30 მიკრონი წამში - მეცნიერებმა სიკვდილის სიჩქარე დაადგინეს
ბაყაყის კვერცხებზე დაკვირვებით, მეცნიერებმა გაზომეს სიჩქარე, რომლითაც უჯრედები საჭიროების შემთხვევაში "თავს იკლავენ"
ფოტო: Kateryna Kon/Getty Images/Science Photo Library RF
სტენფორდის სისტემური ბიოლოგიის მეცნიერებმა ბაყაყის კვერცხებში სიკვდილის გავრცელების სიჩქარეზე დაკვირვება და მისი გაზომვა შეძლეს.
მრავალუჯრედიან ცხოველებში აპოპტოზი ანუ უჯრედის დაპროგრამებული სიკვდილი ჩვეულებრივი მოვლენაა. აპოპტოზი ორგანიზმის გამართულად ფუნქციონირებისთვის აუცილებელი პირობაა. მისი საშუალებით ოგრანიზმს დეფექტური, დაზიანებული, ინფიცირებული და სხვა არასასურველი უჯრედები და ნივთიერებები შორდება. აპოპტოზურ პროცესებს უჯრედი მაშინ იწყებს, როდესაც ხვდება, რომ თავის ფუნქციას ვეღარ ასრულებს, ან როცა მას რაიმე სხვა საფრთხე ემუქრება. ზოგჯერ ამ პროცესის ინიცირების შემდეგ მისი მეზობელ უჯრედებზე გავრცელებაც ხდება, ამ პროცესში სპეციალური ქიმიური ნივთიერებების ტალღები მონაწილეობენ, რომელთა დახმარებითაც უჯრედში ინფორმაციას ვრცელდება.
სტენფორდის უნივერსიტეტის სისტემური ბიოლოგიის პროფესორებმა ფლორესცენტული მირკოსკოპიის გამოყენებით ამ ტალღების გავრცელების და უჯრედის კვდომის სიჩქარე გაზომეს.
თუ მიკრონს ანუ მიკრომეტრს, როგორც საზომ ერთეულს, არ იცნობთ, ამაში არაფერია უცნაური. ერთი მიკრომეტრი მეტრის ერთი მემილიონედი, ანუ მილიმეტრის მეათასედია.
სხვაგვარად რომ ვთქვათ, უჯრედების კვდომის სიჩქარე საათში ორი მილიმეტრია.
მიუხედავად იმისა, რომ აპოპტოზის დროს უჯრედების კვდომა ხდება, ის დადებითი მოვლენაა. საშუალო სტატისტიკური ადამიანი დღეში 50 მილიარდ უჯრედზე მეტს კარგავს, თუმცა ამას ვერც კი ვამჩნევთ.
სამწუხაროდ, აპოპტოზური პროცესები ზოგჯერ ირღვევა და დაზიანებული უჯრედების ნაცვლად, ჯანმრთელი უჯრედების დაღუპვას იწვევს. უჯრედების სიკვდილის სიჩქარისა და ამ ყველაფრის უკან მიმდინარე რთული პროცესების ცოდნა საშუალებას მოგვცემს, დაავადებების განსაკურნად ახალი გზები შევიმუშაოთ, მაგალითად, წავახალისოთ სიმსივნის უჯრედები, რომ მოკვდნენ, ხოლო ალცჰაიმერის დაავადების დროს კი პირიქით, უჯრედების კვდომა შევანელოთ.
-
ჩინეთის დიდი კედლის კვლევისას უნიკალური არტეფაქტები აღმოაჩინეს ჩინეთის დიდი კედლის კვლევისას უნიკალური არტეფაქტები აღმოაჩინეს
გადახედვა
-
მეცნიერებმა მეტეოროიდის მთვარესთან დაჯახებისას წარმოქმნილი იშვიათი ნათება დააფიქსირეს მეცნიერებმა მეტეოროიდის მთვარესთან დაჯახებისას წარმოქმნილი იშვიათი ნათება დააფიქსირეს
გადახედვა
-
ქვიზი: მაფიის ღამის რომელი პერსონაჟი ხარ? ქვიზი: მაფიის ღამის რომელი პერსონაჟი ხარ?
-
მეცნიერებმა ბერმუდის სიღრმეში გიგანტური სტრუქტურა აღმოაჩინეს მეცნიერებმა ბერმუდის სიღრმეში გიგანტური სტრუქტურა აღმოაჩინეს
გადახედვა
-
როგორ უმკლავდებიან თეთრი დათვები კლიმატის ცვლილებას — ბრძოლა გადაშენების წინააღმდეგ როგორ უმკლავდებიან თეთრი დათვები კლიმატის ცვლილებას — ბრძოლა გადაშენების წინააღმდეგ
გადახედვა
-
გაიცანით გრიგორი პერელმანი — კაცი, რომელმაც ფილდსის მედლის მიღებაზე უარი თქვა გაიცანით გრიგორი პერელმანი — კაცი, რომელმაც ფილდსის მედლის მიღებაზე უარი თქვა
გადახედვა
-
გადააგორე ზამთარი — შეცვალე აკუმულატორი და ანტიფრიზი თეგეტა მოტორსში გადააგორე ზამთარი — შეცვალე აკუმულატორი და ანტიფრიზი თეგეტა მოტორსში
-
ჯენი ჩეპმენი: "მოვუწოდებთ საქართველოს მთავრობას, გაასაჯაროოს გამოძიების შედეგები BBC-ის სტატიასთან დაკავშირებით ჯენი ჩეპმენი: "მოვუწოდებთ საქართველოს მთავრობას, გაასაჯაროოს გამოძიების შედეგები BBC-ის სტატიასთან დაკავშირებით
გადახედვა
-
აზერბაიჯანმა დღემდე "ყველაზე მასშტაბური ამნისტია" გამოაცხადა, რომელიც 20 000 ადამიანს მოიცავს აზერბაიჯანმა დღემდე "ყველაზე მასშტაბური ამნისტია" გამოაცხადა, რომელიც 20 000 ადამიანს მოიცავს
გადახედვა
-
ესპანეთში გრიგოლ ლილუაშვილის ნათესავი ბიჭიკო პაიკიძე დააკავეს ესპანეთში გრიგოლ ლილუაშვილის ნათესავი ბიჭიკო პაიკიძე დააკავეს
გადახედვა
-
ისტორიაში პირველად, აზერბაიჯანმა საქართველოს გავლით სომხეთს ბენზინის პირველი პარტია გაუგზავნა ისტორიაში პირველად, აზერბაიჯანმა საქართველოს გავლით სომხეთს ბენზინის პირველი პარტია გაუგზავნა
გადახედვა
-
SJC: სუროგაციასთან დაკავშირებული ტრეფიკინგისა და ძალადობის სავარაუდო პრაქტიკა საგანგაშოა და დაუყოვნებლივ გამოძიებას საჭიროებს SJC: სუროგაციასთან დაკავშირებული ტრეფიკინგისა და ძალადობის სავარაუდო პრაქტიკა საგანგაშოა და დაუყოვნებლივ გამოძიებას საჭიროებს
გადახედვა
-
თარაშ პაპასკუა: ვტოვებ დიპლომატიურ სამსახურს და საგარეო საქმეთა სამინისტროს თარაშ პაპასკუა: ვტოვებ დიპლომატიურ სამსახურს და საგარეო საქმეთა სამინისტროს
გადახედვა
-
15 წლის ბიჭის ცემისთვის მკლავჭიდელ ხატია ვიბლიანს 1.5 წლით პირობითი სასჯელი შეეფარდა 15 წლის ბიჭის ცემისთვის მკლავჭიდელ ხატია ვიბლიანს 1.5 წლით პირობითი სასჯელი შეეფარდა
გადახედვა
-
გაერომ უკრაინაში ადამიანის უფლებების შესახებ რეზოლუცია მიიღო, რომელსაც ხელს საქართველოც აწერს გაერომ უკრაინაში ადამიანის უფლებების შესახებ რეზოლუცია მიიღო, რომელსაც ხელს საქართველოც აწერს
გადახედვა
-
თიბისისა და GAIA-ს ლექციების სერია გრძელდება: AI და სამართალი თიბისისა და GAIA-ს ლექციების სერია გრძელდება: AI და სამართალი
-
ბრიტანეთის საელჩო: მოვუწოდებთ ყველა პარტნიორს, მათ შორის საქართველოს, გააძლიერონ ძალისხმევა რუსული "ჩრდილოვანი ფლოტის" მეშვეობით იმპორტის აღსაკვეთად ბრიტანეთის საელჩო: მოვუწოდებთ ყველა პარტნიორს, მათ შორის საქართველოს, გააძლიერონ ძალისხმევა რუსული "ჩრდილოვანი ფლოტის" მეშვეობით იმპორტის აღსაკვეთად
გადახედვა
-
საქართველოს ბანკის გიორგი ჩახავას სახელობის სასტიპენდიო პროგრამაზე განაცხადი 500-ზე მეტმა სტუდენტმა შეავსო საქართველოს ბანკის გიორგი ჩახავას სახელობის სასტიპენდიო პროგრამაზე განაცხადი 500-ზე მეტმა სტუდენტმა შეავსო
-
დონალდ ტრამპი მწვანე ბარათის ლატარიას აჩერებს დონალდ ტრამპი მწვანე ბარათის ლატარიას აჩერებს
გადახედვა
-
პენიტენციური სამსახური: ზურაბ ჯაფარიძემ საპატიმროს დატოვების დროსთან დაკავშირებით "იცრუა" პენიტენციური სამსახური: ზურაბ ჯაფარიძემ საპატიმროს დატოვების დროსთან დაკავშირებით "იცრუა"
გადახედვა
-
დააკლიკე, იასპარეზე, მოიგე ₾50 000 — დეკემბრის მარათონი თიბისის მობაილბანკში დააკლიკე, იასპარეზე, მოიგე ₾50 000 — დეკემბრის მარათონი თიბისის მობაილბანკში
კომენტარები