არსებობს უამრავი სამედიცინო დიაგნოზი, რომელთა შესახებ ერთხელ მაინც გაგვიგია, მაგალითად: დიაბეტი, ასთმა, ალცჰაიმერი, ჰიპერტენზია. თუმცა ამ სტატიაში ყველაზე უცნაურ და რთულად დასაჯერებელ დაავადებებზე მოგიყვებით.

1. კოტარის სინდრომი

კოტარის სინდრომს ქართულად მოსიარულე გვამის სინდრომსაც უწოდებენ. ეს არის ფსიქიკური დაავადება, რა დროსაც ადამიანს მიაჩნია, რომ ის უკვე გარდაცვლილია. კოტარის სინდრომით დაავადებულებს ჰგონიათ, რომ მათი ორგანოები იხრწნება, ისინი აღარ ჭამენ, აღარ აქვთ სიამოვნების შეგრძნების უნარი, უვითარდებათ დეპრესია და ა.შ.

საინტერესო ისაა, რომ დაავადებას ორი გამოვლინება აქვს. სტატისტიკურად დაავადებულთა 45 პროცენტს ჰგონია, რომ მკვდარია, ხოლო 55 პროცენტს კი სჯერა, რომ ისინი უკვდავები არიან. დაავადების გამომწვევი მიზეზი, სავარაუდოდ, ტვინის იმ უბნებს შორის კავშირის დარღვევაა, რომლებიც სახის ამოცნობასა და სახეებთან ემოციების ასოცირებას ახდენენ.

2. პროსოპაგნოზია

ამოტრიალებული სახეების ამოცნობა ბევრად უფრო რთულია. ეს დაგეხმარებათ წარმოიდგინოთ, თუ როგორი შეგრძნებაა პროსოპაგნოზიის ქონა.

ამოტრიალებული სახეების ამოცნობა ბევრად უფრო რთულია. ეს დაგეხმარებათ წარმოიდგინოთ, თუ როგორი შეგრძნებაა პროსოპაგნოზიის ქონა.

ბრიტანელი მწერალი და ნევროლოგი ოლივერ საკსი იხსენებს ერთ-ერთი პაციენტის ისტორიას, რომელიც თავის ცოლს ქუდისგან ვერ არჩევდა. პროსოპაგნოზია გარემოში სახეების ამოცნობის უნარის დაქვეითებაა. იმის მიხედვით, თუ რამდენად რთულ ფორმებშია გადასული ეს დაავადება, ადამიანები, შესაძლოა, ვერ ცნობდნენ ნაცნობ ადამიანებს, ან ვერ არჩევდნენ უცხოების სახეებს ერთმანეთისგან. უფრო მეტიც, ისინი, შესაძლოა, სახეებს რაიმე უბრალო ობიექტისგან, მაგალითად, მიკროფონისგან ვერ ანსხვავებდნენ. პროსოპაგნოზიით დაავადებული ზოგიერთი ადამიანი საკუთარ სახეს სარკეშიც კი ვერ ცნობს. დაავადება, როგორც წესი, ინსულტის შემდეგ ვითარდება.

3. შეხების სინესთეზია

სინესთეზიის ამ ფორმის მქონე ადამიანები გრძნობენ სხვა ადამიანების შეგრძნებებს. მაგალითად, ერთ-ერთი პაციენტი ხსნის, რომ როდესაც ის ჩახუტებულ ადამიანებს ხედავს, მას უჩნდება შეგრძნება, რომ მასაც ეხუტებიან. როდესაც ის ხედავს, რომ სხვა ადამიანს სტკივა, ისიც იგივე ადგილას გრძნობს ტკივილს. ის ასევე ვერ უყურებს სხვა ადამიანების ჭამას, რადგან უჩნდება შეგრძნება, რომ პირში საჭმელს უდებენ. ეს დაავადებაც ადამიანებს ძირითადად ინსულტის შემდეგ უჩდებათ.

4. კაპგრას სინდრომი

ფოტო: Rachel Laughman

კაპგრას სინდრომის დროს ადამიანს აქვს ირაციონალური რწმენა, რომ მისთვის კარგად ნაცნობი ადამიანები ან ობიექტები ორეულებით არიან შეცვლილები, რომლებსაც ბოროტი განზრახვა აქვთ. მიუხედავად იმისა, რომ ნამდვილი ობიექტებისგან ან ადამიანებისგან ისინი გარეგნულად არ განსხვავდებიან.

ამ დროს ნაცნობი ადამიანის ან ნივთების ამოცნობის უნარის ქვეითება და ახლობელი ადამიანი უცხოდ აღიქმება. აღსანიშნავია, რომ ამ დროს პიროვნების გარეგნული სახე არ იცვლება, იცვლება მხოლოდ მისი ფსიქიკური არსი.

კაპგრას სინდრომი პირველად ფრანგმა ფსიქიატრმა ჯოზეფ კაპგრამ 1923 წელს აღწერა. ეს მდგომარეობა საკმაოდ იშვიათია და უფრო მეტად ქალებშია გავრცელებული.

5. უცხო ხელის სინდრომი

ფოტო: Alex August

უცხოპლანეტელი ხელის სინდრომი იშვიათი ფსიქიკური დარღვევაა, ამ დროს, ადამიანის საკუთარი ხელის ნებით დამორჩილებას ვერ ახერხებს. ხელი თავისით მოძრაობს, იღებს სხვადასხვა ნივთებს და თავისი სურვილით მოქმედებს. შედეგად კი ადამიანებს უჩნდებათ განცდა, რომ ეს ხელი არა მათი, არამდე სხვისია.

პაციენტები აღწერენ შემთხვევებსაც, როდესაც მათ იმ ხელით, რომელიც მათ ნებას ემორჩილება, მეორე, დაუმორჩილებელი ხელის გაკავება უწევთ.

ამჟამად ამ დაავადების დაახლოებით 40 შემთხვევაა აღწერილი. ერთ-ერთი მაგალითია 82 წლის ქალი, რომელსაც ინსულტის შემდეგ სჯეროდა, რომ თავისი ხელი არა მას, არამედ მის ძმას ეკუთვნოდა, რომელიც ინსულტისას მასთან იმყოფებოდა. ამ სინდრომით ძირითადად მარცხენა ხელი ავადდება ხოლმე.

6. აფანტაზია

ფოტო: Sophie Wolfson

თვალები დახუჭეთ და წარმოიდგინეთ, რომ სანაპიროზე იმყოფებით. ჩამავალი მზის სხივები ზღვას ოქროსფრად ღებავს. ფეხებს კი ზღვის ქაფი გისველებთ. თუ თქვენ ადამიანების დაახლოებით იმ ორ პროცენტში შედიხართ, რომელსაც აფანტაზია სჭირს, დიდი შანსია, რომ ეს აღწერა თქვენს გონებაში არანაირ სურათს არ წარმოშობს.

წარმოსახვა ადამიანის ერთ-ერთი დამახასიათებელი და მნიშვნელოვანი თვისებაა. ეს უმეტესობისთვის კარგად ნაცნობი უნარია, ამ დროს მეხსიერებიდან სხვადასხვა ობიექტებს ან სცენებს ვიხსენებთ, შემდეგ კი მათ "გონების თვალით" ვათვალიერებთ.

აფანტაზიის მქონე ადამიანებს გონებაში ვიზუალური ხატების წარმოდგენა არ შეუძლიათ.

ფენომენი პირველად ფრანცის გალტონმა 1880 წელს აღწერა. თუმცა 2005 წლამდე ის სრულად შეუსწავლელი იყო. 2005 წელს ეგზეტერის უნივერსიტეტის პროფესორს დაუკავშირდა ადამიანი, რომელმაც მცირე ნევროლოგიური ოპერაციის შემდეგ გონებაში ობიექტების წარმოდგენის უნარი დაკარგა. მისი შემთხვევის აღწერისა და კვლევის გამოქვეყნების შემდეგ პროფესორ ადამ ზემანს ამ უნარის არმქონე მრავალი ადამიანი დაუკავშირდა, რომლებიც აცხადებდნენ, რომ მათთვის გონებაში ობიექტების ვიზუალური ხატების წარმოდგენა სრულად უცხო კონცეფცია იყო.