TI: ანტიკორუფციულ კანონში შეტანილი ცვლილებები ვერ პასუხობს ევროკომისიის მოთხოვნებს და აუარესებს არსებულ წესებს
მოკლედ: საერთაშორისო გამჭვირვალობა — საქართველოს (TI) შეფასებით, ცვლილებები კორუფციის წინააღმდეგ ბრძოლის შესახებ კანონში, არ ითვალისწინებს ევროკომისიისა და ვენეციის კომისიის არცერთ კრიტიკულად მნიშვნელოვან რეკომენდაციას, მათ შორის:
- ანტიკორუფციული ბიუროს უფროსის პარლამენტის მიერ დანიშვნასა და ბიუროსთვის გამოძიების უფლებამოსილების მინიჭებას;
- ცვლილებები აუარესებს არსებულ რეგულაციებს და კითხვებს აჩენს საქართველოს კონსტიტუციასთან შესაბამისობაზე.
რა მოხდა: 2024 წლის 29 მაისს, პარლამენტმა, მესამე მოსმენით მიიღო კორუფციის წინააღმდეგ ბრძოლის შესახებ კანონში ცვლილებები, რომელიც, TI-ის თქმით, მთლიანობაში, უკან გადადგმულ ნაბიჯად შეიძლება შეფასდეს.
- TI წერს, რომ საპარლამენტო უმრავლესობის დეპუტატების მიერ ინიციირებული ცვლილებათა პაკეტის განმარტებითი ბარათის მიხედვით, კანონპროექტი ევროკომისიის 2023 წლის 8 ნოემბერს საქართველოსთვის გაცემული რეკომენდაციის შესრულებას ისახავდა მიზნად.
- ევროკავშირში გაწევრებაზე მოლაპარაკებების გასახსნელად 9 პირობიდან, ერთ-ერთი ანტიკორუფციული ბიუროს საქმიანობის ეფექტიანობის შემდგომ ხელშეწყობასა და მისი ინსტიტუციური დამოუკიდებლობისა და მიუკერძოებლობის საკითხების შემდგომ გაუმჯობესებას ეხებოდა.
დეტალები: TI-ის განმარტებით, მესამე მოსმენით მიღებული ცვლილებებიდან, განსაკუთრებით საყურადღებოა რამდენიმე:
- პოლიტიკური პარტიის რეგისტრაციის გაუქმება: პაკეტის ერთ-ერთი თანმდევი პროექტი, მოქალაქეთა პოლიტიკური გაერთიანებების შესახებ ორგანული კანონში ითვალისწინებდა ცვლილებებს, რომლის თანახმად, ანტიკორუფციული ბიუროს უფროსის მიმართვის საფუძველზე შესაძლებელი ხდება პოლიტიკური პარტიის რეგისტრაციის გაუქმება ანუ მისი ლიკვიდაცია.
- მესამე მოსმენით მიღებული რედაქციით, იმ შემთხვევაში, თუ პარტია ბიუროს 2 კალენდარული წლის განმავლობაში ფინანსურ დეკლარაციას არ წარუდგენს ან ზედიზედ 2 წლის განმავლობაში წარდგენილ დეკლარაციაში ყველა შემოსავალი და ხარჯი ნულის ტოლი იქნება, ანტიკორუფციული ბიუროს უფროსის მიმართვის საფუძველზე სსიპ საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტო აუქმებს აღნიშნული პარტიის რეგისტრაციას.
- რეგისტრაციის გაუქმების შემდეგ კი, პარტიის დარჩენილი ქონება სახელმწიფო ხაზინას გადაეცემა.
TI აღნიშნავს, რომ საქართველოს კონსტიტუციის თანახმად, პარტიის გაუქმება მხოლოდ საკონსტიტუციო სასამართლოს შეუძლია, თანაც ისეთ შემთხვევებში, როდესაც პარტიის მიზანია საქართველოს კონსტიტუციური წყობილების დამხობა ან ძალადობით შეცვლა, ქვეყნის დამოუკიდებლობის ხელყოფა, ტერიტორიული მთლიანობის დარღვევა, ან როდესაც პარტია ეწევა ომის ან ძალადობის პროპაგანდას, აღვივებს შუღლს.
- "შესაბამისად, პარტიის გაუქმება ადმინისტრაციული ორგანოს გადაწყვეტილებით, დაუშვებელია, რადგან ის როგორც ფორმით, აგრეთვე შინაარსით ეწინააღმდეგება კონსტიტუციას.
- მით უფრო, იმ საფუძვლებით რასაც მესამე მოსმენით მიღებული ცვლილებები ითვალისწინებს —- 2 წლის მანძილზე ფინანსური დეკლარაციის წარმოუდგენლობა ან როცა ზედიზედ ორი წლის განმავლობაში პარტიას შემოსავალი და ხარჯი არ ჰქონია", — განმარტავს TI.
გარდა ამისა, ანტიკორუფციული ბიუროს მიენიჭა უფლებამოსილება, განახორციელოს "სპეციალური ადმინისტრაციული წარმოების" შემდეგი ღონისძიებები:
- ფიზიკური პირის გამოკითხვა; ფიზიკური პირის მაგისტრატი მოსამართლის წინაშე დაკითხვა; საჯარო დაწესებულებისგან, ფიზიკური და იურიდიული პირისგან ინფორმაციის (მათ შორის, პერსონალური მონაცემის, განსაკუთრებული კატეგორიის პერსონალური მონაცემის) გამოთხოვა.
- "აღნიშნული ცვლილების დანიშნულება და საჭიროება გარკვეულ კითხვებს აჩენს, რომლებსაც ხელისუფლებისგან დასაბუთებული პასუხის გაცემა ესაჭიროება, მით უფრო მაშინ, როცა ევროკომისია და ვენეციის კომისია ანტიკორუფციული ბიუროს დამოუკიდებლობისა და პოლიტიკური ნეიტრალიტეტის მყარი გარანტიების შექმნას მოითხოვდა", — წერს TI.
განსაკუთრებული კატეგორიის პერსონალურ მონაცემებთან წვდომა: TI-ის განმარტებით, მიღებული ცვლილებების თანახმად, ანტიკორუფციულ ბიუროს ენიჭება უფლებამოსილება საჯარო დაწესებულებებს, ფიზიკურ და იურიდიულ პირებს მოსთხოვოს ინფორმაცია, მათ შორის, განსაკუთრებული კატეგორიის პერსონალური მონაცემი და საიდუმლოების შემცველი ინფორმაცია.
- განსაკუთრებული კატეგორიაში შედის მათ შორის, მონაცემი, რომელიც უკავშირდება პირის რასობრივ ან ეთნიკურ კუთვნილებას, პოლიტიკურ შეხედულებებს, რელიგიურ, ფილოსოფიურ ან სხვაგვარ მრწამსს, პროფესიული კავშირის წევრობას, ჯანმრთელობას, სქესობრივ ცხოვრებას.
- TI-ის თანახმად, აღნიშნული ცვლილება თავდაპირველად ინიციირებულ ვერსიაში არ იყო, და შესაბამისად, ამ ცვლილების საჭიროება განმარტებით ბარათში მოცემული არ არის.
დეკლარაციების საჯაროობის შეზღუდვა: ცვლილებების თანახმად, თუ თანამდებობის პირის მიერ შევსებული დეკლარაცია ხარვეზს შეიცავს, ანტიკორუფციული ბიურო თანამდებობის პირს მიუთითებს ხარვეზზე დეკლარაციის წარდგენიდან 1 თვის ვადაში და მისი აღმოფხვრისთვის ასევე 1-თვიან ვადას განუსაზღვრავს.
- შესაბამისად, ბიუროს ენიჭება უფლებამოსილება ამ თანამდებობის პირის დეკლარაცია აღნიშნული პერიოდის მანძილზე არ გაასაჯაროოს და ამასთან, მასში ასახული ინფორმაცია არც საჯარო ინფორმაციის სახით გასცეს.
- "ეს ცვლილება ცალსახად უკან გადადგმულ ნაბიჯად უნდა შეფასდეს, რადგან დეკლარაციის საჯაროობის ხელოვნურად შეზღუდვა ეწინააღმდეგება საერთაშორისო კარგ პრაქტიკას", — წერს TI.
ანტიკორუფციული ბიუროსთვის დაწესებული გამონაკლისი: კიდევ ერთი ცვლილების თანახმად, რომელიც საჯარო სამართლის იურიდიული პირის შესახებ კანონში შევა, ანტიკორუფციული ბიუროს უფროსს უწყების ბიუჯეტის, საშტატო ნუსხის, სახელფასო ფონდის, ასევე დანამატების, შესაძენი საწვავისა და საკომუნიკაციო ხარჯების ლიმიტების განსაზღვრისთვის მთავრობის თანხმობა აღარ დასჭირდება.
ანტიკორუფციული ბიუროსთვის ახალი უფლებამოსილების გადაცემა: სსიპ საჯარო სამსახურის ბიუროს დებულებით, მისი ერთ-ერთი ფუნქცია "საჯარო სამსახურში ეთიკის, კეთილსინდისიერებისა და ანგარიშვალდებულების მიმართულებით პროგრამების, შესაბამისი მექანიზმების შემუშავება და შესრულების მონიტორინგი" იყო.
- მესამე მოსმენით მიღებული ცვლილებებით კი, საჯარო სამსახურის ბიუროს ეს ფუნქცია, ანტიკორუფციულ ბიუროს გადაეცა.
- კანონის ახალი რედაქციის მიხედვით, ანტიკორუფციული ბიურო "შეიმუშავებს და ახორციელებს პროგრამებს საჯარო სამსახურში ეთიკის, კეთილსინდისიერებისა და ანგარიშვალდებულების საკითხებზე, აგრეთვე, შეისწავლის და განაზოგადებს საჯარო მოსამსახურეთა მიერ ეთიკის ნორმების დაცვის პრაქტიკას და შეიმუშავებს სათანადო რეკომენდაციებს".
-
გადახედვაჯგუფმა "მგზავრებმა" თბილისის მერიის მიერ დაორგანიზებული კონცერტი გააუქმა ჯგუფმა "მგზავრებმა" თბილისის მერიის მიერ დაორგანიზებული კონცერტი გააუქმა
-
გადახედვაგაერო: ღაზის სექტორში კვირა-ნახევრის სამყოფი სურსათია დარჩენილი გაერო: ღაზის სექტორში კვირა-ნახევრის სამყოფი სურსათია დარჩენილი
-
გადახედვაევროპის საბჭოს კონგრესმა საქართველოს შესახებ დეკლარაცია მიიღო — რა წერია დეკლარაციაში ევროპის საბჭოს კონგრესმა საქართველოს შესახებ დეკლარაცია მიიღო — რა წერია დეკლარაციაში
-
გადახედვადიდმა ბრიტანეთმა რუსეთის "ჩრდილოვან ფლოტს" სანქციები დაუწესა დიდმა ბრიტანეთმა რუსეთის "ჩრდილოვან ფლოტს" სანქციები დაუწესა
-
გადახედვაComCom-მა იმედი, POSTV და მაესტრო ენმ-ს რგოლის განუთავსებლობის გამო დამრღვევებად ცნო ComCom-მა იმედი, POSTV და მაესტრო ენმ-ს რგოლის განუთავსებლობის გამო დამრღვევებად ცნო
-
გადახედვატოლერანტობის ცენტრი POSTV-ის სიუჟეტზე: ვგმობთ ეთნიკური ნიშნით დისკრედიტაციას ტოლერანტობის ცენტრი POSTV-ის სიუჟეტზე: ვგმობთ ეთნიკური ნიშნით დისკრედიტაციას
-
გადახედვა2024 წლის 9 თვეში საოკუპაციო ძალებმა უკანონოდ საქართველოს 58 მოქალაქე დააკავეს 2024 წლის 9 თვეში საოკუპაციო ძალებმა უკანონოდ საქართველოს 58 მოქალაქე დააკავეს
-
გადახედვა"ჰამასის" ლიდერი იაჰია სინვარი ლიკვიდირებულია "ჰამასის" ლიდერი იაჰია სინვარი ლიკვიდირებულია
-
გადახედვაამომრჩეველს უკვე შეუძლია შეამოწმოს, სად აძლევს ხმას — ცესკოს საიტზე მონაცემები განახლდა ამომრჩეველს უკვე შეუძლია შეამოწმოს, სად აძლევს ხმას — ცესკოს საიტზე მონაცემები განახლდა
-
გადახედვარუსული კანონი ფიზიკურ პირს შეეხო — რას ჰყვება დეა ერემაშვილი რუსული კანონი ფიზიკურ პირს შეეხო — რას ჰყვება დეა ერემაშვილი
-
გადახედვანახეთ: ჰაბლმა ორი ვარსკვლავის გასაოცარი სისტემა გადაიღო ნახეთ: ჰაბლმა ორი ვარსკვლავის გასაოცარი სისტემა გადაიღო
-
გადახედვა17 ოქტომბერი ვეტერანთა დღეა — გამოხმაურებები 17 ოქტომბერი ვეტერანთა დღეა — გამოხმაურებები
-
გადახედვააღმოაჩინეს 237 მილიონი წლის წინანდელი ნამარხი, რომელსაც დინოზავრების ისტორიის გადაწერა შეუძლია აღმოაჩინეს 237 მილიონი წლის წინანდელი ნამარხი, რომელსაც დინოზავრების ისტორიის გადაწერა შეუძლია
-
გადახედვათბილისის განახლებული ინფექციური საავადმყოფო წელიწადნახევრიანი დაგვიანებით დღეს გაიხსნა თბილისის განახლებული ინფექციური საავადმყოფო წელიწადნახევრიანი დაგვიანებით დღეს გაიხსნა
-
გადახედვამეზვრიშვილი: ცესკო ყველა დონეზე დაკომპლექტებულია "ოცნების" პარტიული აქტივით მეზვრიშვილი: ცესკო ყველა დონეზე დაკომპლექტებულია "ოცნების" პარტიული აქტივით
-
გადახედვალარი დოლართან მიმართებით გაუფასურდა ლარი დოლართან მიმართებით გაუფასურდა
-
გადახედვაგრიგოლ ლილუაშვილმა ეკატერინე ხვედელიძის საუბრის ფარულ ჩანაწერზე კომენტარი გააკეთა გრიგოლ ლილუაშვილმა ეკატერინე ხვედელიძის საუბრის ფარულ ჩანაწერზე კომენტარი გააკეთა
-
გადახედვათბილისის მერი ჯოზეფ ბორელის განცხადებას "სისულელეს" უწოდებს თბილისის მერი ჯოზეფ ბორელის განცხადებას "სისულელეს" უწოდებს
-
გადახედვარამდენი დედამიწა შეიძლება მოთავსდეს მზის შიგნით რამდენი დედამიწა შეიძლება მოთავსდეს მზის შიგნით
-
გადახედვავოლოდიმირ ზელენსკი: უკრაინას ან ბირთვული იარაღი ექნება ან ჩვენ NATO-ს წევრი ვიქნებით ვოლოდიმირ ზელენსკი: უკრაინას ან ბირთვული იარაღი ექნება ან ჩვენ NATO-ს წევრი ვიქნებით
-
გადახედვაგიორგი გახარია: "ოცნებამ" ძალაუფლების შენარჩუნების მიზნით, რატომღაც ბოდიშის მოხდა გადაწყვიტა გიორგი გახარია: "ოცნებამ" ძალაუფლების შენარჩუნების მიზნით, რატომღაც ბოდიშის მოხდა გადაწყვიტა
კომენტარები