კლიმატის ცვლილება — რამდენად დათბა გასულ ათწლეულში?
მეცნიერები ამბობენ, რომ 2010-2019 წლებში დედამიწაზე დაფიქსირებულმა საშუალო ტემპერატურამ მსგავს მონაცემებთა არსებობის ისტორიაში ყველაზე მაღალი მაჩვენებელი მოგვცა.
მსოფლიო მეტეოროლოგიური ორგანიზაციის მონაცემებით, 2019 ყველაზე ცხელ წლებს შორის მეორე ადგილზე იყო. ეს იმას ნიშნავს, რომ უკანასკნელი ხუთწლეული, იმ დროიდან მოყოლებული, რაც წლიური საშუალო ტემპერატურის გაზომვა დავიწყეთ, ყველაზე ცხელი პერიოდი გამოდგა.
მსოფლიო მეტეოროლოგიური ორგანიზაცია აცხადებს, რომ გლობალური დათბობა გამოწვეულია სათბურის გაზების გამოყოფით. ორგანიზაციის 2019 წლის ანგარიშში, გლობალური კლიმატის მდგომარეობის შესახებ, აღნიშნულია, რომ გასული წლის ოქტომბრის ჩათვლით დამუშავებული მონაცემების თანახმად, გლობალურმა საშუალო ტემპერატურამ 1850 წელს დაფიქსირებულ ათვლის წერტილად დადგენილ მაჩვენებელს 1.1 გრადუსი ცელსიუსით გადააჭარბა.
წელს მსოფლიოს მრავალ წერტილში უჩვეულოდ ძლიერი სიცხე იყო საგრძნობი. სამხრეთ ამერიკაში, ევროპაში, აფრიკაში, აზიასა და ოკეანეთში ბოლოდროინდელ საშუალო ნორმაზე მაღალი ტემპერატურა დაფიქსირდა. ხოლო ჩრდილოეთ ამერიკის ბევრ ადგილას კი ჩვეულებრივზე მეტად ციოდა.
გასული წლის ივნისსა და ივლისში ევროპაში ორჯერ აღინიშნა ძლიერი სიცხე. მაგალითად, 28 ივნისს საფრანგეთში ტემპერატურის ახალი ეროვნული რეკორდი დამყარდა, როცა სიცხემ 46 გრადუს ცელსიუსს მიაღწია. გერმანიაში, ნიდერლანდებში, ბელგიაში, ლუქსემბურგსა და დიდ ბრიტანეთშიც მაღალი ტემპერატურის რეკორდული მაჩვენებლები დაფიქსირდა. ავსტრალიაში კი ზაფხულის საშუალო ტემპერატურა წლის ამავე პერიოდისათვის არსებულ ძველ უმაღლეს მაჩვენებელზე თითქმის ერთი გრადუსით მეტი იყო.
2010 წლიდან მოყოლებული სამხრეთ ამერიკაში ყველაზე მეტი ტყის ხანძარი წელს მოხდა. ასევე უპრეცედენტო მასშტაბის გახლავთ ავსტრალიაში მძვინვარე ხანძარიც, რომლის შედეგადაც მილიონობით ჰექტარი ტყე განადგურდა.
ბოლო ათწლეულში ტემპერატურის რეკორდულ მატებას მსოფლიო მეტეოროლოგიური ორგანიზაცია პირდაპირ უკავშირებს ადამიანის მიერ ტრანსპორტის მართვის, ტყის ჩეხვისა და ენერგიის გამომუშავებისათვის ნახშირის წვის შედეგად გამოყოფილ სათბურის გაზებს. 2018 წელს გარემოში ნახშირორჟანგის, მეთანისა და აზოტის ოქსიდების კონცენტრაციამ უმაღლეს მაჩვენებელს მიაღწია.
მსოფლიო მეტეოროლოგიური ორგანიზაცია აცხადებს, რომ ბოლო ათწლეულის განმავლობაში მიმდინარე გლობალური დათბობის პროცესი უკვე საგრძნობ გავლენას ახდენს ბუნებაზე. 1993 წელს დაწყებული სატელიტური გაზომვებიდან მოყოლებული ცხადი გახდა, რომ ორივე პოლუსზე ყინული მზარდი სიჩქარით დნება და ზღვის დონეც სულ უფრო სწრაფად იმატებს.
სათბურის გაზების გამოყოფის შედეგად წარმოქმნილი სითბო, ძირითადად, ოკეანეში აკუმულირდება. შედეგად, წყლის მჟავიანობა იმატებს და ზღვიდან სულ უფრო ხშირად ვრცელდება სითბური ტალღები. ბუნებისათვის მიყენებული ზიანის გარდა, ტემპერატურის მატება ვნებს ადამიანებს. მაგალითად, გამორჩეულად ძლიერი სიცხე განსაკუთრებით სარისკოა ხანდაზმულებისთვის.
მსოფლიო მეტეოროლოგიური ორგანიზაციის გენერალური მდივნის, პეტერი ტაალასის თქმით, "კლიმატის ცვლილების შედეგები ყოველდღიურად ვლინდება ექსტრემალურ და არანორმალურ ამინდში. და როგორც წინა წლებში, 2019-შიც კლიმატისა და ამინდის ცვლილებებით გამოწვეულმა პრობლემებმა ძლიერ დაგვაზარალა. მაღალი ტემპერატურა და წყალდიდობები, რომლებიც საუკუნეში ერთხელ ხდებოდა ხოლმე, ახლა ჩვეულებრივ მოვლენებად იქცა. ბაჰამის კუნძულებიდან დაწყებული, იაპონიისა და მოზამბიკის ჩათვლით, მრავალ ქვეყანას დამანგრეველი ტროპიკული ციკლონები დაატყდა თავს. ხანძრებმა გააჩანაგა არქტიკა და ავსტრალია".
1980-იანი წლებიდან მოყოლებული ყოველი მომდევნო ათწლეული წინამორბედზე თბილი იყო. ამ მონაცემმა არაერთი მკვლევარი ააღელვა. "შემაძრწუნებელია, რომ 2019 წელს კლიმატის ცვლილებამ უკვე გამოიწვია ადამიანების დაღუპვა, ჯანმრთელობის გაუარესება, საკვების ნაკლებობა და მოსახლეობის მიგრაცია", — აღნიშნავს დოქტორი ჯოანა ჰაუსი ბრისტოლის უნივერსიტეტიდან, — "მიუხედავად იმისა, რომ მეცნიერ-კლიმატოლოგი ვარ და ვიცი დღევანდელი ვითარება და პროგნოზები, ამ ყოველივეს მაინც ღრმად განვიცდი. კიდევ უფრო შემაძრწუნებელი ისაა, რომ დიდი ხნის განმავლობაში ძალიან ცოტა რამ გაკეთდა ამ მიმართულებით. ჩვენ ვფლობთ ინფორმაციას და შემუშავებული გვაქვს პრობლემის გადაჭრის გზები. ახლა რაც გვჭირდება, დაუყოვნებლივი მოქმედებებია".
მსოფლიო მეტეოროლოგიური ორგანიზაციის ანგარიში მადრიდში დეკემბერში გამართულ კლიმატის გლობალურ სამიტზე გამოქვეყნდა. მონაწილეებმა ორი კვირა დაუთმეს მსჯელობას, რომელიც მიზნად ისახავდა ნახშირბადის გამოყოფის შემცირებაზე საყოველთაო პასუხისმგებლობის ამაღლებას.
ზოგიერთმა მონაწილემ აღნიშნა, რომ მსოფლიო მეტეოროლოგიური ორგანიზაციის ანგარიში დაეხმარება მათ, მეტად კონცენტრირდნენ კლიმატის ცვლილებების ძირითადი მიზეზების აღმოფხვრაზე. "ჩვენი უკვე ვიცით, რომ ტემპერატურა რეკორდულად იმატებს. უმოქმედობის შემთხვევაში კიდევ უფრო მეტ ზიანს უნდა ველოდოთ. ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ რაც შეიძლება სწრაფად შევწყვიტოთ წიაღისეული საწვავის გამოყენება", — ამბობს საქველმოქმდო ორგანიზაციის, Christian Aid, წარმომადგენელი, დოქტორი კეტ კრამერი, — "კარგი ამბავი კი ისაა, რომ განგაშის ზარი მადრიდის კლიმატური სამიტის დასაწყისშივე გაისმა და დელეგატებს არ აქვთ პროცესის შეჩერების ან დაყოვნების საბაბი; მით უმეტეს მაშინ, როდესაც მეცნიერება აცხადებს, რომ სასწრაფო ზომებია მისაღები".
-
გადახედვაკალაძე მელიასა და გვარამიაზე: ბოროტების და რადიკალიზმის ადგილი ქართულ პოლიტიკაში არ არის კალაძე მელიასა და გვარამიაზე: ბოროტების და რადიკალიზმის ადგილი ქართულ პოლიტიკაში არ არის
-
გადახედვაორსულების დიეტა ნაყოფის სახის მახასიათებლებზე მოქმედებს — კვლევა ორსულების დიეტა ნაყოფის სახის მახასიათებლებზე მოქმედებს — კვლევა
-
გადახედვაComcom-მა დათვალა, რამდენმა ადამიანმა უყურა საქართველო-საბერძნეთის მატჩს პირველ არხზე Comcom-მა დათვალა, რამდენმა ადამიანმა უყურა საქართველო-საბერძნეთის მატჩს პირველ არხზე
-
გადახედვანახეთ: როგორ ჩანს დედამიწაზე სეზონების ცვლილება კოსმოსიდან ნახეთ: როგორ ჩანს დედამიწაზე სეზონების ცვლილება კოსმოსიდან
-
გადახედვასომხეთში სოლოვიოვის პროპაგანდისტული გადაცემების ტრანსლირება აიკრძალა სომხეთში სოლოვიოვის პროპაგანდისტული გადაცემების ტრანსლირება აიკრძალა
-
-
გადახედვაროგორი ამინდი იქნება შაბათ-კვირას როგორი ამინდი იქნება შაბათ-კვირას
-
გადახედვაბჟანიას გადადგომის მოთხოვნით სოხუმში აქტივისტი შიმშილობს ბჟანიას გადადგომის მოთხოვნით სოხუმში აქტივისტი შიმშილობს
-
გადახედვაჯიფსი როუზი ციხის დატოვებიდან 3 თვის შემდეგ განქორწინდა ჯიფსი როუზი ციხის დატოვებიდან 3 თვის შემდეგ განქორწინდა
-
გადახედვათბილისის ოპერისა და ბალეტის თეატრში შრომითი უფლებების დარღვევა გამოვლინდა - კულტურის პროფკავშირი თბილისის ოპერისა და ბალეტის თეატრში შრომითი უფლებების დარღვევა გამოვლინდა - კულტურის პროფკავშირი
-
გადახედვადედაჩემის იპოთეკა დავფარე, რაც ჩემთვის ძალიან მნიშვნელოვანი იყო — სიდნი სვინი დედაჩემის იპოთეკა დავფარე, რაც ჩემთვის ძალიან მნიშვნელოვანი იყო — სიდნი სვინი
-
გადახედვავენერაზე სიცოცხლის "საშენი მასალის" არსებობა შესაძლებელია — კვლევა ვენერაზე სიცოცხლის "საშენი მასალის" არსებობა შესაძლებელია — კვლევა
-
გადახედვაბაკურიანში, ზვავში მოყოლილი ადამიანის სამძებრო-სამაშველო ოპერაცია განახლდა ბაკურიანში, ზვავში მოყოლილი ადამიანის სამძებრო-სამაშველო ოპერაცია განახლდა
-
-
გადახედვაბასიანი: კანონი სრულად ზღუდავს გამოხატვისა და შეკრების თავისუფლებას, აწესებს ცენზურას ფაქტობრივად ყველა სფეროზე ბასიანი: კანონი სრულად ზღუდავს გამოხატვისა და შეკრების თავისუფლებას, აწესებს ცენზურას ფაქტობრივად ყველა სფეროზე
-
-
გადახედვამასშტაბური კვლევის თანახმად, ვიაგრა ალცჰაიმერის განვითარების რისკებს 50%-ით ამცირებს მასშტაბური კვლევის თანახმად, ვიაგრა ალცჰაიმერის განვითარების რისკებს 50%-ით ამცირებს
-
გადახედვაახალი რობოტი ადამიანის სახის გამომეტყველებას იმეორებს ახალი რობოტი ადამიანის სახის გამომეტყველებას იმეორებს
-
-
გადახედვამედიაკოალიცია სამართალდამცავ უწყებებს მოუწოდებს, ჟურნალისტ ნატო გოგელიას სახლში შეღწევისა და ქონების დაზიანების ფაქტი დროულად გამოიძიონ მედიაკოალიცია სამართალდამცავ უწყებებს მოუწოდებს, ჟურნალისტ ნატო გოგელიას სახლში შეღწევისა და ქონების დაზიანების ფაქტი დროულად გამოიძიონ
-
გადახედვაროგორ აისახება ყინულის დნობა დღის ხანგრძლივობაზე? — ახალი კვლევა როგორ აისახება ყინულის დნობა დღის ხანგრძლივობაზე? — ახალი კვლევა
კომენტარები