ბორნეოს კუნძულზე მსოფლიოს უძველესი ხელოვნების ნიმუშები აღმოაჩინეს
ახლახან არქეოლოგებმა დაადგინეს, რომ ბორნეოს ტყეში არსებულ ერთ-ერთ გამოქვაბულში ნანახი მხატვრობა მსოფლიოში ხელოვნების ყველაზე ძველი ნიმუშია.
გამოქვაბულის კედელზე გამოსახულია გაურკვეველი ტიპის მსხვილი რქოსანი პირუტყვი, სავარაუდოდ ბანტენგი, ნახატის ასაკი კი 40 000-დან 52 000 წლამდე მერყეობს, რაც ხუთი ათასი წლით უფრო ძველია, ვიდრე აქამდე აღმოჩენილი ყველაზე ძველი მხატვრობა.
1990-იანი წლებიდან ცნობილია, რომ ბორნეოს აღმოსავლეთ ტყეებში არსებულ გამოქვაბულებში დიდი რაოდენობით პრეისტორიული ნახატებია, თუმცა აქამდე მიჩნეული იყო, რომ მათი ასაკი 10 000 წელს არ ცდებოდა.
ნახატების ზუსტი ასაკის დადგენა გრიფიტის უნივერსიტეტში მოღვაძე არქეოლოგმა და გეოქიმიკოსმა მაქსიმ ობერტიმ რადიომეტრული დათარიღების მეთოდებით გადაწყვიტა. მან არამხოლოდ ბანტენგის გამოსახულებები, არამედ გამოქვაბულში არსებული ხელის სილუეტებიც დაათარიღა.
"ხელოვნების ყველაზე ძველი ნიმუში, რომელიც ჩვენ დავათარიღეთ, გამოქვაბულის კედელზე გამოსახული ველური პირუტყვია, ის დაახლოებით 40 000 წლისაა", - აცხადებს კვლევის ავტორი.
როგორ ხდება ნახატების დათარიღება?
გამართლების შემთხვევაში, გამოქვაბულში არსებულ ნახატებზე შეიძლება გარკვეული მინერალების ფორმირება მოხდეს, ამ შემთხვევაში ცხოველის ნახატის ნაწილი მინერალ კალციტით აღმოჩნდა დაფარული. კალციტი კი შეგვიძლია ურანიუმ-თორიუმის მეთოდით დავათარიღოთ.
"როდესაც წვიმის წყალი კირქვას ხვდება, ის მასში ურანის მცირე რაოდენობას ხსნის. ურანი რადიოაქტიური ელემენტია, რომელიც დროთა განმავლობაში იშლება, რითაც ახალ ელემენტს, თორიუმს ვიღებთ. ურანის დაშლის ზუსტი სიჩქარე კი ცნობილია. საქმე ისაა, რომ ურანი წყალში იხსნება, თორიუმი კი არა. შესაბამისად, როდესაც ნახატზე წვიმის წყლის წყალობით კალციტის ფენა ჩნდება, ის შეიცავს ურანს, მაგრამ თორიუმს - არა. თუ ჩვენ ათასობით წლის შემდეგ კალციტის ამ ფენას ავიღებთ და მასში ურანისა და თორიუმის რაოდენობას გავზომავთ, ჩვენ ამ ნივთიერების ასაკის დადგენას შევძლებთ", - აცხადებს ობერტი.
გამოქვაბულში რამდენიმე სხვადასხვა ტიპის ნახატია აღმოჩენილი, ნაპოვნია ხელის სტენსილებიც, რომელიც ისეთივე წითელი პიგმენტით არის დახატული, როგორითაც მსხვილფეხა პირუტყვი, თუმცა ხელის სტენსილების ასაკი ბევრად უფრო მრავალფეროვანია, მაგალითად, ერთ-ერთი მათგანის მაქსიმალურ ასაკად 51 800 წელი დათარიღდა, ორი მათგანის მინიმალურ ასაკად კი 37 200 წელი. გამოქვაბულში ასევე ვხვდებით უფრო მუქი პიგმენტით დახატულ ხელის სტენსილებს, ადამიანის ფიგურებს, გეომეტრიულ ფორმებსა და ნავებს, რომლებიც დაახლოებით 20 000 წლით თარიღდება.
არქეოლოგების თქმით, ეს დაახლოებით 20 000 წლის წინ მომხდარ კულტურულ ცვლილებაზე მიუთითებს, რა დროსაც უფრო დიდი ყურადღება ჩვენს გარშემო არსეული ბუნებიდან ადამიანების გრძნობებისა და ემოციების გამოხატვაზე გადავიდა.
ჩვენ არ ვიცით ვინ შექმნა ხელოვნების ეს ნიმუშები, ან რატომ, თუმცა ნახატების სტილის ცვლილება შეიძლება რაიმე საინტერესოს ნიშანი იყოს.
"კულტურული ცვლილება შესაძლოა რეგიონში ადამიანების რომელიმე სხვა ჯგუფის შესვლამ განაპირობა", - აცხადებს ობერტი.
აღნიშნული აღმოჩენებით კარგად ჩანს, რომ ჩვენი შეხედულებების ნაწილი გადასახედია. ამ დრომდე მიიჩნეოდა, რომ კულტურისა და შემოქმედებითობის საწყისები სწორედ ევროპაში იყო. ახლა კი აღმოჩნდა, რომ ხელოვნების ნიმუშებს იგივე წარმატებით ქმნიდნენ ბორნეოს რეგიონში მცხოვრები ადამიანებიც.
კვლევა ჟურნალ Nature-ში გამოქვეყნდა.
-
გადახედვაოზურგეთის საკრებულოს თავმჯდომარის, დავით დარჩიას შვილი: არა რუსულ კანონს! ოზურგეთის საკრებულოს თავმჯდომარის, დავით დარჩიას შვილი: არა რუსულ კანონს!
-
გადახედვაკვლევის თანახმად, მელიები ადამიანების "საუკეთესო მეგობრები" იყვნენ კვლევის თანახმად, მელიები ადამიანების "საუკეთესო მეგობრები" იყვნენ
-
გადახედვალაზარეს განაჩენის სარეზოლუციო ნაწილი პრეზიდენტს ჯერ არ მიუღია — მის მოსამზადებლად, მოსამართლემ 14-დღიანი ვადა აიღო ლაზარეს განაჩენის სარეზოლუციო ნაწილი პრეზიდენტს ჯერ არ მიუღია — მის მოსამზადებლად, მოსამართლემ 14-დღიანი ვადა აიღო
-
გადახედვალავროვი ოცნების რუსულ კანონზე ამბობს, რომ "ძალიან რბილია" ლავროვი ოცნების რუსულ კანონზე ამბობს, რომ "ძალიან რბილია"
-
გადახედვადეა მელაძე: არა რუსულ კანონს! გელით რუსთაველზე დეა მელაძე: არა რუსულ კანონს! გელით რუსთაველზე
-
გადახედვავახტანგ გომელაური: აქციის მონაწილეები სიტყვიერ შეურაცხყოფას აყენებდნენ პოლიციას, ამის შემდეგ მოხდა დაპირისპირება ვახტანგ გომელაური: აქციის მონაწილეები სიტყვიერ შეურაცხყოფას აყენებდნენ პოლიციას, ამის შემდეგ მოხდა დაპირისპირება
-
გადახედვახაბეიშვილი: ელისაშვილის ცემა იყო მიზანმიმართული, საზოგადოებას უთხრეს — თუ პარლამენტარს ასე ვექცევით, თქვენ უარესად მოგექცევით ხაბეიშვილი: ელისაშვილის ცემა იყო მიზანმიმართული, საზოგადოებას უთხრეს — თუ პარლამენტარს ასე ვექცევით, თქვენ უარესად მოგექცევით
-
გადახედვარა ეწერა რუსთავი 2-ის საინფორმაციოს უფროსის Whatsapp სტატუსში, რომელიც დღეს გამოქვეყნდა და მალევე წაიშალა რა ეწერა რუსთავი 2-ის საინფორმაციოს უფროსის Whatsapp სტატუსში, რომელიც დღეს გამოქვეყნდა და მალევე წაიშალა
-
გადახედვაოცნების დეპუტატის, გია ცაგარეიშვილის შვილი: მედვედევს რაც მოსწონს, დუგინს რაც მოსწონს — ჩვენ ავტომატურად არ მოგვწონს, 2x2 ოცნების დეპუტატის, გია ცაგარეიშვილის შვილი: მედვედევს რაც მოსწონს, დუგინს რაც მოსწონს — ჩვენ ავტომატურად არ მოგვწონს, 2x2
-
გადახედვაახალგაზრდების ორგანიზებით, პარლამენტთან საპროტესტო აქცია დღეს 19 საათზე იგეგმება ახალგაზრდების ორგანიზებით, პარლამენტთან საპროტესტო აქცია დღეს 19 საათზე იგეგმება
-
გადახედვატაბიძეზე მომხდარი დაჭრის ფაქტზე ერთ პირს ბრალი წარუდგინეს ტაბიძეზე მომხდარი დაჭრის ფაქტზე ერთ პირს ბრალი წარუდგინეს
-
გადახედვარატომ გაუჩინარდნენ ევროპის მონადირე-შემგროვებლები რატომ გაუჩინარდნენ ევროპის მონადირე-შემგროვებლები
-
გადახედვასაფრანგეთმა აზერბაიჯანიდან კონსულტაციებისთვის ელჩი გაიწვია საფრანგეთმა აზერბაიჯანიდან კონსულტაციებისთვის ელჩი გაიწვია
-
გადახედვაოცნება ოფშორებთან დაკავშირებულ კანონს ივანიშვილს არგებს, იზრდება კრიმინალური და რუსული კაპიტალის შემოდინების რისკიც — TI ოცნება ოფშორებთან დაკავშირებულ კანონს ივანიშვილს არგებს, იზრდება კრიმინალური და რუსული კაპიტალის შემოდინების რისკიც — TI
-
გადახედვასადგური, რომელსაც ჩინეთის მთავრობა აშენებს, ინტერნეტმა ჰიგიენურ საფენს მიამსგავსა სადგური, რომელსაც ჩინეთის მთავრობა აშენებს, ინტერნეტმა ჰიგიენურ საფენს მიამსგავსა
-
გადახედვაპარლამენტში გომელაურის მოსმენისას ხმაური იყო — პაპუაშვილმა სალომე სამადაშვილს დარბაზი დაატოვებინა პარლამენტში გომელაურის მოსმენისას ხმაური იყო — პაპუაშვილმა სალომე სამადაშვილს დარბაზი დაატოვებინა
-
გადახედვაევროკავშირს კი არა, ყველანაირ დასავლეთს დაგვავიწყებენ, არც ვიზალიბერალიზაცია შეგვრჩება — რას ამბობს ოპოზიცია ოფშორების კანონზე ევროკავშირს კი არა, ყველანაირ დასავლეთს დაგვავიწყებენ, არც ვიზალიბერალიზაცია შეგვრჩება — რას ამბობს ოპოზიცია ოფშორების კანონზე
-
გადახედვაპარლამენტმა ე.წ. ოფშორების შესახებ კანონი დაამტკიცა პარლამენტმა ე.წ. ოფშორების შესახებ კანონი დაამტკიცა
-
გადახედვავენერას ატმოსფეროდან კოსმოსში ნახშირბადი და ჟანგბადი ჟონავს ვენერას ატმოსფეროდან კოსმოსში ნახშირბადი და ჟანგბადი ჟონავს
-
გადახედვაDRI-ის შეფასებით, რუსული კანონის საწინააღმდეგო აქციაზე, ყველა დაკავებულზე ფიზიკურად იძალადეს DRI-ის შეფასებით, რუსული კანონის საწინააღმდეგო აქციაზე, ყველა დაკავებულზე ფიზიკურად იძალადეს
-
გადახედვაOldboy-ის მიხედვით ინგლისურენოვან სერიალს გადაიღებენ Oldboy-ის მიხედვით ინგლისურენოვან სერიალს გადაიღებენ
კომენტარები