9 ივნისს თბილისში საქართველოს მასშტაბით პირველი საერთაშორისო მარტექ ფესტივალი Touch.point გაიმართა, რომელშიც მონაწილეობა 10 სხვადასხვა ქვეყნის წარმომადგენელმა მიიღო. მათ ერთმანეთსა და სხვებს საკუთარი გამოცდილება გაუზიარეს, ხოლო დამსწრეებს საშუალება ჰქონდათ, ვორქშოფებში, კრეათონებსა და ნეთქვორქინგში ჩართულიყვნენ.

სპიკერებს შორის იყვნენ ისეთი ცნობილი კომპანიების თანამშრომლები, როგორიცაა TikTok, Meta, Nike, Google და სხვა, ასევე, ქართველი სპეციალისტები. ფესტივალის თემატიკა მონაცემებზე დაფუძნებული მარკეტინგი, მარკეტინგის ავტომატიზების ხელსაწყოები, ბრენდი და კულტურა, ციფრული კონტენტი და "სთორითელინგი", მომხმარებლის ქცევა და მარკეტინგი მეტავერსში გახლდათ.

ორგანიზატორების მიერ დაანონსდა მარტექ საზოგადოების ჯგუფიც, სადაც ამ სფეროთი დაინტერესებული ადამიანები მოიყრიან თავს. თუ შენც მათ შორის ხარ, გაწევრიანდი — https://www.facebook.com/groups/816067226797785/.

ღონისძიება არტარეაში გაიმართა, სადაც ძველი შენობის უზარმაზარი სივრცე თანამედროვე მარკეტინგული ტექნოლოგიებით დაინტერესებულმა უამრავმა ადამიანმა დაიკავა. მათ შორის მარკეტინგის დეპარტამენტის ხელმძღვანელებმა, მარკეტინგის მენეჯერებმა, პროდუქტის მენეჯერებმა, სოცმედია მენეჯერებმა, კონტენტ მენეჯერებმა, კრეატიული სააგენტოების ექაუნთ მენეჯერებმა, სტრატეგიული მარკეტინგის სპეციალისტებმა, სტრატეგებმა, პროდუქტის ინჟინრებმა, ტექ მეწარმეებმა და ა.შ.

სპიკერებმა თანამედროვე მარკეტინგულ მეთოდებზე, მნიშვნელოვან ცვლილებებზე, მიდგომებსა თუ გამოწვევებზე ისაუბრეს და მათ მიერ განხორციელებული იდეებიც გაგვიზიარეს. სტატიაში ერთდღიანი, საკმაოდ დატვირთული ფესტივალის მთავარი ამბების შეჯამებას გთავაზობთ, რომლის მეშვეობითაც გაიგებთ, რა ხდებოდა Touch.point-ზე.

მსოფლიო იცვლება — იცვლება მარკეტინგიც

თანამედროვე მსოფლიოში ტექნოლოგიები დღითიდღე ვითარდება. შესაბამისად, იცვლება ადამიანთა მიერ სხვადასხვა ინფორმაციაზე ხელმისაწვდომობის ფორმები, გზები და ა.შ. ამის პარალელურად, რა თქმა უნდა, მარკეტინგული სტრატეგიებიც ტრანსფორმირდება და მომხმარებელთან კომუნიკაციის ახალ საშუალებებთან ადაპტირდება.

ამის ერთ-ერთი თვალსაჩინო მაგალითი ყველასთვის კარგად ცნობილი აპლიკაცია TikTok-ია, რომელიც პოპულარობას სულ უფრო მეტად იხვეჭს და საშუალებას გვაძლევს, ჩვენი ხმა უამრავ ადამიანს მივაწვდინოთ. 9 ივნისს გამართული ფესტივალის ერთ-ერთი სპიკერი სწორედ TikTok-ის კრეატიული დირექტორი, ოქსანა ვალენტელისი გახლდათ.

მისი თქმით, მოუხედავად იმისა, რომ ეს აპლიკაცია მეტწილად ცეკვის ტრენდებთან ასოცირდება, ნახვების მიხედვით მსგავსი ვიდეოები პირველ ხუთეულშიც კი არაა. ამა თუ იმ ხელსაწყოს მეშვეობით მომხმარებელს სხვა კრეატიული მასალის შექმნაც შეუძლია, რასაც წარმატებით აკეთებს. ასეთი საშუალებები რეკლამირების სრულიად ახალი ხედვისკენ გვიხსნის გზას, რასაც კომპანიები სათავისოდ უკვე იყენებენ. ასევე, მნიშვნელოვანია აუდიტორიის ასაკობრივი მრავალფეროვნებაც, რაც სხვადასხვა კატეგორიის ჯგუფებთან მარტივად დაკავშირებას უზრუნველყოფს.

როგორც ოქსანამ აღნიშნა, დაკავშირების მეთოდები TikTok-ზე მრავალნაირია, რაც აპლიკაციის გამოსადეგი და სახალისო ფუნქციებითაა განპირობებული. ამის მაგალითია სტიკერების, გამოკითხვების, დროის ათვლისა და სხვა დეტალების დამატება ვიდეოში, რაც მას უფრო საინტერესოს ხდის. ისინი კრეატორების ხელთ არსებული ერთგვარი სარეკლამო ბერკეტებია, რომელთაც ბრენდის ინდივიდუალური სტილით წარსადგენად იყენებენ, ამით კი კომპანიებსა და საზოგადოებას შორის შუამავლის როლს ირგებენ. TikTok-ის კრეატიულმა დირექტორმა ის ზოგიერთი ბრენდიც გაგვაცნო, რომელიც ამ პლატფორმის მარკეტინგულ შესაძლებლობებს ხელიდან არ უშვებს, ესენია: Old Spice, Gucci, KVD, Hilton და Ferragamo.

ამ საკითხზე ისაუბრა ადამ ნოვაკოვსკიმაც Meta-დან. მან ევროპაში, შუა აღმოსავლეთსა და აფრიკაში კონტენტისა და რეკლამირების ხილვადობის თვალსაზრისით კომპანიის წარმატება გაგვაცნო. სპიკერის თქმით, Meta ამ მხრივ მოწინავე ადგილზეა, რადგან ჩამოთვლილ რეგიონებში ადამიანები მათთვის საინტერესო ბრენდების, სერვისებისა თუ პროდუქტების შესახებ სწორედ მისი მეშვეობით იგებენ.

ადამ ნოვაკოვსკიმ გაგვიზიარა კვლევების შედეგები, რომელთა მიხედვითაც ადამიანები მობილური ტელეფონის გამოყენებისას რეკლამებზე საკმაოდ ცოტახანს ჩერდებიან, ამიტომ ეს გასათვალისწინებელია. მისი თქმით, ერთ-ერთი საუკეთესო გამოსავალი პოსტერებია, განსაკუთრებით კი მოძრავი პოსტერები, რომლებიც თვალშისაცემი, კონკრეტული, ბრენდის მკაფიოდ მაჩვენებელი და ინფორმაციის მარტივად გადმომცემია.

ასევე, ეფექტიანია აუგმენტური რეალობა, რილსები, გამოკითხვები, პერსონალიზებული რეკლამები, ლაივ რეკლამები და ა.შ. ამ პროცესში კრეატორების ჩართვა ადამის აზრითაც სწორი ნაბიჯია, რადგან ბრენდის მიმართ ნდობას ზრდის და კრეატივსაც ფართო გასაქანს აძლევს.

მონაცემები სწორი რეკლამირებისა და პერსონალიზაციის გასაღებია

დღესდღეობით მონაცემების გარეშე მარკეტინგი წარმოუდგენელია, რაშიც Google-ისციფრული რეკლამის არქიტექტორმა, ჯასეკ მარკოვსკიმ Touch.point-ზე საკუთარი პრეზენტაციით დაგვარწმუნა.

იქიდან გამომდინარე, რომ ინტერნეტი უკვე მილიარდობით ადამიანისთვისაა ხელმისაწვდომი, ბოლო 30 წელში ბევრი რამ შეიცვალა. მაგალითად, მომხმარებელთა დიდი ნაწილი სხვადასხვა პროდუქციას უკვე ონლაინ, სახლიდან გაუსვლელად ყიდულობს, რისი მაჩვენებელიც პანდემიის პერიოდში განსაკუთრებით გაიზარდა. ისინი ითხოვენ პერსონალიზაციასაც, რისთვისაც მონაცემებია საჭირო, თუმცა მსგავსი ინფორმაცია დაცული უნდა იყოს.

ჯასეკის თქმით, კომპანიებმა ამ კრიტერიუმების დაკმაყოფილება უნდა სცადოს, რისი ერთ-ერთი გზაც სხვადასხვა არხს შორის მონაცემების უსაფრთხოდ მიმოცვლა და აქტივაციაა. ის წინსვლისთვის საჭირო სამ საფეხურს გამოყოფს: დაკავშირებას, ინოვაციასა და ექსპერიმენტს. როგორც სპიკერმა აღნიშნა, Google-ს თითოეულ მათგანში დახმარება შეუძლია, საბოლოოდ კი მცირე ცვლილებებით დროთა განმავლობაში სერიოზული წარმატება მიიღწევა. ამისთვის საკმარისია ციფრულად განვითარება და თანამედროვე მეთოდებზე გადასვლა.

მონაცემებსა და პერსონალიზაციაზე ისაუბრა საქართველოს ბანკის წარმომადგენელმა, გიორგი კინწურაშვილმაც. როგორც დასაწყისშივე მოგვახსენა, რეკლამების უმეტესობა არასწორ დროს და ინტერესების შეუსაბამოდ გვეგზავნება, თანაც ისინი ადვილად გვავიწყდება, რადგან არაფრითაა გამორჩეული. შესაბამისად, კარგი იქნება, თუ მარკეტინგული მიზნით მონაცემებს სათანადო მიმართულებას მივცემთ.

სწორედ ამას აკეთებს საქართველოს ბანკი, რომელიც მომხმარებლის მიერ განხორციელებული ტრანზაქციების ტიპებს, დროს, ადგილსა და გადახდილი თანხის ოდენობას აკვირდება. ამ ყველაფრის მიხედვით ბანკს გარკვეული წარმოდგენა ექმნება თითოეული ინდივიდის ინტერესებსა თუ ხარჯვის ტემპზე, რაც პერსონალიზაციის საშუალებას იძლევა.

გიორგიმ ხაზი გაუსვა შეთავაზებებისა და ქეშბექების მნიშვნელობასაც, რომლებითაც საქართველოს ბანკი მომხმარებლებს მუდმივად ანებივრებს. მრავალფეროვნებისთვის, მობაილ ბანკში ჩაშენებულია სთორების ფუნქციაც, რომლის მეშვეობითაც კომპანიები ადამიანებს აწვდენენ ხმას. ასევე, მოსახერხებელია ბიზნეს მენეჯერი და API სერვისი, რომელიც ღონისძიებაზე დამსწრე საზოგადოებამ QR კოდით თავადაც დატესტა.

მომავალი გეიმიფიცირებულია, ანუ თამაშის მნიშვნელობა მარკეტინგში

თამაში და მარკეტინგი, ერთი შეხედვით, ერთმანეთთან დაუკავშირებელი ორი რამაა, მაგრამ პირველი მეორისთვის, რეალურად, საკმაოდ მოგებიანია. გაინტერესებთ, როგორ? გაიხსენეთ თიბისის ციფრული ბანკის თამაში, რომელშიც უამრავი ადამიანი იყო ჩართული. Touch.point-ზე მის შესახებ კომპანიის წარმომადგენელმა, სალი დადიანმა, მოგვიყვა.

სალის თქმით, ციფრული ბანკით სარგებლობა არ უნდა იყოს მოსაწყენი, არამედ შესაძლებელია, ის თავშესაქცევი გავხადოთ. ამის ერთ-ერთი საუკეთესო გზა გეიმიფიკაციაა, რაც ინოვაციური, გასართობი და მიმზიდველია. თიბისიში თამაშის წამოწყების იდეა გასული წლის სექტემბერში გაჩნდა, საბოლოო პროდუქტი ნოემბერში ჩაეშვა, ფინალი კი იანვარში გაიმართა. ეს სიახლე საზოგადოებისთვის, რა თქმა უნდა, საინტერესო აღმოჩნდა, რაც მათ აქტიურობაზე აისახა.

როგორც სალიმ მოგვითხრო, ამ პროცესში თიბისის მთელი გუნდი იყო გაერთიანებული, რადგან მსგავსი კოლაბორაციის გარეშე ასეთი მასშტაბური პროექტის განხორციელება შეუძლებელი იქნებოდა. რაც შეეხება შედეგებს, თამაშში 400 000-მა ადამიანმა მიიღო მონაწილეობა, ფინალში 178 000-მა, ხოლო ახალი მომხმარებლების რაოდენობამ 36 000-სს მიაღწია.

გეიმიფიკაციაზე ისაუბრა Promofy.app-ის პროდუქტის ხელმძღვანელმა, ვახტანგ მდივანმაც, რომელსაც სჯერა, რომ თამაში ბიზნესისთვის მოგებიანია. მან ერთ-ერთ მაგალითად თავისუფლების ქანდაკება მოიყვანა, რომლის ფუნდამენტის დამზადებაც აშშ-ს საკმაოდ ძვირი დაუჯდა, თუმცა სხვადასხვა საინტერესო სივრცის გახსნითა და ვიზიტორებისთვის ერთგვარი თავგადასავლის მოწყობით ქვეყანამ დახარჯული თანხა ამოიღო. წარმატებული აღმოჩნდა მძღოლებისთვის სიჩქარის ლიმიტის დაცვაზე დაფუძნებული ლატარია, ქართულ რეალობაში კი თიბისის ზემოხსენებული თამაში.

სპიკერის თქმით, ასეთი თამაშებისთვის მნიშვნელოვანია სთორითელინგი, ეპიკურობა, წინსვლის შესაძლებლობა და უკუკავშირი, ჯილდოები, სოციალური გავლენა, ინტერესის აღძვრა. ასევე, მიმზიდველია დროის ათვლის ან რაიმეს მოსწრების კომპონენტის შეტანა, რაც მომხმარებელს სურვილს უჩენს, სხვას დაასწროს და შანსი გამოიყენოს.

ხელოვნური ინტელექტის როლი მარკეტინგის ავტომატიზაციაში

თანამედროვე მსოფლიოში ხელოვნური ინტელექტი უკვე მრავალ სფეროში შეიჭრა და სისტემების ავტომატიზაცია გახადა შესაძლებელი. გამონაკლისი არც მარკეტინგია, რომლის განვითარებაშიც AI-ის უდიდესი როლი აქვს. ამ საკითხზე გვესაუბრა ენდი ჩაილდსი, Meta-ს ბიზნეს სტრატეგი და ფუტურისტი.

მისი თქმით, დღესდღეობით ადამიანთა ერთ-ერთი მთავარი მიზანი დროის დაზოგვაა, რაზეც ChatGPT-ის ასეთი პოპულარობაც მიანიშნებს. მას სხვადასხვა ტექსტის შესადგენად უამრავი ჩვენგანი იყენებს, მაგრამ ხელოვნური ინტელექტი სხვა მხრივაც გამოსადეგია. კერძოდ, მისი მეშვეობით შესაძლებელია ბრენდის, რეკლამის, ქოფის, პერსონალიზებული ვიდეოების, პოდკასტების, საუნდტრეკებისა თუ ილუსტრაციების შექმნა.

ენდი ჩაილდსმა Meta-ს კოოპერატიული AI-იც გაგვაცნო, სახელად CICERO, რომელიც სტრატეგიულ თამაშ დიპლომატიას ადამიანთა დონეზე ართმევს თავს და ქულებით მათ ჯობნის კიდეც. ეს ძნელია, რადგან აღნიშნული თამაში სხვების მოტივაციებისა თუ მოლოდინების გათვალისწინებას, გეგმის ქონასა და გაერთიანებებს გულისხმობს. ამის გარდა, კომპანია ხელოვნური ინტელექტის დახმარებით ზრდის სოციალურ ქსელში შიგთავსის რეკომენდაციების რაოდენობას, შლის სახიფათო კონტენტს, აუმჯობესებს რეკლამების რელევანტურობასა და ავტომატიზაციას, ქმნის დინამიკურ და ინტერაქციულ სამგანზომილებიან სივრცეებს, ნერგავს ჩატბოტებს და სხვა.

საინტერესო იყო Media.Monks-ის გლობალური მედიის ხელმძღვანელის, ერიკ შმალინის გამოსვლაც, რომელმაც პრეზენტაცია ხელოვნური ინტელექტისა და მეტავერსის შესახებ წარადგინა. მან განაცხადა, რომ ციფრულიდან ნელ-ნელა ვირტუალურ განზომილებაში ვინაცვლებთ, რითაც კულტურის ტრანსფორმაციის მომსწრენი და მონაწილენი ვხდებით.

მისი აზრით, წინ ნამდვილი AI რევოლუცია გველის. შესაბამისად, კომპანიებმა ამ ცვლილებას ფეხი უნდა აუწყოს და ადამიანებს დაუკავშირდეს როგორც ფიზიკურ, ისე ვირტუალურ სივრცეში. ის მარკეტინგის მომავალს მეტავერსში ხედავს, რომელიც, მისივე სიტყვებით, იქნება "ყველაფერი, ყველგან და ერთდროულად".

აუცილებლად უნდა ვახსენოთ Optio-ში პროდუქტის უფროსი ოფიცრის, მარიამ ლელაშვილის პრეზენტაციაც, რომელშიც მან გაგვიზიარა, როგორ მივიდა ხელოვნურ ინტელექტამდე, როგორც მარტკეტინგის ხელსაყრელ ინსტრუმენტამდე. მუშაობისას ის მონაცემების, საკომუნიკაციო არხებისა და ანალიტიკის გავლით საბოლოო შედეგებამდე მისვლისას დაბრკოლებებს გადააწყდა, რადგან ამას საკმაო დრო სჭირდებოდა, რაც საქმეს უკან ხევდა.

გამოსავალი მან მომხმარებელთა მონაცემების პლატფორმაში, ანუ CDP-ში იპოვა, რომელმაც ინფორმაციაზე რეალურ დროში წვდომის, მოსახერხებელი სეგმენტაციის, მარტივი ანალიზის, საკომუნიკაციო არხების კონტროლისა და პირდაპირი შედეგების მიღების საშუალება მისცა. ამან 10-15-დღიანი სამუშაო პროცესი 20-90 წუთამდე დაიყვანა, რაც პროდუქტს განვითარების უკეთეს პერსპექტივას აძლევს.

ბრენდი, კულტურა და მომხმარებელი

როგორც ღონისძიების ერთ-ერთმა სპიკერმა, სამუშაო სივრცე "ტერმინალის" CEO ჯინო დოლინმა განაცხადა, ბრენდი მხოლოდ ლოგო არაა, არამედ მის უკან იმალება ემოციური კავშირი და ამბავი, რომელიც უნდა მოყვე. ამაში უდიდესი მნიშვნელობა ენიჭება კომპანიის კულტურას, რომელიც ჯინომ დნმ-ს შეადარა. ის არა სიტყვებით, არამედ ქმედებებით გამოიხატება.

შეუძლებელია, ბრენდზე ფიქრისას Apple არ გაგვახსენდეს, რომლის წარმომადგენელი, ბიზნეს კონსულტანტი დევიდ ქოქლი Touch.point-ზე ვიხილეთ. მან კიდევ ერთხელ გაუსვა ხაზი ღირებულებებსა და სათქმელს, რომელიც ფრთხილად უნდა შეირჩეს. ამ სათქმელის საზოგადოებამდე მისატანად გლობალურად Apple-ს მარკეტინგის მხოლოდ ერთი გუნდი ჰყავს, რაც მიანიშნებს, რომ მათი მესიჯი მსოფლიოს ყველა რეგიონისთვის უნიკალურია.

დევიდის თქმით, მარკეტინგის გასაღები სიმარტივეშია და არა დეტალებით გადატვირთულ სლოგანებში. მაგალითად, "iPod — 1 000 სიმღერა შენს ჯიბეში" — ამ წინადადებაში ყველაფერია ნათქვამი, რაც შეიძლება მომხმარებელს აინტერესებდეს, მხოლოდ რამდენიმე სიტყვა პროდუქტზე ამომწურავ პირველად ინფორმაციას აწვდის ნებისმიერ ადამიანს, ნებისმიერი ქვეყნიდან.

არ უნდა დაგვავიწყდეს Apple-ისთვის ჩვეული მოლოდინიც, რომელსაც მომხმარებელს უქმნის და მასშტაბური ღონისძიებები, რომლებზეც სწორ დამსწრეებს იწვევენ. როგორც დევიდი ამბობს, ეს სრულიად საკმარისია, რასაც მოფლიოს დიდ ქალაქებში ბრენდის ხილვადობა და პროდუქტების ხელმისაწვდომობა ემატება როგორც ოფიციალურ მაღაზიებში, ვებგვერდსა და აპლიკაციაში, ასევე რესელერ პარტნიორებთან.

ბრენდებზე საუბრისას აუცილებლად უნდა ვახსენოთ Nike-იც, რომელიც ღონისძიებაზე კრეატიული ბრენდინგის ხელმძღვანელმა, აიშან ხანმა წარადგინა. მან სთორითელინგის როლზე ისაუბრა, რომელიც ხელოვნებასთან, ცოდნასთან, ინოვაციასთან და კრეატივთან იკვეთება.

Nike ხშირად ისეთ სარეკლამო კამპანიებს მიმართავს, სადაც წინსვლის მოტივაციაზე, თავდაჯერებულობასა და ახალი სიმაღლეების მიღწევის შესაძლებლობაზეა ყურადღება გამახვილებული. ეს სხვადასხვა ფორმითაა ნაჩვენები, როგორიცაა, მაგალითად, სპორტსმენი ქალების საუბარი და ერთმანეთთან აზრების გაცვლა, LGBTQIA+ ათლეტების წარმოჩენა და ა.შ. ამაში კრეატიული ტექნოლოგიის გამოყენება კომპანიებს ძალიან ეხმარება, მთავარია, ინოვაციას კონკრეტული დანიშნულება ჰქონდეს.

რაც შეეხება საზოგადოებასთან ბრენდის კომუნიკაციას, ამ მხრივ საინტერესო იყო Veli.Store-ის თანამშრომლის, ნინი ჩაჩანიძის გამოსვლა, რომელმაც ეს ადამიანურ ურთიერთობებს შეადარა. მათ შორისაა პირველი შთაბეჭდილების, ავთენტურობის, ღირებულებების გაზიარებისა და ემოციური კავშირის ჩამოყალიბების მნიშვნელობა. უფრო პრაქტიკული კუთხით — ექსკლუზიური პროდუქტებისა და საუკეთესო ფასების შეთავაზება, სიურპრიზები, ღია კონტაქტი, ნდობის გაჩენა, მომხმარებელთა მოსმენა და სხვა.

შეგახსენებთ, რომ საქართველოში პირველი მარტექ ფესტივალის ორგანიზატორი Touch Platform გახლდათ, რომელიც უკვე 6 წელია, ქვეყანაში საერთაშორისო ტექნოლოგიურ კონფერენციას მართავს. ღონისძიების მიზანი იყო ადგილობრივ ბაზარზე მარკეტინგული ტექნოლოგიების მიმართ ცოდნის ამაღლება და არსებული ტექნოლოგიური გადაწყვეტების პრაქტიკაში დანერგვა.

ფესტივალის პარნიორები იყვნენ: Adjaragroup, Dblock, Kettari Foundation, Cellfie, Alta, Evido, Noxtton, BRID, Lowenbrau, Borjomi.

მედია პარტნიორები: NEXTOn.ge, Enterpreneur.ge, On.ge, bm.ge, Marketer.ge.

თუ სტატიაში განხილული თემა და ტექნოლოგიების სფერო შენთვის საინტერესოა, შემოგვიერთდი ჯგუფში, სადაც ვლაპარაკობთ ტექნოლოგიებზე.