5 საინტერესო ფაქტი ნოვრუზის შესახებ
მსოფლიოში ყოველწლიურად, დაახლოებით, 300 მილიონი ადამიანი აღნიშნავს ნოვრუზს — ათასწლოვანი ტრადიციის მქონე დღესასწაულს. ბალკანეთის, კავკასიის, ცენტრალური და სამხრეთ აზიისა და ახლო აღმოსავლეთის რეგიონებში მოზეიმეები საგანგებო რიტუალების შესრულებით ხვდებიან ახალ წელიწადს და გაზაფხულს.
როგორც ამბობენ, ნოვრუზი იმის შემახსენებელია, რომ სიბნელე წარმავალია — დღე მალე ღამეს დაჯაბნის, ჰორიზონტზე კი მზე ამოიწვერება და ყველაფერი უკეთესობისკენ შეიცვლება.
1. ნოვრუზი გაზაფხულის ბუნიობასაც აღნიშნავს
ირანში თითქმის 3 000 წელია, ნოვრუზის აღნიშვნა გაზაფხულის ნაბუნიობაზე (20 მარტს) იწყება, რომელიც ასტრონომიული გაზაფხულის დაწყების თარიღადაც მიიჩნევა. ანტიკურ პერიოდში ამ დღესასწაულით ახალი სეზონის შემობრძანებას და ბუნების გაღვიძებას ზეიმობდნენ. ტრადიციული რიტუალები კი, რომლებიც აღნიშვნისას გამოიყენება, ზოროასტრიზმის ხანაში იღებს სათავეს.
2. ნოვრუზი გაეროს მიერ აღიარებული დღესასწაულია
ნოვრუზი, როგორც მშვიდობისა და სოლიდარობის საზეიმო დღესასწაული, რომელსაც ძირითადად ოჯახებში აღნიშნავენ, გაეროს მიერ საერთაშორისოდ აღიარებულია. ამ დღეს ასევე აღნიშნავენ კულტურულ მრავალფეროვნებას, ადამიანებსა და საზოგადოებებს შორის მეგობრობას და სხვა მნიშვნელოვან ღირებულებებს. აღსანიშნავია, რომ ნოვრუზი UNESCO-ის მიერ არამატერიალური კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლადაც არის აღიარებული.
3. დღესასწაულის აღნიშვნა მდიდარია სიმბოლური რიტუალებით
რადგან ნოვრუზი ახლის საწყისთან ასოცირდება, ამ დღეს მოზეიმეები სახლს "აახლებენ". სადღესასწაულო კერძების მომზადებასთან ერთად, ოჯახის წევრები იძენენ ახალ სამოსს, საცხოვრებელს ყვავილებით რთავენ და სტუმრებს ელოდებიან.
თუმცა, ნოვრუზთან დაკავშირებული რიტუალები ჯერ კიდევ ზამთრის ბოლო ოთხშაბათს იწყება, როცა ჩაჰარშანბე სურის ფესტივალს მართავენ. ეს დღესასწაული ერთგვარად ჭიაკოკონობას მოგაგონებთ. მოზეიმეები თავიანთ უბნებში პატარ-პატარა კოცონებს ანთებენ და მზის ჩასვლის შემდეგ მათ ზემოთ ხტომას იწყებენ. ამ მხიარულებაში უფროსებიც მონაწილეობენ და რიტუალურ ფრაზებს ბავშვებთან ერთად იმეორებენ. შინაარსობრივად ეს ფრაზებიც, უმეტესად, სიბნელისგან გათავისუფლებასა და სინათლისკენ სწრაფვის იდეას უკავშირდება.
4. ჰაფტ-სინის ტრადიცია, ანუ ნოვრუზის მთავარი სიმბოლო
ჰაფტ-სინი პირდაპირი მნიშვნელობით "შვიდ სინს" ნიშნავს. სინი სპარსული ანბანის მე-15 ასო-ბგერის, "ს"-ის აღმნიშვნელია, ხოლო ჰაფტ-სინი იმ 7 ნივთის ერთობლიობაა, რომლის სახელიც "ს"-თი იწყება. ესენია:
- საბი — ვაშლი (სილამაზისა და ჯანმრთელობის სიმბოლო)
- სარი — ნიორი (ერთგვარი თილისმა)
- სამანუ — ტკბილი პუდინგი (ბარაქის სიმბოლო)
- საბზე — ჯეჯილის სახით წარმოდგენილი ხორბალი, ქერი ან სხვა მარცვლეული (განახლების სიმბოლო)
- სეკე — უმეტესად ოქროს მონეტა (სიმდიდრის სიმბოლო)
- სენჯედი — ლოტოსის ხის გამომშრალი ნაყოფი (სიყვარულის სიმბოლო)
- სომაღი — თუთუბო (მზის ამოსვლის ფერის სიმბოლო)
ამ ყველაფერთან ერთად, დღესასწაულზე წარმოდგენილია სარკე (ცის სიმბოლო), ოქროს თევზი აკვარიუმში (სიცოცხლის ციკლის სიმბოლო), სანთელი, რომელიც სინათლეს განასახიერებს, შეფერილი კვერცხები, როგორც დედამიწაზე გამრავლების სიმბოლო, ტკბილეული და ჰაფიზის ან რუმის ტექსტების კრებული.
5. სიზდა ბედარის ზეიმი
ნოვრუზის აღნიშვნა მე-13 დღეს, სიზდა ბედარით მთავრდება. ამ დღეს მოზეიმეები გარეთ ატარებენ, რადგან შინ დარჩენა ცუდის ნიშნად მიიჩნევა. სიზდა ბედარს, როგორც წესი, პარკებში ან ღია ბუნებაში აღნიშნავენ და ერთგვარ პიკნიკს აწყობენ. რადგან ეს, უმეტესად, მდინარის მახლობლად ხდება, თან მიაქვთ საბზე, ანუ ჯეჯილი, რომელსაც წყალში მოისვრიან ხოლმე. ეს რიტუალიც, რა თქმა უნდა, ახალ წელს და ოჯახისთვის სიახლის დასაწყისს უკავშირდება.
-
გადახედვათეოდოროს რუსოპულოსი: ირაკლი კობახიძეს მინდა შევახსენო, რომ მისი ქვეყანა ევროპის საბჭოს წევრია თეოდოროს რუსოპულოსი: ირაკლი კობახიძეს მინდა შევახსენო, რომ მისი ქვეყანა ევროპის საბჭოს წევრია
-
გადახედვასალომე ზურაბიშვილი: მოვიდეს ორბელიანის სასახლეში ივანიშვილი, რადგან ის მართავს ქვეყანას სალომე ზურაბიშვილი: მოვიდეს ორბელიანის სასახლეში ივანიშვილი, რადგან ის მართავს ქვეყანას
-
გადახედვასალომე ზურაბიშვილი: ილია და აკაკი უყურებენ ახალ საქართველოს, რომელიც თქვენით დაიბადა, ხვალ, ზეგ ძლიერი და ევროპული იქნება, ამას ვერავინ გააჩერებს სალომე ზურაბიშვილი: ილია და აკაკი უყურებენ ახალ საქართველოს, რომელიც თქვენით დაიბადა, ხვალ, ზეგ ძლიერი და ევროპული იქნება, ამას ვერავინ გააჩერებს
-
გადახედვამარტა კოსი: ეუთო/ოდირის საბოლოო ანგარიში საქართველოს საპარლამენტო არჩევნების სერიოზულ ხარვეზებზე მიუთითებს მარტა კოსი: ეუთო/ოდირის საბოლოო ანგარიში საქართველოს საპარლამენტო არჩევნების სერიოზულ ხარვეზებზე მიუთითებს
-
გადახედვასალომე ზურაბიშვილი ორბელიანის მოედანზე მოწყობილი საახალწლო სოფლის სცენაზე ავიდა და კახელების მარშს მიმართა სალომე ზურაბიშვილი ორბელიანის მოედანზე მოწყობილი საახალწლო სოფლის სცენაზე ავიდა და კახელების მარშს მიმართა
-
გადახედვათამთა მიქელაძე ეუთო/ოდირის დასკვნასთან დაკავშირებით კობახიძის შეფასებებს პუნქტობრივად პასუხობს თამთა მიქელაძე ეუთო/ოდირის დასკვნასთან დაკავშირებით კობახიძის შეფასებებს პუნქტობრივად პასუხობს
-
გადახედვასალომე ზურაბიშვილი: იქ ვარ, სადაც ხართ, იქ ვიქნები, სადაც ვიდგებით და გამარჯვების ქალაქი იქნება თბილისი, გამარჯვებული კი საქართველო! სალომე ზურაბიშვილი: იქ ვარ, სადაც ხართ, იქ ვიქნები, სადაც ვიდგებით და გამარჯვების ქალაქი იქნება თბილისი, გამარჯვებული კი საქართველო!
-
გადახედვამაიკლ კარპენტერი: სასწორზე საქართველოს დემოკრატია დევს მაიკლ კარპენტერი: სასწორზე საქართველოს დემოკრატია დევს
-
გადახედვათურქეთში სასწრაფო დახმარების ვერტმფრენი საავადმყოფოს შენობას შეეჯახა და ჩამოვარდა — არის მსხვერპლი თურქეთში სასწრაფო დახმარების ვერტმფრენი საავადმყოფოს შენობას შეეჯახა და ჩამოვარდა — არის მსხვერპლი
-
გადახედვა"ოცნების" პრემიერი, ირაკლი კობახიძე, სალომე ზურაბიშვილს გასამართლებით ემუქრება "ოცნების" პრემიერი, ირაკლი კობახიძე, სალომე ზურაბიშვილს გასამართლებით ემუქრება
-
გადახედვაკობახიძის მტკიცებით, საპროტესტო აქციებში მონაწილეობას 3 000-მდე კაცი იღებს კობახიძის მტკიცებით, საპროტესტო აქციებში მონაწილეობას 3 000-მდე კაცი იღებს
-
გადახედვაკობახიძე ზურაბიშვილზე: ვნახოთ, სად გააგრძელებს ის ცხოვრებას - გისოსებს მიღმა თუ გისოსებს გარეთ კობახიძე ზურაბიშვილზე: ვნახოთ, სად გააგრძელებს ის ცხოვრებას - გისოსებს მიღმა თუ გისოსებს გარეთ
-
გადახედვაპუტინი: სურვილის შემთხვევაში რუსეთისა და აშშ-ს ურთიერთობის ნორმალიზება შესაძლებელია პუტინი: სურვილის შემთხვევაში რუსეთისა და აშშ-ს ურთიერთობის ნორმალიზება შესაძლებელია
-
გადახედვაწილოსანი: გამჭვირვალობის კანონზე გაზაფხულის აქციას რომ აზიარებენ, ჰგონიათ ეს გუშინ ხდებოდა წილოსანი: გამჭვირვალობის კანონზე გაზაფხულის აქციას რომ აზიარებენ, ჰგონიათ ეს გუშინ ხდებოდა
-
გადახედვაუკრაინაში კიდევ ერთი ქართველი მებრძოლი დაიღუპა უკრაინაში კიდევ ერთი ქართველი მებრძოლი დაიღუპა
-
გადახედვასაგანგებო: ჭავჭავაძის გამზირზე გაჩენილი ხანძრის ქრობისას მეხანძრე-მაშველი დაიღუპა საგანგებო: ჭავჭავაძის გამზირზე გაჩენილი ხანძრის ქრობისას მეხანძრე-მაშველი დაიღუპა
-
გადახედვარაუფოღლუ: ორპარტიული ჯგუფი MEGOBARI აქტს ახალ კონგრესს იანვარშივე წარუდგენს რაუფოღლუ: ორპარტიული ჯგუფი MEGOBARI აქტს ახალ კონგრესს იანვარშივე წარუდგენს
-
გადახედვაუწყვეტი პროტესტის 25-ე დღე — თბილისში დაგეგმილი აქციების განრიგი უწყვეტი პროტესტის 25-ე დღე — თბილისში დაგეგმილი აქციების განრიგი
-
გადახედვაშ-ფოთი: ფოთში, საახალწლო ღონისძიებებში ჯამში 385 908 ლარი დაიხარჯება შ-ფოთი: ფოთში, საახალწლო ღონისძიებებში ჯამში 385 908 ლარი დაიხარჯება
-
გადახედვათავისუფალი ბიზნესების განცხადებას ხელს 1900-ზე მეტი კომპანია აწერს თავისუფალი ბიზნესების განცხადებას ხელს 1900-ზე მეტი კომპანია აწერს
-
გადახედვა21:00 საათზე პრეზიდენტი პარლამენტთან ხალხს მიმართავს 21:00 საათზე პრეზიდენტი პარლამენტთან ხალხს მიმართავს
კომენტარები