რატომ გვესმის ზოგს "ლორელ" და ზოგსაც - "იანნი"?
ინტერნეტსივრცეში გავრცელებულმა პოსტმა საზოგადოება ორ ნაწილად გაჰყო. ალბათ, უკვე თქვენც შეხვდით აუდიოჩანაწერს, რომელზეც ზოგის აზრით სიტყვა "ლორელ" ისმის, ზოგის აზრით კი - "იანნი". ეს მოვლენა შავ-ლურჯი/ოქროსფერი კაბის დილემის მეორე სერიას ჰგავს.
ლინგვისტი რეიჩელ გუტმანი გვიხსნის, თუ რატომ გვესმის ზოგს "ლორელ" და ზოგს - "იანნი". საუბრისას ჩვენ გამოვცემთ ხმებს, რომლებიც შეგვიძლია აღვწეროთ ტალღის სიგრძითა და ჩვენი ვოკალური ტრაქტის ფორმით, რომელიც თავისმხრივ შეიცავს: ხორხს, ყელს, ვოკალურ ნაკეცებს, პირსა და ცხვირს. ლინგვისტებს შეუძლიათ ხმოვანი ტალღების შესწავლა, მათი დაშლა კომპონენტების სიხშირეების მიხედვით და მათი სპექტროგრამაზე გამოსახვა.
მაღალი სიხშირეები (5000 ჰერცამდე) ნაჩვენებია სპექტროგრამის ზედა ნაწილზე, ხოლო დაბალი სიხშირეები (0-მდე) - ქვედა ნაწილზე. შავ ნაწილებს ფორმანტებად მოიხსენიებენ, ისინი თქვენი ვოკალური ტრაქტის რეზონანსული სიხშირეებია და დამოკიდებულნი არიან თქვენი ვოკალური ტრაქტის ფორმასა და სიგრძეზე. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ სივრცე თქვენს ვოკალურ ნაკეცებსა და ცხვირ-პირს შორის გავლენას ახდენს გამოთქმულ ბგერებზე.
თქვენი ვოკალური ტრაქტის სიგრძე მხოლოდ ფიზიოლოგიაზეა დამოკიდებული. ფორმა კი მნიშვნელოვნადაა დამოკიდებული იმაზე, თუ რა მდგომარეობაშია ბგერის წარმოთქმისას ენა. პირში ენის გადაადგილებით და პირის გაღება-დახურვით თქვენ ცვლით ბგერას, რომელსაც გამოსცემთ და ფორმანტებს, რომლებსაც სპექტროგრამაზე ხედავთ.
ფონეტიკური მახასიათებლების შესწავლაში გუტმანს ბრაუნის უნივერსიტეტის ფონეტიკოსი ჩელსი სანკერი დაეხმარა. ჩელსიმ სპექტროგრამა შეისწავლა და მისი პირველი დასკვნა ასეთია: "ჩანაწერზე ცალსახად არც "ლორელია" ნათქვამი და არც "იანნი" ". სანკერის თქმით 'გაუგებრობა' ლ-სა და ი-ს შორის ალბათ იმითაა გამოწვეული, რომ მოსაუბრის ენა არ ეხება მისი სასის უკანა კედელს. ამერიკული ინგლისურის მოსაუბრეები ლ-ს თქმისას ასე ხშირად იქცევიან. შუა თანხმოვანი 'ნ' ნამდვილად არ არის და მხოლოდ იმიტომ შეიძლება გაიგონოთ, რომ მისი წინა ხმოვანი ცხვირისმიერადაა წარმოთქმული. მათ, ვისაც"ლორელ" ესმით, იმის გამო ესმით სიტყვის მეორე მარცვალში 'ლ', რომ 'ლ'-ც და "იანნი"-ს ბოლო ბგერაც წამღერებადია.
ამ დებატის ერთ-ერთი აღმოჩენაა, რომ ხმის ტონის შეცვლით იცვლება სიტყვა, რომელიც გვესმის.
რეალურად ძალიან ბევრმა რამემ შეიძლება მოახდინოს გავლენა იმაზე "ლორელ" გესმით, თუ "იანნი". მაგალითად იმან ყურსასმენებით უსმენთ ჩანაწერს, თუ - არა. ხალხი მიდრეკილია, რომ გაგონილი ბგერები მოარგონ რეალურ სიტყვებს, რომლებიც უკვე გაგონილი აქვთ. ზოგადი ლინგვისტური პერსპექტივა ამ საკითხთან დაკავშირებით ისაა, რომ ყველა მართალია! ამას უკეთ გაიაზრებთ, თუ ჩანაწერის ტონალობაშეცვლილ ვერსიებსაც მოუსმენთ. უბრალოდ ჩვენ ყველანი ვცდილობთ, რომ გაგონილი ხმოვანი ტალღები მოვარგოთ ჩვენთვის ნაცნობ სიტყვებს - ისევე, როგორც ყოველდღიურ ცხოვრებაში.
გაიგეთ მეტი:
-
გადახედვამეცნიერებმა ალმასი სულ რაღაც 150 წუთში შექმნეს მეცნიერებმა ალმასი სულ რაღაც 150 წუთში შექმნეს
-
გადახედვაLIO with ILA — ქართული მუსიკალური პროექტი, რომლის სიმღერა პროტესტის ჰიმნად იქცა LIO with ILA — ქართული მუსიკალური პროექტი, რომლის სიმღერა პროტესტის ჰიმნად იქცა
-
გადახედვა126 სამოქალაქო და მედიაორგანიზაცია ხელისუფლებასთან თანამშრომლობას წყვეტს 126 სამოქალაქო და მედიაორგანიზაცია ხელისუფლებასთან თანამშრომლობას წყვეტს
-
-
გადახედვაჰაბლის მონაცემებში 1000-ზე მეტი ახალი ასტეროიდი აღმოაჩინეს ჰაბლის მონაცემებში 1000-ზე მეტი ახალი ასტეროიდი აღმოაჩინეს
-
გადახედვაშსს-მ დააკავა პირი, რომელმაც გარდაბანში თანასოფლელი მოკლა შსს-მ დააკავა პირი, რომელმაც გარდაბანში თანასოფლელი მოკლა
-
გადახედვასანქციები ივანიშვილს და უვიზო რეჟიმის პუნქტების გადახედვა — ევროპარლამენტმა საქართველოზე რეზოლუცია შესწორებებით მიიღო სანქციები ივანიშვილს და უვიზო რეჟიმის პუნქტების გადახედვა — ევროპარლამენტმა საქართველოზე რეზოლუცია შესწორებებით მიიღო
-
გადახედვანიკა გვარამია : სრული კატასტროფა — რუსული კანონის გამო, ევროპარლამენტი საქართველოსთან უვიზო მიმოსვლის გადახედვას ითხოვს ნიკა გვარამია : სრული კატასტროფა — რუსული კანონის გამო, ევროპარლამენტი საქართველოსთან უვიზო მიმოსვლის გადახედვას ითხოვს
-
გადახედვათვითმკვლელობამდე მიყვანის და ადევნების ფაქტებზე ერთ პირს ბრალდება წარედგინა თვითმკვლელობამდე მიყვანის და ადევნების ფაქტებზე ერთ პირს ბრალდება წარედგინა
-
გადახედვა"ლგბტ პროპაგანდის ამკრძალავი" კანონის გამო, რუსეთში პაზოლინის ბიოგრაფიულ წიგნის ნაწილს ცენზურა დაადეს "ლგბტ პროპაგანდის ამკრძალავი" კანონის გამო, რუსეთში პაზოლინის ბიოგრაფიულ წიგნის ნაწილს ცენზურა დაადეს
-
გადახედვაჯო ბაიდენმა TikTok-ის აკრძალვის კანონპროექტს ხელი მოაწერა ჯო ბაიდენმა TikTok-ის აკრძალვის კანონპროექტს ხელი მოაწერა
-
გადახედვატროლები და ბოტები: როგორ გამოვააშკარაოთ ყალბი პროფილები — ინტერვიუ ანი ქისტაურთან ტროლები და ბოტები: როგორ გამოვააშკარაოთ ყალბი პროფილები — ინტერვიუ ანი ქისტაურთან
-
გადახედვავენეციაში შესასვლელად €5 უნდა გადაიხადოთ ვენეციაში შესასვლელად €5 უნდა გადაიხადოთ
-
გადახედვადააკავეს საქართველოს 4 მოქალაქე, რომლებმაც ევროკავშირის ქვეყნების ბიბლიოთეკებიდან ძვირადღირებული წიგნები მოიპარეს დააკავეს საქართველოს 4 მოქალაქე, რომლებმაც ევროკავშირის ქვეყნების ბიბლიოთეკებიდან ძვირადღირებული წიგნები მოიპარეს
-
გადახედვაორბანი მიიჩნევს, რომ კობახიძე პოლიტიკაში დიდი მოჭადრაკეა, მას გროსმაისტერის უნარები აქვს — რა თქვეს ლიდერებმა უნგრეთში, კონფერენციაზე ორბანი მიიჩნევს, რომ კობახიძე პოლიტიკაში დიდი მოჭადრაკეა, მას გროსმაისტერის უნარები აქვს — რა თქვეს ლიდერებმა უნგრეთში, კონფერენციაზე
-
-
გადახედვარამ გამოიწვია ათენის ცის გასაოცარი მოწითალო შეფერილობა რამ გამოიწვია ათენის ცის გასაოცარი მოწითალო შეფერილობა
-
გადახედვაემა სტოუნს უნდა, თავისი ნამდვილი სახელი დავუძახოთ ემა სტოუნს უნდა, თავისი ნამდვილი სახელი დავუძახოთ
-
გადახედვახატია დეკანოიძე: 29 აპრილს იქნება აქცია "რუსული მარში" რუსული კანონის დასაცავად ხატია დეკანოიძე: 29 აპრილს იქნება აქცია "რუსული მარში" რუსული კანონის დასაცავად
-
გადახედვაროგორი ამინდი იქნება საქართველოში უქმეებზე როგორი ამინდი იქნება საქართველოში უქმეებზე
-
კომენტარები