ქართველი მწერალი ივა ფეზუაშვილი აცხადებს, რომ მისი წიგნის, ბუნკერის, პოლონურ ენაზე თარგმნაში მწერალთა სახლის "ახალ ხელმძღვანელობას არანაირი წვლილი არ აქვს შეტანილი".

14 თებერვალს მწერალთა სახლმა ფეისბუქგვერდზე გამოაქვეყნა ინფორმაცია, რომ მათი "ხელშეწყობით", პოლონურად ითარგმნა და გამოიცა ფეზუაშვილის რომანი. ამბავს მალევე თავად მწერალი გამოეხმაურა და აღნიშნა, რომ პროექტის განხორციელება დაწესებულების წინა ხელმძღვანელობის პერიოდში დაიწყო.

"კი, ბუნკერი მართლაც მწერალთა სახლის ხელშეწყობით ითარგმნა პოლონურ ენაზე, ოღონდ ეს პროცესი ჯერ კიდევ ნატაშა ლომოურის და მაიკო დანელიას დროს დაიწყო, ასე რომ, ახალ ხელმძღვანელობას ამ საქმეში არანაირი წვლილი არ აქვს შეტანილი", — ამბობს ფეზუაშვილი.

ავტორი ამატებს, რომ მწერალთა სახლს დირექტორად ქეთევან დუმბაძის დანიშვნიდან დღემდე ბოიკოტს უცხადებს და მათ ორგანიზებულ პროექტებსა თუ კონკურსებში მონაწილეობას არ იღებს.

"მწერალთა სახლის ბოლო პერიოდის ფეისბუქპოსტებს თუ დააკვირდებით, ადვილად მიხვდებით, რომ ახალი გუნდი წინა ხელმძღვანელობის წარმატების საკუთარ თავზე მიწერას 'ირიბად' ცდილობს", — აღნიშნავს ფეზუაშვილი, — "არ გამოგივათ, მეგობრებო; თქვენი ხელწერა — მაგიდაზე მიმობნეული ფოთლები და ყოჩაღი პიონერის სტილში წაკითხული ლექსები — უკვე ყველამ ვნახეთ, შევაფასეთ და ცოტაც გვაცადეთ და გადავაფასებთ კიდეც. ბოიკოტი გრძელდება!".

ივა ფეზუაშვილის ბუნკერი 2020 წელს გამოიცა. წიგნმა ავტორს არაერთი ჯილდო მოაპოვებინა, მათ შორის, წინანდლის პრემია და საბა სპეციალურ ნომინაციაში — საბჭოთა და პოსტსაბჭოთა ისტორიის რეფლექსია ქართულ ლიტერატურაში. ამ რომანისთვის ავტორმა 2022 წელს ევროკავშირის ლიტერატურული პრემიაც დაიმსახურა.

რა ხდება მწერალთა სახლში

ფოტო: Heinrich-Böll-Stiftung

მას შემდეგ, რაც 2021 წლის გაზაფხულზე თეა წულუკიანი კულტურის მინისტრად დაინიშნა, რამდენიმე დაწესებულებაში, მათ შორის, კინოცენტრსა და ეროვნულ მუზეუმში, მასშტაბური საკადრო ცვლილებები დაიწყო. რეპრესიებად შეფასებული პროცესის შედეგად დათხოვნილმა არაერთმა თანამშრომელმა მოგვიანებით სასამართლო დავა მოიგო.

რაც შეეხება მწერალთა სახლს — ორგანიზაციის საქმიანობაში ჩარევა კულტურის სამინისტრომ ჯერ კიდევ 2021 წელს დაიწყო, როცა კონკურსში ლიტერა თავისი წარმომადგენელი იოსებ ჭუმბურიძე ჟიურის წევრად დანიშნა. მაშინ სამინისტროს ჟიურის წევრის უკან გაწვევა მწერალთა სახლის სამეთვალყურეო საბჭომ და ლიტერას მონაწილეების დიდმა ნაწილმა სთხოვა, თუმცა, ჭუმბურიძე ჟიურიში დარჩა. საბოლოოდ, ჟიური მის გარდა ყველა წევრმა დატოვა, ლიტერა 2021 კი გაუქმდა. საქართველოს პენცენტრის ინიციატივით, იმ წელს კონკურსი თავისუფალი ლიტერა ჩატარდა.

მოგვიანებით, მინისტრმა წულუკიანმა განაცხადა, რომ "პრემია [ლიტერას], რომელიც გახდა კეზერაშვილის პრემია, სამინისტრო უკან არ დაიბრუნებს", მის ნაცვლად კი ლიტერატურული კონკურსი წლის საუკეთესო დაფუძნდა. სხვათა შორის, ამ პრემიის შექმნის ინიციატორიც ქეთევან დუმბაძე გახლდათ.

///

2023 წლის აგვისტოში კი, ნატა ლომოურს, რომელიც მწერალთა სახლს 2019 წლიდან ხელმძღვანელობდა, სამინისტროდან წერილობით აცნობეს, რომ თანამდებობაზე ყოფნის ვადა ეწურებოდა. ლომოურის თქმით, უწყებას მან წერილობითვე მიმართა, რომ უფლებამოსილების გაგრძელებით იყო დაინტერესებული, თუმცა, პასუხი არ მიუღია. მან აღნიშნა, რომ კომუნიკაცია ვერ შედგა, "ისევე, როგორც ბოლო 2 წლის განმავლობაში, თითქმის არ ყოფილა ურთიერთობა" მათსა და სამინისტროს შორის.

აღსანიშნავია, რომ კულტურის სამინისტრომ 2019 წელს მწერალთა სახლი გააუქმა, რასაც ქართველი ლიტერატორების პროტესტი მოჰყვა. ორგანიზაციის ნაცვლად მაშინ ქართული ლიტერატურის ეროვნული ფონდი დაარსდა.

სამინისტროს ჩარევით ხელმძღვანელობის შეცვლა გასულ წელს არაერთმა ქართველმა მწერალმა გააპროტესტა, მათ შორის, ლაშა ბუღაძემ და არჩილ ქიქოძემ. ბევრმა ავტორმა და მთარგმნელმა დაწესებულებას ბოიკოტიც გამოუცხადა.

ნატა ლომოურმა კი, თანამედროვე ქართული ლიტერატურული პროცესების ხელშეწყობისა და განვითარებისთვის გასულ წელს პრემია საბა მიიღო.