არსებობს თაროები, რომლებსაც გულგრილმა არ უნდა ჩაუარო — საქართველოს ბანკის ახალი საგანმანათლებლო პროექტი იდეათეკაა, სადაც ერთმანეთისგან ძალიან განსხვავებული წიგნებია თავმოყრილი. როგორც ამბობენ, ყველა ასაკისა და გემოვნების ადამიანს რომ აკმარებს თავს — სულო და გულო.

ბევრი წიგნის გარემოცვა რამდენადაც სასიამოვნოა, იმდენადვე ჰგავს გზაგასაყარს — საით წახვიდე, რომელი გზა ამოირჩიო.

დათო გორგილაძემ საქართველოს ბანკს განუცხადა, რომ მას ღრმად სწამს ოლივანდერის მაღაზიის ჯადოსნური ჯოღების მსგავსად, რომ თქვენი წიგნი თავადვე ამოგირჩევს, მაგრამ ხანდხან რჩევაც არაა ცუდი. ცუდი არ არის, მაგრამ სარისკოა.

გორგილაძე ასევე საუბრობს მის რჩეულ წიგნებზე, რომელსაც იდეათეკიდან ურჩევს მკითხველს

"მე კი ღრმად მწამს, რომ ოლივანდერის მაღაზიის ჯადოსნური ჯოხების მსგავსად, შენი წიგნი თავადვე ამოგირჩევს, მაგრამ ხანდახან რჩევაც არაა ცუდი. ცუდი არ არის, მაგრამ სარისკოა.

იქნებ მხოლოდ შენ აღგაფრთოვანა და სხვის ნერვებს ძვრა ვერ უყო. დაგრჩება მერე ის სხვა ნაწყენი და შეიძლება აგითვალწუნოს კიდეც.

ლოცვისა არ იყოს, კითხვაც დახურულ კარს მიღმაა სწორი. [გონიერი მკითხველი იოლად მიმიხვდება, რომ ოთახში გამოკეტვას და ისე კითხვას არ ვგულისხმობ. ღმერთო კი მომკალი, რამდენი ერთი ისეთი წიგნი წამიკითხავს ავტობუსში, სკვერში ან სამსახურში, ანუ ხალხის რიარიაში, რომ დღემდე მაცხოვრებენ თავიანთ ფურცლებში და მიმალავენ იქიდან გამოსასვლელ გზებს]. ვამბობ იმას, რომ ადამიანებისა არ იყოს, ტექსტთანაც საჭიროა გაჩნდეს ქიმია. ეს ქიმია სიტყვით ვერ აიხსნება და ხანდახან არც უნდა სცადო.

ოდნავ მაღალფარდოვნად ვიტყვი: შენი წიგნი ისაა, რომლიდანაც გამოძვრება უხილავი ხელი, ჩაგავლებს ქეჩოში და შეგათრევს შიგნით; გატარებს თავისი გზებით, გაცხოვრებს საკუთარ პერსონაჟებთან ერთად და იქნებ მთავარიც მოახერხოს – თანაუგრძნო მათ.

სამიჯნურო ამბების მსგავსად, ამ საქმეში რჩევები სარისკო საქმეა, მაგრამ ერთი საოცარი პერსონაჟის, რენდელ პატრიკ მაკმერფისა არ იყოს, მე მაინც ვცდი.

იყოს აქ რამდენიმე ისეთი წიგნი, რომელმაც ჩემი ცხოვრების სხვადასხვა დროს ამაღელვა, მაფიქრა, გამამხნევა ან შემცვალა; რომლებსაც ხანდახან ვუბრუნდები კიდეც; რომელთა გადაფურცვლის დროს ისევ მიპყრობს განცდა, რომელიც ძალიან ჰგავს… ძალიან ჰგავს იმას, რასაც სიტყვებით ვერ გადმოსცემ:

"სამნი ნავში თუ ძაღლს არ ჩავთვლით" — ჯერომ ჯერომი

ლიტერატურას უყვარს გზა. მითუმეტეს მაშინ, თუ ამ გზას მეგობრები ადგანან. ჯერომ ჯერომის ტექსტის შემთხვევაში კი ტემზას მიუყვებიან. პერსონაჟების გადაადგილებას A პუნქტიდან B პუნქტამდე (ბოდიში მომითხოვია მათემატიკური ტერმინოლოგიის შემოტანის გამო), თუკი გმირებს მიზანი აქვთ, ყოველთვის ახლავს თან თავგადასავალი და ფათერაკები. აქაც ასეა: ჯორჯი, ჰარისი, ჯეი და ცუგა, სახელად მონმორანსი, მიუყვებიან ტემზას კინგსტონიდან ოქსფორდამდე და ეს ტექსტიც, თავდაპირველად უბრალოდ მოგზაურთა მეგზურად რომ იყო ჩაფიქრებული, საინტერესო, თავშესაქცევ და სასაცილო თავგადასავლად იქცევა.

უცნაურია, მაგრამ ახლაც კი მახსოვს ყველა განცდა, რომელიც შორეულ ბავშვობაში ამ ტექსტის კითხვის დროს დამეუფლა. განცდა კი არა, ყველა ის ამბავი მახსოვს, რომელიც მაშინ ხდებოდა ჩემს ცხოვრებაში კითხვის პარალელურად.

"ვა, სოფელო" — ზაირა არსენიშვილი

თელავი გიყვართ? პრინციპში, თელავი როგორ არ უნდა გიყვარდეთ. სხვანაირად ვიკითხავ: თელავი იცით?

თუმცა, სიყვარულიცაა და სიყვარულიც, ცნობაცაა და ცნობაც. ზაირა არსენიშვილის ამ რომანმა ერთიც გამიათმაგა და მეორეც.

ეს ტექსტი გვიან აღმოვაჩინე (ისევე, როგორც ჩვენი ქვეყნის მკითხველების უდიდესმა ნაწილმა), სულ რამდენიმე წლის წინ, როცა რომანი ხელახლა გამოიცა. ავტორს, რომელსაც ალალად და უსაყვედუროდ ვუწოდებ სიტყვის ოსტატს, ჩრდილში ყოფნა უყვარდა. ჩრდილში ყოფნა და მაღალი ლიტერატურის შექმნა. ბევრმა არ იცოდა, რომ თურმე კინოს არაჩვეულებრივი სცენარების მიღმა ზაირა არსენიშვილის ხელიდან საოცარი რომანები და მოთხრობები დნებოდა.

“ვა, სოფელო” ქალაქსა და ადამიანებზეა, მაგრამ ამ ქალაქისა და ამ ადამიანების ბედის ჩვენებით ავტორი მთელი ქვეყნისა და ხალხის ბედსაც ხატავს მთელი თავისი ტრაგიზმით, ტერორითა და სინამდვილით.

თანამედროვე მკითხველს წიგნის დიდი გაბარიტები აშინებს ხოლმე. ვერც გაამტყუნებ, დრო ცოტაა, საქმე და კარგი საკითხავი – ბევრი, მაგრამ ზაირა არსენიშვილის შემთხვევაში ამ შიშისთვის თვალებში ჩახედვა ნამდვილად ღირს.

"ბუზთა ბატონი" — უილიამ გოლდინგი

ეს წიგნი ბავშვებზეა, მაგრამ ვერ იტყვი, რომ ბავშვებისთვისაა.

მე ყმაწვილკაცობისას ჩამივარდა ხელში. სწორედ მაშინ, როცა წაკითხული და გარეთ, უბანში ნანახი სისასტიკე ხშირად ერთმანეთის მსგავსი იყო. ერთი სიტყვით, სულზე მომისწრო.

ლიტერატურის ძალაც ხომ ეგაა: ინსტრუქციასავით ახლავს ხოლმე თან ცხოვრებას. ან უფრო ცხოვრების გაშიფვრის ხელსაწყოა. იქნებ ცხოვრებასთან შეგუების ინსტრუმენტი. ვინ იცის. ერთი კია: ხანდახან ვიღაც კარგი მწერლის თავში მოფიქრებული, გამრუდებული სამყარო უფრო რეალურია, ვიდრე ჩვენ გარშემო არსებული.

ჯერ ეს სამი არაჩვეულებრივი ტექსტი იყოს. შეიძლება წაკითხულიც გქონდეთ, მაგრამ გადაკითხვას, საკუთარი თავისთვის რაღაც-რაღაცების შეხსენებასა და ხელახლა აღფრთოვანებას რა უდგას წინ?

არც არაფერი.

სულაკაურის წიგნის მაღაზიებში საქართველოს ბანკის იდეათეკის თაროზე განთავსებულ წიგნებს 25%-იანი ფასდაკლებით შეიძენთ."

საქართველოს ბანკის საგანმანათლებლო პროექტებისა და იდეათეკის შესახებ დამატებითი ინფორმაციის მისაღებად ეწვიეთ ვებგვერდს.