ინტერნეტსივრცეში გავრცელებულმა პოსტმა საზოგადოება ორ ნაწილად გაჰყო. ალბათ, უკვე თქვენც შეხვდით აუდიოჩანაწერს, რომელზეც ზოგის აზრით სიტყვა "ლორელ" ისმის, ზოგის აზრით კი - "იანნი". ეს მოვლენა შავ-ლურჯი/ოქროსფერი კაბის დილემის მეორე სერიას ჰგავს.

ლინგვისტი რეიჩელ გუტმანი გვიხსნის, თუ რატომ გვესმის ზოგს "ლორელ" და ზოგს - "იანნი". საუბრისას ჩვენ გამოვცემთ ხმებს, რომლებიც შეგვიძლია აღვწეროთ ტალღის სიგრძითა და ჩვენი ვოკალური ტრაქტის ფორმით, რომელიც თავისმხრივ შეიცავს: ხორხს, ყელს, ვოკალურ ნაკეცებს, პირსა და ცხვირს. ლინგვისტებს შეუძლიათ ხმოვანი ტალღების შესწავლა, მათი დაშლა კომპონენტების სიხშირეების მიხედვით და მათი სპექტროგრამაზე გამოსახვა.

მაღალი სიხშირეები (5000 ჰერცამდე) ნაჩვენებია სპექტროგრამის ზედა ნაწილზე, ხოლო დაბალი სიხშირეები (0-მდე) - ქვედა ნაწილზე. შავ ნაწილებს ფორმანტებად მოიხსენიებენ, ისინი თქვენი ვოკალური ტრაქტის რეზონანსული სიხშირეებია და დამოკიდებულნი არიან თქვენი ვოკალური ტრაქტის ფორმასა და სიგრძეზე. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ სივრცე თქვენს ვოკალურ ნაკეცებსა და ცხვირ-პირს შორის გავლენას ახდენს გამოთქმულ ბგერებზე.

თქვენი ვოკალური ტრაქტის სიგრძე მხოლოდ ფიზიოლოგიაზეა დამოკიდებული. ფორმა კი მნიშვნელოვნადაა დამოკიდებული იმაზე, თუ რა მდგომარეობაშია ბგერის წარმოთქმისას ენა. პირში ენის გადაადგილებით და პირის გაღება-დახურვით თქვენ ცვლით ბგერას, რომელსაც გამოსცემთ და ფორმანტებს, რომლებსაც სპექტროგრამაზე ხედავთ.

ფონეტიკური მახასიათებლების შესწავლაში გუტმანს ბრაუნის უნივერსიტეტის ფონეტიკოსი ჩელსი სანკერი დაეხმარა. ჩელსიმ სპექტროგრამა შეისწავლა და მისი პირველი დასკვნა ასეთია: "ჩანაწერზე ცალსახად არც "ლორელია" ნათქვამი და არც "იანნი" ". სანკერის თქმით 'გაუგებრობა' ლ-სა და ი-ს შორის ალბათ იმითაა გამოწვეული, რომ მოსაუბრის ენა არ ეხება მისი სასის უკანა კედელს. ამერიკული ინგლისურის მოსაუბრეები ლ-ს თქმისას ასე ხშირად იქცევიან. შუა თანხმოვანი 'ნ' ნამდვილად არ არის და მხოლოდ იმიტომ შეიძლება გაიგონოთ, რომ მისი წინა ხმოვანი ცხვირისმიერადაა წარმოთქმული. მათ, ვისაც"ლორელ" ესმით, იმის გამო ესმით სიტყვის მეორე მარცვალში 'ლ', რომ 'ლ'-ც და "იანნი"-ს ბოლო ბგერაც წამღერებადია.

ამ დებატის ერთ-ერთი აღმოჩენაა, რომ ხმის ტონის შეცვლით იცვლება სიტყვა, რომელიც გვესმის.

რეალურად ძალიან ბევრმა რამემ შეიძლება მოახდინოს გავლენა იმაზე "ლორელ" გესმით, თუ "იანნი". მაგალითად იმან ყურსასმენებით უსმენთ ჩანაწერს, თუ - არა. ხალხი მიდრეკილია, რომ გაგონილი ბგერები მოარგონ რეალურ სიტყვებს, რომლებიც უკვე გაგონილი აქვთ. ზოგადი ლინგვისტური პერსპექტივა ამ საკითხთან დაკავშირებით ისაა, რომ ყველა მართალია! ამას უკეთ გაიაზრებთ, თუ ჩანაწერის ტონალობაშეცვლილ ვერსიებსაც მოუსმენთ. უბრალოდ ჩვენ ყველანი ვცდილობთ, რომ გაგონილი ხმოვანი ტალღები მოვარგოთ ჩვენთვის ნაცნობ სიტყვებს - ისევე, როგორც ყოველდღიურ ცხოვრებაში.

გაიგეთ მეტი:

გაინტერესებთ, რა ესმის სტივენ კინგს - "იანნი" თუ "ლორელი"?