მოკლედ: მედიაში საქართველოს მთავრობის "დეოლიგარქიზაციის გეგმა" გამოქვეყნდა.

  • მართლმსაჯულების საკითხებზე მომუშავე ორგანიზაცია, სასამართლოს გუშაგი, ამ გეგმას აფასებს, როგორც "Copy — Paste", რადგან მიიჩნევენ, რომ ახალი გეგმა იმეორებს იმ დებულებებს, რომელიც გასულ წელს პარლამენტში მმართველმა პარტიამ შეიმუშავა, სახელწოდებით — "სასამართლო სტრატეგიისა და სამოქმედო გეგმა.”

კონტექსტი: 2022 წლის 17 ივნისს, ევროკავშირში საქართველოს წევრობასთან დაკავშირებულ განცხადებაზე ევროკომისიამ, მეხუთე პრიორიტეტის საფუძველზე, გასცა რეკომენდაცია დეოლიგარქიზაციის ვალდებულების იმპლემენტაციაზე ეკონომიკურ, პოლიტიკურ და საზოგადოებრივ ცხოვრებაში ინტერესების გადაჭარბებული გავლენის აღმოფხვრის გზით".

  • 2022 წლის ნოემბერში სამთავრობო პარტიამ, ქართულმა ოცნებამ, მოამზადა შესაბამისი კანონპროექტი, მაგრამ ღიად თქვეს, რომ მათ მიერ მომზადებული კანონპროექტი ოლიგარქად ბიძინა ივანიშვილს კი არა, დავით კეზერაშვილს განსაზღვრავდა.

მაგალითად,

  • "აქსიომაა, რომ "დეოლიგარქიზაციის კანონი" ივანიშვილზე არ გავრცელდება და ისიც აქსიომაა, რომ ამ კრიტერიუმებით, კეზერაშვილია ოლიგარქი", — ამბობდა ანრი ოხანაშვილი, კანონპროექტის თანაავტორი;
  • "ოლიგარქი ივანიშვილი კი არა, სააკაშვილი და კეზერაშვილი არიან", — თქვა ქართული ოცნების თავმჯდომარემ, ირაკლი კობახიძემ.
  • ამის შემდეგ კანონპროექტი, დასკვნისთვის, ვენეციის კომისიაში გააგზავნეს.

ვენეციის კომისიის შეფასება: 2023 წლის 13 მარტს, ევროპის საბჭოს ვენეციის კომისიამ ოცნების ინიციირებულ დეოლიგარქიზაციის კანონპროექტთან დაკავშირებით შუალედური დასკვნა გამოაქვეყნა.

  • კომისიამ დაწერა, რომ "კანონპროექტით გათვალისწინებული ზომების ანალიზი ცხადყოფს, რომ მან შეიძლება გამოიწვიოს ადამიანის ევროპული კონვენციით დაცული ფუნდამენტური უფლებების დარღვევა და რომ კანონპროექტი მთავრობას ზედმეტ გავლენას ანიჭებს ამ პროცესზე".

რა პრობლემები ჰქონდა ოცნების კანონპროექტს: ვენეციის კომისიის ხედვით,

  • გამოყენებული იყო პირადი მიდგომა, რაც გაურკვეველი კრიტერიუმების საფუძველზე განსაზღვრავდა და ახდენდა პირების სტიგმატიზებას;
  • დაინახეს მაღალი რისკი, რომ კანონპროექტს, კანონად ფორმირების შემთხვევაში შეეძლო გამოეწვია "ადამიანის უფლებათა დარღვევა დასახული მიზნების მიღწევის ნაცვლად."
  • კომისიამ განაცხადა, რომ "კანონის თვითნებური გამოყენების რისკი კიდევ უფრო მაღალია საჯარო განცხადებების ფონზე, რაც იმაზე მიუთითებს, რომ მიღების შემდეგ ის ოპოზიციაზეც გავრცელდება".

ბოლო ხაზი: ორგანიზაცია "სასამართლოს გუშაგი" მიიჩნევს, რომ მთავრობის მიერ მიღებულ დეოლიგარქიზაციის ახალ გეგმაში "დუბლირებულია" პარლამენტის მიერ შემუშავებული სტრატეგიული გეგმის დებულებები და წარმოდგენილი გეგმები არ ითვალისწინებს იმ ძირითად გამოწვევებსა და სისტემურ პრობლემებს, რაც საბოლოო ჯამში, მართლმსაჯულების დამოუკიდებლობის, გამჭვირვალობისა და ეფექტიანობის გაძლიერებას უკავშირდება.