარეო ურთიერთობებს ეხება.

თუმცა, საბოლოო ჯამში, ვიზის შეჩერება მაინც წევრ სახელმწიფოებზე იქნება დამოკიდებული — კვალიფიციური უმრავლესობით", — წერს იოზვიაკი.

მისივე თქმით, უვიზო მიმოსვლის შეჩერების დამატებითი მიზეზების ჩამოთვლის წინადადება ევროკომისიამ 2023 წელს წამოაყენა, ხოლო ევროკავშირის საბჭომ, რომელიც 27 წევრ სახელმწიფოს წარმოადგენს, ამ საკითხთან დაკავშირებით თავისი პოზიცია ერთი წლის წინ დაადასტურა. თუმცა, 2024 წლის ივნისში ევროპარლამენტის არჩევნებისა და კანონმდებლობის დიდი დაგროვების გამო, ევროპარლამენტმა მოლაპარაკებების მანდატი მხოლოდ ახლახან მიიღო.

გასულ კვირას სამ ინსტიტუტს შორის პირველი სამმხრივი შეხვედრა გაიმართა შემოთავაზებულ კანონმდებლობაზე, რომლის მიზანიც იყო შეთანხმების მიღწევა ევროკავშირის საბჭოს პოლონეთის თავმჯდომარეობის დროს, რომელიც ივნისის ბოლომდე გაგრძელდება. თუ ყველაფერი კარგად წარიმართა, ახალი კანონმდებლობა შემოდგომის დასაწყისში უნდა ამოქმედდეს, — წერს იოზვიაკი.