კარაკასში პრეზიდენტ ნიკოლას მადუროს საწინააღმდეგო მრავალათასიან აქციაზე ვენესუელის ეროვნული ასამბლეის თავმჯდომარემ, ხუან გუაიდომ თავი პრეზიდენტის მოვალეობის დროებით შემსრულებლად გამოაცხადა.

23 იანვარს ქვეყნის კონსტიტუციით ხელში ოპოზიციის ლიდერი დაპირდა ხალხს, რომ დაასრულებს ძალაუფლების უზურპაციას, ჩამოაყალიბებს გარდამავალ მთავრობას და ჩაატარებს სამართლიან არჩევნებს.

ვინ არის ხუან გუაიდო

ფოტო: AP

35 წლის გუაიდო ყურადღების ცენტრში მას შემდეგ მოექცა, რაც სამი კვირის წინ ვენესუელის პარლამენტის სპიკერად აირჩიეს. როგორც CNN წერს, მანამდე ის შედარებით შეუმჩნეველი პოლიტიკური ფიგურა იყო.

პარლამენტში გუაიდო პირველად 2011 წელს მოხვდა და თავმჯდომარის მოადგილის თანამდებობას იკავებდა. ის იყო ერთ-ერთი იმ დეპუტატებს შორის, რომლებმაც 2015 წელს საპარლამენტო არჩევნების მოთხოვნით შიმშილობა გამოაცხადეს.

პარლამენტში ყოფნის დროს კორუფციის საქმეებზე ის მადუროს წინააღმდეგ გამოძიების დაწყებას ითხოვდა. სპიკერად გახდომის შემდეგ მან ეჭვქვეშ დააყენა მადუროს ლეგიტიმურობის საკითხი და განაცხადა, რომ კონსტიტუციური უფლება აქვს საპრეზიდენტო ძალაუფლება თავის ხელში აიღოს.

ხუან გუაიდო განათლებით ინჟინერია. სტუდენტობისას პოლიტიკური აქტივისტი იყო და უგო ჩავესის სოციალისტური მმართველობის წინააღმდეგ საპროტესტო აქციებს მართავდა.

2009 წელს გუაიდომ ერთ-ერთ ყველაზე ცნობილ ოპოზიციონერთან, ლეოპოლდ ლოპესთან ერთად ჩამოაყალიბა პარტია ხალხის ნება. პარტიის მთავარი მიზანი სიღარიბის დაძლევა და დემოკრატიის უზრუნველყოფა იყო. 2014 წელს ლოპესი ტერორიზმისა და მკვლელობის ბრალდებით დააკავეს და 13-წლიანი პატიმრობა მიუსაჯეს. სამი წლის შემდეგ ჯანმრთელობის მდგომარეობის გაუარესების გამო სასჯელი შინაპატიმრობით შეეცვალა.

როგორ განვითარდა მოვლენები კარაკასში

ეროვნულ ასამბლეასა და ნიკოლას მადუროს შორის დაპირისპირება 2015 წლიდან გრძელდება მას შემდეგ, რაც ოპოზიციამ პარლამენტში უმრავლესობა მოიპოვა. 2017 წელს პარლამენტმა მადურო დიქტატორად გამოაცხადა და ის ხელისუფლებას ჩამოაშორა. თუმცა პრეზიდენტის მხარდამჭერმა უზენაესმა სასამართლომ გადაწყვეტილება არაკანონიერად სცნო.

მაღალი ემიგრაციის, სიღარიბისა და 2 007 563 646%-იანი ინფლაციის ფონზე ნიკოლას მადურო 2018 წელს პრეზიდენტი მეორედ გახდა. არჩვენების შედეგები არ აღიარეს დასავლეთისა და სამხრეთ ამერიკის ქვეყნების დიდმა ნაწილმა. პროტესტის მიუხედავად პრეზიდენტის ინაუგურაცია 11 იანვარს მაინც ჩატარდა.

ბოლო რამდენიმე დღის განმავლობაში, ვენესუელა ფართო საზოგადოებრივმა პროტესტმა მოიცვა. მოსახლეობა ქვეყნის ამჟამინდელი პრეზიდენტის ნიკოლას მადუროს გადადგომას მოითხოვს.

ფოტო: Reuters

ადგილობრივი მედიის ინფორმაციით, მიმდინარე საპროტესტო აქციებს 16 ადამიანი ემსხვერპლა. პროტესტების ახალი ტალღა ქვეყანაში მას შემდეგ დაიწყო, რაც თავდაცვის სამინისტრომ შეუმდგარი სამხედრო გადატრიალების შესახებ გაავრცელა ინფორმაცია. მოძრაობას სათავეში, სწორედ ხუან გუაიდო ჩაუდგა, რომელიც აქტიურად მოუწოდებდა მის მხარდამჭერებს ებრძოლათ ნიკოლას მადუროს წინააღმდეგ.

ფოტო: Getty Images

საერთაშორისო გამოხმაურება

ქვეყნის გარდამავალ პრეზიდენტად ხუან გუაიდო პირველად აშშ-ს პრეზიდენტმა, დონალდ ტრამპმა აღიარა. სპეციალურ განცხადებაში ტრამპმა აღნიშნა, რომ ქვეყნის ლეგიტიმური მმართველი ახლა გუაიდოა და არა ნიკოლას მადურო.

სპეციალური ვიდეო მიმართვა გაავრცელა აშშ-ს ვიცე პრეზიდენტმა მაიკ პენსმაც. პენსმა ნიკოლას მადურო დიქტატორად მოიხსენია და ვენესუელის მოსახლეობას სრული მხარდაჭერა აღუთქვა.

შტატების შემდეგ მსგავსი განცხადება გაავრცელეს კანადამ, კოლუმბიამ, პერუმ, ბრაზილიამ, არგენტინამ, ჩილემ, პარაგვაიმ, ბოლივიამ და საქართველომ.

ფოტო: Getty Images

რაც შეეხება რუსეთს, BBC წერს, რომ პოლიტიკოსებისა და ჩინოვნიკების ნაწილი აშშ-ს სახელმწიფო გადატრიალების მხარდაჭერაში ადანაშაულებენ.

"რაც შეეხებ ვენესუელას: ძალიან უხეში და დესტრქუციულია. ახლა კარაკასის ჯერი მოვიდა", — განაცხადა დუმაში საერთაშორისო ურთიერთობების კომიტეტის ხელმძღვანელმა, ლეონიდ სლუცკიმ. მისივე თქმით, აშშ არასასიამოვნო რეჟიმების მოშორებას ცდილობს.

ფედერაციის საბჭოს წევრმა ვლადიმერ ჯაბაროვმა კი თქვა, რომ არჩევნების წაგების გამო გუაიდოს აღიარების არანაირი საფუძველი არ არსებობს:

"ჩვენ ვაღიარეთ და მივულოცეთ მადუროს, სულ ახლახანს იყო ინაუგურაცია. ამიტომაც არ ვფიქრობ, რომ შეგვიძლია ასეთი [გუადინო] ვაღიაროთ, ეს ხომ გადატრიალებაა".

როგორია მადუროს რეაქცია

ნიკოლას მადურომ მიმდინარე მოვლენებზე პასუხისმგებლობა აშშ-ს დააკისრა. საპრეზიდენტო სასახლის აივნიდან გამოსვლისას მან აშშ მარიონეტული რეჟიმის დამყარებაში დაადანაშაულა. მადურომ აშშ-სთან დიპლომატიური ურთიერთობები გაწყვიტა და ქვეყნის დასატოვებლად ამერიკელ დიპლომატებს 72 საათი მისცა.

"წადით! დატოვეთ ვენესუელა. აქ ხალხს ღირსება აქვს".

მხარდამჭერების წინაშე გამოსვლისას მან სამხედროებს მორჩილება მოსთხოვა:

"ერთგულების მაქსიმუმი, ერთიანობის მაქსიმუმი, დისციპლინის მაქსიმუმი. ჩვენ ამ ბრძოლაში ერთად გავიმარჯვებთ".

ვენესუელის თავდაცვის მინისტრმა განაცხადა, რომ არმია არ მიიღებს "თვითგამოცხადებულ პრეზიდენტს". უზენაესმა სასამართლომ კი საპარლამენტო ოპოზიციის წინააღმდეგ გამოძიების დაწყება მოითხოვა.

ფოტო: Getty Images

ამავე თემაზე: